Morgunblaðið - 09.10.2007, Qupperneq 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 9. OKTÓBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÁRSFUNDI NATO-þingsins sem
haldinn er í Laugardagshöll lýkur í
dag. Til fundarins eru mættir þing-
menn frá öllum 26 aðildarríkjum
Atlantshafsbandalagsins auk full-
trúa 21 ríkis sem ýmist eiga aukaað-
ild að bandalaginu eða njóta stöðu
áheyrnaraðila. Um er að ræða lang-
umfangsmestu ráðstefnu sem Al-
þingi hefur haldið en þetta er í fyrsta
skipti sem ársfundur
NATO-þingsins er
haldinn á Íslandi.
NATO-þingið er
þingmannahluti Norð-
ur-Atlantshafs-
samstarfsins, þ.e.a.s.
samstarfsvettvangur
þjóðþinga aðildarríkja
NATO, og er mik-
ilvægur vettvangur til
ráðgjafar fyrir NATO.
Náin og virk samvinna
er milli NATO-
þingsins og NATO. Við
sem eigum sæti á
NATO-þinginu höfum tækifæri til að
koma skoðunum okkar og áherslum
á framfæri hver við annan og við
NATO auk þess sem við fáum upp-
lýsingar um málefni bandalagsins,
breytt öryggisumhverfi og aðsteðj-
andi ógnir. Hlutverk okkar er að
fjalla um samstarfið innan Atlants-
hafsbandalagsins, þróun þess og
varnar- og öryggismál á breiðum
grunni, sem skilar sér í stefnumótun
á því sviði bæði heima og erlendis.
Auk þess hefur NATO-þingið á und-
anförnum árum gegnt mikilvægu
hlutverki í samskiptum bandalags-
ins við ríki Mið- og Austur-Evrópu
auk Asíu.
Lýðræðislegt gildi
NATO-þingsins
Það er einkum tvennt sem ég vil
nefna, sem ég tel standa upp úr á
þessum ársfundi
NATO-þingsins. Hið
fyrra snýr að mikilvægi
NATO-þingsins sem
lýðræðislegri tengingu
milli Atlantshafs-
bandalagsins, sem er
samstarfsvettvangur
ríkisstjórnanna, og
borgara aðildarríkj-
anna. NATO-þingið
tryggir lýðræðislegt
aðhald fulltrúa almenn-
ings með starfsemi Atl-
antshafsbandalagsins.
Í þessu sambandi er
mikilvægt að nefna, að sendinefndir
aðildarþinganna eru skipaðar bæði
þingmönnum stjórnarflokka og
stjórnarandstöðuflokka. Það er ólíkt
því sem gildir um Atlantshafs-
bandalagið sjálft og það eykur enn
lýðræðislegt mikilvægi þingsins.
Það gerir bæði stjórnar- og stjórn-
arandstöðuþingmönnum kleift að
afla sér þekkingar til að veita stjórn-
völdum heima fyrir uppbyggilegt að-
hald varðandi öryggis- og varn-
armál. Auk þessa er þingið
vettvangur samræðna milli þing-
manna aðildarríkja NATO og þing-
manna ríkja sem eiga aukaaðild eða
hafa áheyrnaraðild. Til að mynda
hafa sum þeirra ríkja sem nú taka
þátt í ársfundinum sáralitla sam-
vinnu og eiga jafnvel í erjum. Á
fundinum hefur þannig gefist fágætt
tækifæri fyrir fulltrúa ríkjanna til að
ræða opinskátt um erfið málefni.
Orkumál og NATO
Hið síðara er orkuöryggi, en sá
málaflokkur hefur orðið fyrirferð-
armeiri í umræðum um öryggismál
almennt. Heimsbyggðin verður sí-
fellt háðari orku og eru flest lönd
háð jarðefnaeldsneyti svo sem olíu
og gasi. Allt sem snýr að flutningi og
framboði jarðefnaeldsneytis er því
mikilvægt öryggismál auk þess sem
tækni og vistvæn orkuframleiðsla,
sem dregur úr mikilvægi jarð-
efnaeldsneytis, styrkir orkuöryggi
ríkjanna. Það hefur því verið einkar
ánægjulegt að fylgjast með á árs-
fundinum hvað Ísland hefur að bjóða
öðrum aðildarríkjum bandalagsins á
sviði tækniþekkingar. Árangur Ís-
lendinga við framleiðslu umhverf-
isvænnar orku og tækninýjungar
hefur verið kynntur ítarlega á fund-
inum, m.a. af Þorsteini I. Sigfússyni
prófessor. Áhugi fundarmanna á
þróun orkuframleiðslu á Íslandi er
mjög mikill. Lausnir Íslands í orku-
málum, ekki síst varðandi jarðvarm-
anýtingu, geta orðið öðrum ríkjum
fyrirmynd. Búast má við að tækni-
kunnátta á sviði orkumála muni í
auknum mæli verða framlag Íslands
til NATO-samstarfsins. Ísland er í
fararbroddi á heimsvísu í nýtingu
umhverfisvænna orkugjafa og önnur
ríki líta til okkar sem fyrirmyndar
þegar þau leitast við að auka sjálf-
bærni í sínum orkubúskap.
