Morgunblaðið - 31.12.2007, Blaðsíða 24

|mánudagur|31. 12. 2007| mbl.is
daglegtlíf
Skammt frá Maríuhellum er bær
sem heitir Urriðakot. Maríuhellar
voru áður fyrr notaðir sem fjár-
hellar fyrir bæina Urriðakot og Víf-
ilsstaði. Þegar þessi saga gerðist bjó
lítill drengur á bænum Urriðakoti
og var hann fjárhirðir. Daginn sem
þessi saga gerðist var drengurinn
sendur til þess að gæta fjár við Mar-
íuhella. Eftir að hann hafði dvalið
um stund við fjárgæslu brast á
vonskuveður með miklu fannfergi
og roki. Hraktist drengurinn undan
veðri og vindum og villtist af leið.
Þegar nóttin skall á var hann orðinn
hrakinn og kaldur og búinn að missa
alla von um að finna bæinn. Hann
settist niður milli tveggja kletta og
sótti á hann svefn. Hann barðist við
svefninn þar sem hann vissi að hann
mætti ekki sofna því þá væri voðinn
vís. Þá sér hann í gegnum snjódríf-
una að hjá honum stendur hávaxin
og tignarleg kona. Hún var klædd í
skrautlegan bláan kirtil með hettu
og slútti hettan fram yfir andlitið.
Einnig var hún með fallegan fald á
höfði en það var sams konar höf-
uðfatnaður og drengurinn hafði séð
ömmu sína með á jólum. Konan í
bláa kuflinum tók hann í fangið og
bar drenginn nokkurn spöl inn í
klöpp en síðar kom í ljós að klöppin
var það sem við þekkjum í dag sem
Maríuhella.
Inni í hellinum var hlýtt og nota-
legt. Hann var fallega upplýstur
með kertaljósum og í miðjum hell-
inum logaði eldur. Konan bauð hon-
um að hvílast í skrautlegu fleti. Gaf
hún síðan drengnum að borða; flat-
kökur, hangikjöt og annað góðgæti.
Konan kvaðst heita María. Hellirinn
héti Maríuhellar og þar ætti hún
heima.
Drengurinn hafði aldrei séð svona
fallega konu og fannst honum sem
hún líktist ömmu sinni, svo broshýr
og hlýleg. Hann tók eftir því að kon-
an var ekki með miðnefsgróf á efri
vör eins og annað fólk. Það var eins
og konan gæti lesið hugsanir
drengsins því hún leit til hans og
sagði: „Já, þannig getið þið menn-
irnir greint okkur álfa frá mönn-
um.“
Þegar drengurinn var búinn að
hvílast og borða eins og hann lysti,
tók hún í hönd hans og kvaðst ætla
að fylgja honum heim að Urriðakoti.
Hún leiddi hann og steig létt til jarð-
ar og var eins og þau svifu yfir snjó-
breiðuna. Fljótlega sá hann ljóstír-
una í litla glugganum í Urriðakoti.
,,Núna ratar þú heim til þín litli
drengur,“ sagði álfkonan við dreng-
inn. Smaladrengurinn þakkaði fal-
legu álfkonunni í bláa kuflinum
kærlega fyrir og bauð henni að
koma heim með sér og að hitta
ömmu sína og hún amma hans
myndi launa greiðann. En álfkonan
svaraði: ,,Ég er sjaldan sýnileg
mönnum. Hún sleppti hendi drengs-
ins og sá hann til hennar síðast þar
sem hún hvarf inn í hraunið. Þetta
var sagan af smalanum frá Urr-
iðakoti og álfkonunni sem bjargaði
honum frá þessu vonda veðri. Enn í
dag getum við séð hvar Urriðakot
stóð, þar sem þústirnar eru niðri við
Urriðavatn.
(Saga þessi var sögð af Þorsteini
Einarssyni í Maríuhellum á gaml-
ársdag árið 2000, síðustu áramótin
sem hann lifði.)
María í Maríuhellum
Síðasta hellaferðin Þorsteinn Ein-
arsson les upp álfasögu árið 2000.
bein útsending frá Ma-
drid, þar sem heima-
menn sýndu aðkomu-
liði frá Ítalíu litla
gestrisni.
Þegar kaupmaðurinn
rankaði við sér og tók
eftir því, að hjá honum
stóð hugsanlegur við-
skiptavinur rauk hann
upp og spurði hvaðan
Víkverji væri. Ekki
stóð á viðbrögðunum,
„Guðjohnsen hefur
ekki fengið nógu mörg
tækifæri með Barce-
lona. Hann hefði aldrei
átt að fara frá
Chelsea.“
Í næstu viðkomuborg nokkrum
dögum síðar er verið að horfa á leik
Börsunga á Nývangi. Íslendingurinn
er ekki með að þessu sinni og einn
gesta hvítnar í framan þegar því er
logið að honum að heimamenn hafi
fengið á sig víti, í uppbótartíma.
Norður í Lundúnum er öllu sval-
ara í verði og einhver hundur í af-
greiðslumanninum á litlu hóteli
skammt frá Victoria-stöðinni. Held-
ur léttist brúnin þegar talið berst að
því hvort miðar séu til á Emirates
Stadium seinna um kvöldið.
Svo segir hann Víkverja föðurlega
að halda með West Ham, annað
komi vart til greina.
ÍÞRÓTTIR hafaþann eiginleika að
getað sameinað hópa
og einstaklinga. Gildir
þá einu hver menning-
arlegur bakgrunnur
er.
Víkverji var minntur
á þetta í vinnuferð til
múslimaríkis í N-
Afríku fyrir skömmu.
Eins og vera ber í
íslamskri menningu
var kaupmennska þar í
hávegum höfð og ys og
þys á markaðnum í
miðkjarnanum. Gylli-
boðin voru á hverju
strái og vandasamt að
hafna boðum ákveðið.
Þegar rólegt er í básunum bregða
kaupmenn sér gjarnan yfir á næsta
bás og ræða landsins gagn og nauð-
synjar yfir sjóðandi myntute.
Víkverji fylgdist með og reyndi að
gera sér umræðuefnin í hugarlund,
lítil eftirspurn eftir nýjustu ostruút-
gáfunni af gervi-Rolex, lítil stemning
fyrir engiferi dulbúið sem Viagra …
Í einum básnum fór ekki á milli
mála um hvað var rætt. Knatt-
spyrnan var þar í algleymingi og
rökrætt um það hverjir myndu
standa uppi sem sigurvegarar í
spænsku deildarkeppninni.
Í horninu var lítið sjónvarp og


