Morgunblaðið - 18.04.2008, Qupperneq 12

12 FÖSTUDAGUR 18. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
ALÞINGI
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
HÓPUR íslenzkra fjárfesta hefur
fest kaup á meirihluta hlutafjár
pólska sjávarréttaframleiðandans
Proryb. Fjárfestingahópurinn sam-
anstendur af Guðjóni Davíðssyni,
Guðmundi Stefánssyni, Jóni Rúnari
Halldórssyni og Sigurði Péturssyni
en þeir eiga allir að baki mikla
reynslu í sjávariðnaðinum.
Proryb er eitt elzta einkafyrirtæk-
ið í framleiðslu sjávarfangs í Póllandi
og var stofnað af Zygmunt Dyzm-
anski og fjölskyldu hans árið 1972.
Eiginkona hans, Bozena Maria
Dyzmanska, mun áfram eiga hlut í
félaginu og starfa áfram í fram-
kvæmdastjórn þess auk Guðmundar
Stefánssonar sem mun gegna stöðu
framkvæmdastjóra og Sigurðar Pét-
urssonar meðstjórnanda.
Fyrirtækið er staðsett nálægt
Gdansk og er með um átta þúsund
fermetra vinnsluhúsnæði sem vottað
er hinum virtu stöðlum ISO 9000,
BRC (British Retail Consortium) og
IFS (International Food Standard).
Proryb er með tæplega 300 starfs-
menn og hefur mjög breiða vörulínu
kældra sjávarafurða, þar með talið;
reyktar, marineraðar og saltaðar
vörur, salöt, smurrétti og ýmsa til-
búna rétti. Vörumerkið, Proryb, er
þekkt gæðamerki á pólska markaðin-
um en vörurnar er að finna í öllum
stærstu stórmarkaðskeðjum í Pól-
landi.
„Þetta hefur legið í loftinu svolít-
inn tíma. Okkur finnst þetta spenn-
andi svæði og þegar þetta tækifæri
bauðst ákváðum við að slá til. Við
teljum að það verði vöxtur í mark-
aðnum þarna á næstu árum og því sé
það góður kostur að fjárfesta í
pólskri fiskvinnslu,“ segir Jón Rúnar
Halldórsson, einn fjárfestanna.
„Það er verið að vinna úr um 8.000
tonnum af hráefni þarna og er það
mest síld, makríll og brislingur. Síld-
in og makríllinn eru keypt frá Noregi
og Íslandi, en brislingurinn kemur að
mestu úr Eystrasaltinu. Árleg velta
fyrirtækisins er 12 til 13 milljónir
evra.
Afurðirnar fara að langstærstum
hluta á innanlandsmarkað. Þarna eru
fjórar stærstu evrópsku keðjurnar
að hasla sér völl og við erum inni hjá
þeim flestum.“
Jón Rúnar vill ekki segja hve mik-
ið fyrirtækið hafi kostað, en það sé
alltaf sama lögmálið. „Það er allt dýrt
sem maður kaupir og ódýrt sem mað-
ur selur.“
Þróunin hefur verið á hinn veginn
undanfarin ár. Hingað hafa komið
Pólverjar til að vinna í fiski, en nú
farið þið út til Póllands til að vinna
fisk.
„Já, við höldum að þróunin verði í
þessa átt. Efnahagsástandið í Pól-
landi er að batna mikið og fólkið byrj-
að að flytja heim aftur eins og héðan
frá Íslandi. Það má kannski segja að
við séum að synda á móti straumn-
um, það erum við alltaf að gera sem
erum í sjávarútveginum. Það er eins
með okkur og fiskinn. Það styrkir
okkur að synda á móti straumnum,“
segir Jón Rúnar Halldórsson.
Kaupa pólska fiskvinnslu
Proryb Fyrirtækið er nálægt Gdansk og er með um 8 þúsund fermetra
vinnsluhúsnæði. Afurðirnar eru að langmestu leyti seldar innanlands.
STYRKUR norsku krónunnar gerir
nú fiskverkendum í Noregi lífið leitt.
Um 25 fiskvinnslufyrirtæki hafa nú
hætt að taka á móti fiski vegna þessa
og miklir erfiðleikar eru á mörk-
uðunum í Bretlandi, Rússlandi og
Úkraínu.