NATO-þingið og íslensk orkumál
Magnús Stefánsson fjallar um
ársfund NATO-þingsins sem
lýkur í dag
»NATO-þingið er lýð-ræðisleg tenging
milli Atlantshafsbanda-
lagsins og borgara að-
ildarríkjanna.
Magnús Stefánsson
Höfundur er alþingismaður og
situr í Íslandsdeild NATO-þingsins.
HVAÐAN koma fordómarnir
gegn þeim sem hafa erlendan upp-
runa og koma hingað frá löndum
sem eru okkur framandi?
Aðfaranótt sunnu-
dagsins 7. október var
ráðist á manninn
minn þegar hann var
á röltinu heim úr mið-
bænum ásamt vini
sínum.
Þeir vinirnir voru
að rölta inn í Laug-
arneshverfið, á gangi
á Sundlaugavegi, ekki
langt frá heimilum
sínum, á spjalli um líf-
ið og tilveruna í mestu
rólegheitum þegar
tveir menn komu
gangandi á móti þeim.
Þegar þeir mættust á göngustígn-
um tók annar ókunnu mannanna
tveggja sig til og kýldi manninn
minn blákalt og algjörlega að til-
efnislausu beint í andlitið sem varð
til þess að hann féll í jörðina illa
nefbrotinn. Við það brá vini
mannsins míns og tók til fótanna
og hinn árásarmaðurinn á eftir
honum, vinurinn datt á hlaupunum
og var þá sparkað í hann liggjandi.
Hann var þó svo heppinn að kom-
ast á fætur og ná að hlaupa í
burtu, beint heim til sín þar sem
hann hringdi í lögregluna. Árás-
armaður mannsins míns stóð allan
tímann yfir honum liggjandi í göt-
unni og hreytti í hann einhverjum
orðum á framandi
máli. Maðurinn minn
horfði upp til þessa
erlenda manns sem
hann skildi ekkert í og
beið eftir að hann
tæki veskið sitt, að
hann fengi annað högg
eða að eitthvað enn
verra gerðist. Í því
kom bíll akandi hjá,
stoppaði og út um bíl-
rúðu var spurt hvort
allt væri í lagi. Árás-
armaður sagði þá á
ensku að allt væri í
stakasta lagi og ók þá
bílstjóri rólegur á brott. Ég get
ímyndað mér að það hljóti að vera
hryllileg tilfinning og versta mar-
tröð marga að fá tilboð um hjálp
en geta ekki komið upp orði af ótta
og hjálpin rennur úr höndum
manns.
Í framhaldinu fóru árásarmenn á
brott og rétt eftir það kom vin-
urinn aftur til að athuga með fé-
laga sinn og sagði honum að hjálp-
in væri á leiðinni. Einhverjum
mínútum síðar kom lögreglan á
svæðið og þar á eftir sjúkrabíll.
Um svipað leyti mætti ég á svæðið,
dauðskelkuð eftir að hafa fengið
mína hræðilegustu síma-uppvakn-
ingu fáeinum mínútum áður, og sé
þá manninn minn alblóðugan frá
toppi til táar, augljóslega mjög
skelkaðan eftir þessu ljótu árás.
Þaðan var að sjálfsögðu ekið beint
á bráðamóttöku þar sem maðurinn
minn var úrskurðaður með opið
beinbrot auk þess sem brotnaði
upp úr tveimur tönnum. Hann var
sendur heim með sýklalyf og sagt
að birgja sig vel upp af verkjalyfj-
um til að komast í gegnum næstu
daga. Eftir helgi verður nefið svo
rétt aftur, en það er nánast klesst
við hægri kinnina á honum eins og
staðan er í dag. Þetta mun verða
kostnaðarsamt; heimsókn á bráða-
móttöku, sýklalyf, réttingin á nef-
inu, viðgerð á tönnum og jafnvel
eitthvað fleira sem tínist til. Kostn-
aðurinn er ekki aðalmálið, reyndar
skiptir hann minnstu. Verra er að
við erum ekki örugg þegar við
löbbum utan dyra að næturlagi, og
reyndar ekki heldur að degi til.
Það á ekki bara við miðbæ Reykja-
víkur heldur líka dásamlega fallegu
og rólegu hverfin sem við búum í
út um alla borg. Við getum átt von
á því að á okkur sé ráðist hvenær
sem er og hvar sem er, líka þar
sem við teljum okkur öruggust!