 

 víkverji skrifar | vikverji@mbl.is
Eftir Kristín Heiðu Kristinsdóttur
khk@mbl.is
Þessi hefð kemur frá föðurmínum Þorsteini Ein-arssyni sem var fæddurárið 1911 en hann lést
fyrir sjö árum. Hann byrjaði á
þessu þegar við systkinin vorum
lítil en við erum tíu talsins, fimm
bræður og fimm systur. Það var
því heilmikið fjör þegar pabbi fór
með stóra barnahópinn sinn í
Maríuhella á gamlársdag eða á
þrettándanum, eftir því hvernig
viðraði,“ segir Sólveig Þorsteins-
dóttir sem í dag ætlar með systk-
inum sínum og börnum upp í
Heiðmörk til að tendra kertaljós
og lítið bál inni í Maríuhellum og
syngja saman til að viðhalda hinni
árlegu fjölskyldusamkomu.
„Pabbi var mikið fyrir að
kveikja kertaljós og hann las líka
alltaf mikið fyrir okkur. Hann
safnaði saman kertastubbum yfir
allt árið og fór svo með þá í hell-
inn um áramótin, raðaði þeim þar
upp um alla veggi og kveikti á
þeim og þá varð þetta eins og
álfaborg. Hann kveikti líka alltaf
lítinn varðeld í hellinum miðjum
og svo sungum við saman öll ára-
mótalögin og álfasöngvana. Hann
útbjó sönghefti fyrir hver áramót
sem hann myndskreytti. Hann
sagði líka ævinlega eina álfasögu
og við buðum alla álfa og aðrar
ósýnilegar verur velkomnar með
orðunum: „Komi þeir sem koma
vilja, fari þeir sem fara vilja, mér
og mínum að meinalausu.“ Þetta
var heilmikil álfastemning fyrir
okkur systkinin.“
Stjörnuljós og góðgæti
Eftir að Þorsteinn féll frá þá
hefur Sólveig og systkini hennar
haldið hefðinni við og auðvitað
koma makar og öll börnin líka
með.
„Þetta er orðinn mjög stór hóp-
ur, ætli við séum ekki um fimmtíu
þegar flestir mæta. Þetta er vin-
sælt hjá yngstu kynslóðinni og all-
ir koma auðvitað með kertastubba.
Við komum líka alltaf með eitt-
hvað af smákökum, sælgæti og
öðru góðgæti. Krakkarnir koma
með stjörnuljós en við erum ekk-
ert að skjóta upp flugeldum,
áherslan er frekar á sönginn og
samveruna og að upplifa álfas-
temninguna sem skapast í hell-
inum. Það er gaman að koma sam-
an og syngja en við ljósrituðum
gömlu textana frá pabba og höfum
því sönghefti svo allir geti sungið
með. Og svo segir að sjálfsögðu
einhver álfasögu, það er alveg
ómissandi. Nokkur undanfarin ár
höfum við líka farið í annan helli í
nágrenninu, þar sem er mjög
þröngt að fara niður, bara lítið op,
en þessi hellir er þó nokkuð stór
þegar inn er komið. Einn af
bræðrum mínum kveikir alltaf
kertaljós þar inni og það er í raun
enn meira ævintýr að fara þangað
af því að hellirinn er svona lok-
aður og ofan í jörðinni. Börn sem
fara þarna niður gleyma því aldr-
ei,“ segir Sólveig og bætir við að
þessi áramótahefð sé mikið æv-
intýri fyrir alla fjölskylduna.
Álfar og kertaljós í Maríuhellum
Morgunblaðið/RAX
Um jól 2007 Sólveig í Maríuhelli ásamt dóttur sinni, tveimur systrum og mönnum þeirra: F.v. Daði mágur, Soffía systir, Hildur systir, Sólveig, Sigurður
mágur, Ragnar tengdasonur og dóttirin Ásdís Sif. Hellaheimsóknin er löngu orðin ómissandi hluti af áramótafagnaði fjölskyldunnar.
Álfaborg Háir sem lágir skemmtu sér konunglega í hellaferðinni um áramótin í fyrra.