Fyrir ári kostaði brezka pundið 12
norskar krónur. Nú kostar það inn-
an við 10 krónur. Þá þarf nú að
greiða fimm norskar krónur í stað
sex áður fyrir dollarinn. Fyrir vikið
skila sér nú færri norskar krónur
fyrir hvert kíló af fiski, sem fluttur
er utan.
Það eru bæði stór og smá fyr-
irtæki, sem eiga í erfiðleikum vegna
hins háa gengis norsku krónunnar.
Mörg þeirra hafa horfið frá útflutn-
ingi á ferskum fiski og farið yfir í
saltfiskinn, sem gefur betur af sér.
Það er svo til að veikja stöðu
Norðmanna enn meira, að íslenzka
krónan hefur fallið verulega að und-
anförnu. Fyrir vikið skila fleiri ís-
lenzkar krónur sér til útflytjenda,
meðan þróunin er þveröfug í Nor-
egi. Norska fréttastofann NTB segir
til dæmis að fyrir vikið verði fiskur
frá Íslandi ódýrari en sá norski á
brezku mörkuðunum og ýti þar með
norska fiskinum út.
Norska krón-
an of sterk
ÚR VERINU
EKKI er hægt að búa við óbreytt
ástand í landbúnaðarmálum þar
sem matvælalöggjöfin í Evrópu
hefur tekið miklum breytingum.
Þetta kom fram í máli Einars K.
Guðfinnssonar landbúnaðarráð-
herra á Alþingi í gær en Guðni
Ágústsson, þingmaður Fram-
sóknar, hafði áhyggjur af nýjum
viðauka við EES-samninginn um
matvæli og fóður. „Nú fullyrða
hagsmunaaðilar landbúnaðarins,
bæði mjólkur- og kjötiðnaðarins,
að þessi matvælalög Evrópusam-
bandsins muni dauðrota og eyði-
leggja íslenska kjötvinnslu,“
sagði Guðni og bætti við að þetta
gæti þýtt 6-7 þúsund tonna aukn-
ingu á innfluttu kjöti. Það varð-
aði störf þúsunda manna á Ís-
landi auk þess sem dýraöryggi
gæti verið ógnað. Þess vegna ætti
Alþingi ekki að samþykkja við-
aukann fyrr en búið væri að
skoða þetta ýtarlega og gefa ís-
lenskum landbúnaði tækifæri til
að bregðast við.
Hefur verið farið varlega
Einar sagði hins vegar að farið
hafi verið varlega í þessu máli og
að m.a. hefði áhættumat sýnt
fram á litla hættu á búfjársjúk-
dómum. „Auðvitað geta menn
aldrei fullyrt að engin áhætta fel-
ist í einhverjum viðskiptum með
vörur,“ sagði Einar en bætti við
að reynt væri að halda áhættunni
í lágmarki. Það lægi á að sam-
þykkja lögin til að hægt væri að
sækja viðbótartryggingar sem
samningurinn byði upp á.
Óbreytt
ástand
ekki í boði
Morgunblaðið/Golli
Rot Matvælalögin geta dauðrotað
íslenska kjötvinnslu, segir Guðni.
ÓHOLLUSTUAUGLÝSINGAR sem beinast að börnum
verða ekki bannaðar með lögum heldur verður fjöl-
miðlum látið eftir að taka af skarið og móta reglur
hvað það varðar. Þetta kom fram í svari Þorgerðar
Katrínar Gunnarsdóttur menntamálaráðherra við fyr-
irspurn Ástu R. Jóhannesdóttur, þingmanns Samfylk-
ingarinnar, á þingi í gær.
Þorgerður sagði þó öðru máli gegna um Rík-
isútvarpið og að hún myndi taka málið upp við útvarps-
stjóra þegar þau færu yfir þjónustusamninginn milli
RÚV og menntamálaráðuneytisins. „Engu að síður er
endapunkturinn alltaf sá að við eigum að treysta for-
eldrunum, fjölskyldunum í landinu, til þess að meta
hvað er best fyrir börnin þeirra,“ sagði Þorgerður.
Mega auglýsa barnaborgara
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Hamborgari og kók á spottprís Í fjölmiðlafrumvarpi sem menntamálaráðherra ætlar að leggja fyrir Alþingi í haust
verður ekki gert ráð fyrir banni á auglýsingum óhollrar matvöru á þeim tíma sem börn horfa helst á sjónvarp.