Fordómar gagnvart fólki af er-
lendum uppruna spretta m.a. af at-
vikum sem þessu. Maðurinn minn
telur að þessir menn hafi verið frá
Póllandi eða löndunum þar í kring.
Hann metur það út frá tungumál-
inu sem þeir töluðu, enda hélt
árásarmaðurinn ræðu yfir fórn-
arlambi sínu, og útliti þeirra. Árás-
armennirnir eru á bilinu 25-30 ára
og ganga lausir og ættu því allir
menn að hafa varann á. Sjálfur er
maðurinn minn 24 ára. Hann er
yndislegur og frábær fjöl-
skyldumaður sem hefur aldrei gert
flugu mein og fer ekki oft út á lífið.
Þetta hefði getað komið fyrir
hvern sem er. Næst getur það ver-
ið þú.
Hvaðan koma fordómar?
Unnur María Birgisdóttir segir
hér frá árás sem maður hennar
varð fyrir um helgina
» Þegar þeir mættustá göngustígnum tók
annar ókunnu mann-
anna tveggja sig til og
kýldi manninn minn
blákalt og algjörlega að
tilefnislausu beint í and-
litið …
Unnur María
Birgisdóttir
Höfundur er leiðbeinandi.
É
g skal vera manna fyrst
til þess að éta þau orð
mín ofan í mig, eftir
aðild mína að Almenn-
ingi ehf. vorið og sum-
arið 2005, að í þess háttar lífsháska
setti ég sjálfa mig aldrei aftur. Ég
hvorki vil né get þagað þunnu hljóði,
yfir því sem hefur verið að gerast
með eignarhaldið á REI, dótturfyr-
irtæki Orkuveitunnar og þar með
fyrirtæki, sem er eign okkar Reyk-
víkinga og fleiri.
Að vísu hefur það glatt mig mjög,
að sex af sjö borgarfulltrúum Sjálf-
stæðisflokksins hafa risið upp og
mótmælt yfirgengilegum gjörningi
og valdníðslu þeirra „gamla, góða
Villa“ borgarstjóra og Björns Inga,
7% borgarfulltrúa Framsókn-
arflokksins, sem fer að mér skilst
með 35% völd í borgarstjórn okkar
Reykvíkinga.
Nú liggur fyrir að andóf borg-
arfulltrúanna og mjög svo háværar
gagnrýniraddir úr öllum flokkum og
sömuleiðis frá almenningi hafa orðið
til þess að borgarstjórn mun hverfa
frá þessum fáránlega gjörningi,
eignaupptöku á sameign borgarbúa,
sem átti að afhenda á gamla góða
silfurfatinu, að þessu sinni ekki
handvöldum, pólitískum réttsinnum,
samkvæmt hinni gömlu helminga-
skiptareglu Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks; þeir sem fyrir
valinu urðu að þessu sinni eru hinir
nýríku og semi-nýríku íslensku
„óligarkar“, þeir Hannes Smárason
og Jón Ásgeir Jóhannesson, sem
hafa enn á ný tekið upp samstarf við
Bjarna Ármannsson.
Bjarni Ármannsson fékk við það
eitt að taka að sér stjórnarfor-
mennsku í fyrirtækinu að kaupa eins
og 1,5% í REI á slíkum kjarakjörum,
að nú, örfáum vikum eftir kaupin,
eru fyrstu fimmhundruð millj-
ónirnar hans þegar komnar í tæp-
lega 1,4 milljarða króna í markaðs-
verðmætum. Hann keypti á genginu
1,28, en uppgefið gengi fyrirtæk-
isins, hvernig svo sem það var nú aft-
ur fundið, er nú 2,77.
Hvað er eiginlega í gangi? Voru
borgarstjórinn og forseti borg-
arstjórnar algjörlega skyni skroppn-
ir og búnir að missa öll tengsl við
þann pólitíska veruleika sem þeir
búa við og ættu að starfa sam-
kvæmt?
Því ryðst ég nú fram á ritvöllinn á
þessum vettvangi og rifja upp efn-
islegt innihald viðhorfspistils sem ég
ritaði hér í Morgunblaðið þann 11.
apríl 2005 undir fyrirsögninni
„Halló! Halló! Vaknið Íslendingar!“
og finnst við hæfi að nota sjónvarps-
málið „Taka tvö“ sem tæknimenn
sjónvarps nota gjarnan, þegar fyrsta
upptaka hefur ekki gengið að óskum
og þeir vilja hefja töku öðru sinni.
Í fréttaskýringu Péturs Blöndal,
starfsbróður míns, hér á Morg-
unblaðinu, kemur fram á forsíðu
Morgunblaðsins í gær, að líkleg nið-
urstaða verði sú að Orkuveita
Reykjavíkur eigi að draga sig út úr
rekstri REI með því að selja sinn
hlut. Sú er nú orðin raunin. Nefnt
hafi verið fjölbreytt eignarhald.
„Ekki er þó hægt að bjóða almenn-
ingi að kaupa hlut í félaginu fyrr en
það er komið á markað en í því sam-
bandi hefur verið horft til þriggja
ára.“
Kannast lesendur við þennan mál-
flutning frá því vorið 2005, þegar
sömu rök voru höfð uppi um að ekki
væri hægt að leyfa almenningi að
kaupa í Símanum fyrr en hann væri
kominn á markað, sem á í síðasta
lagi að gerast fyrir lok þessa árs?
Ég vil leyfa mér að halda hinu
gagnstæða fram. Fyrst það var
hægt að leyfa Bjarna Ármannssyni
að kaupa 1,5% hlut í fyrirtæki sem
að öllu leyti var í eigu Orkuveitu
Reykjavíkur og þar með Reykvík-
inga, þá er hægt að leyfa almenningi
slíkt hið sama. Það er hægt að dusta
rykið af bókum Almennings ehf. og
kanna hverjir vilja vera með í því að
kaupa nú, en ekki eftir þrjú ár.
Félagi minn úr Almenningi ehf.,
Orri Vigfússon, og ég værum alveg
til í að framkvæma slíka könnun.
Þannig myndum við setja fram kröfu
um að almenningur, með litlum eða
stórum staf, fengi að kaupa á ná-
kvæmlega sömu kjörum og Bjarni
fékk að gera, eða á genginu 1,28. Ef
slíkt stæði ekki til boða, væri rökrétt
framhald á kröfugerð almennings,
að Bjarni skilaði aftur 1,5% tomb-
óluhlut sínum og að hann sæti við
sama borð og við hin. Það væri líka í
anda þess kristilega hugarfars, um
bættan heim og að hafa áhrif til
góðs, sem var rauði þráðurinn í
sunnudagsviðtali Evu Maríu við téð-
an Bjarna.
Nú finnst mér það ekkert stórmál
í sjálfu sér, að það verði einvörðungu
Reykvíkingar, sem eru jú eigendur
Orkuveitu Reykjavíkur að stærstum
hluta, sem fái að kaupa hlut í REI á
sömu kjörum og útvaldir fá að gera.
Í kjölfar niðurstöðu fundar borg-
arfulltrúa Sjálfstæðisflokksins í gær,
finnst mér alveg rökrétt og eðlilegt
að borgarstjórn Reykjavíkur gæfi
fulltrúum sínum í stjórn Orkuveitu
Reykjavíkur fyrirmæli í þá veru, að
nú skuli skipt um kúrs og hagsmunir
almennings í þessu landi hafðir að
leiðarljósi. Borgin bjóði sinn hlut í
REI til sölu til almennings. Það er til
nóg af hæfum sérfræðingum, sem
geta sest niður og samið útboðslýs-
ingu sem ætti að fullnægja öllum
formsatriðum.
Það er algjör óþarfi að bíða í þrjú
ár. Leyfið almenningi, að minnsta
kosti þeim sem eru reiðubúnir til
þess að taka fjárhagslega áhættu, að
vera með frá upphafi! Sagði ekki
Björn Ingi í útvarpinu fyrir helgi að
verðmæti REI myndi tvö- til þre-
faldast á næsta tveimur og hálfu ári
og að 16 milljarða hlutur Orkuveit-
unnar yrði að þeim tíma liðnum 40
milljarða virði?
Svo getur Orkuveitan snúið sér að
því á nýjan leik að rækja sitt hlut-
verk, þ.e. að sjá til þess að við Reyk-
víkingar og nágrannabyggðir fáum
rafmagn, heitt og kalt vatn, við sann-
gjörnu verði. OR er í lófa lagið að
lækka verð á þessari þjónustu við
okkur, ef hún veit ekki aura sinna
tal. Aukinheldur hefur þjónustufyr-
irtæki sem hefur hið einfalda hlut-
verk, að selja vatn og rafmagn, ekk-
ert við glæsihöllina í Árbæ að gera.
Það má líka selja hana og vinda ofan
af yfirgengilegri alfreðsku fyrirtæk-
isins. Svo einfalt er það.
Halló! Halló!
Vaknið!
Taka tvö
» Það er algjör óþarfi að bíða í þrjú ár. Leyfið al-menningi, að minnsta kosti þeim sem eru
reiðubúnir til þess að taka fjárhagslega áhættu,
að vera með frá upphafi!
agnes@mbl.is
VIÐHORF
Agnes Bragadóttir