Eftir Höllu Gunnarsdóttur
halla@mbl.is
MEÐ því að mæta ekki á opnunar-
og lokahátíð Ólympíuleikanna væru
íslenskir ráðamenn ekki einungis að
mótmæla stjórnarháttum í Kína
heldur einnig því að Ólympíuleikar
væru nýttir til að réttlæta ósann-
gjarna meðferð á fólki.
Þetta sagði Erla Ósk Ásgeirsdótt-
ir, sem nú situr á þingi fyrir Sjálf-
stæðisflokk, á Alþingi í gær og vísaði
til þess að Ólympíuleikarnir séu not-
aðir til að réttlæta varðhaldsvist án
réttarhalda í Peking. „Það sem
skiptir máli er að íslensk stjórnvöld
gefi ekkert eftir hvort sem ráða-
menn okkar eru í boði íþróttahreyf-
ingarinnar eða kínverskra stjórn-
valda. Í mínum huga snýst málið
ekki um hver býður,“ sagði Erla og
vildi svör frá Þorgerði Katrínu
Gunnarsdóttur menntamálaráð-
herra um hvort hún væri tilbúin að
endurskoða þá ákvörðun sína að
vera við opnunarhátíðina. Ráðamenn
gætu vel mætt á pallana og hvatt
íþróttafólkið til dáða.
Þorgerður Katrín áréttaði að ís-
lensk stjórnvöld stæðu alltaf með
mannréttindum og á móti mannrétt-
indabrotum. Ekki væri gefinn neinn
afsláttur af því. „Ég tel mikilvægt að
við sýnum fyrst og fremst okkar ís-
lensku íþróttamönnum samstöðu og
það er þess vegna sem ég er að fara,“
sagði Þorgerður en svaraði því einn-
ig til að hún teldi koma til greina að
ræða stöðu mannréttindamála við
kínverska ráðamenn meðan á dvöl
hennar í Kína stæði.
Skiptir ekki máli hver
býður á Ólympíuleikana
Ráðherra til í að ræða mannréttindi við kínversk stjórnvöld
Gulllaus morgunstund
Óhætt er að segja að þingfundur
gærdagsins hafi verið heldur rugl-
ingslegur. Mörg mál voru á dagskrá
enda nefndadagar í næstu viku og
ráðherrum í mun að koma málum
inn til nefnda svo þau hljóti af-
greiðslu á þessu þingi.
Strax í gærmorgun gerðu stjórn-
arandstöðuþingmenn athugasemd
við að ræða ætti viðamikil mál sam-
gönguráðherra á sama tíma og sam-
gönguráð stóð fyrir fundi um stefnu-
mótun í samgöngum og að frumvörp
menntamálaráðherra væru á dag-
skrá á svipuðum tíma og aðalfundur
Ríkisútvarpsins ohf., sem fram fór í
gær og þingmönnum býðst að sitja.
Bullandi óregla og
svartamyrkur
Þegar aðalfundur RÚV nálgaðist var
hins vegar brugðið á það ráð að
fresta umræðum um frumvarp
menntamálaráðherra um opinbera
háskóla og þess í stað voru mál
samgönguráðherra tekin á dagskrá.
Stjórnarandstæðingar voru ekki
hrifnir af þessu og sögðu fleiri þurfa
að skipuleggja tíma sinn en ráð-
herrar.
Ekki var það til að lægja óánægjuöld-
ur þegar líka þurfti að fresta umræðu
um viðbætur við samgönguáætlun
þar sem samgönguráðherra hafði
öðrum erindum að sinna. Þrjú mál fé-
lagsmálaráðherra voru þá tekin á
dagskrá. Bullandi óregla, sagði Jón
Magnússon, Frjálslyndum, og Álf-
heiður Ingadóttir, VG, vildi meina að
tími félagsmálaráðherra væri ein-
faldlega ekki kominn, þ.e. miðað við
dagskrá.
Í ofanálag var ljósabúnaður á bæði
karla- og kvennasalerninu bilaður
með þeim afleiðingum að þar var
svartamyrkur.
Færri í HÍ, fleiri í HA
Fulltrúum í háskólaráði Háskóla Ís-
lands (HÍ) fækkar úr tíu í sjö ef frum-
varp sem Þorgerður Katrín Gunn-
arsdóttir menntamálaráðherra
mælti fyrir á Alþingi í gær verður að
lögum. Hins vegar mun fjölga í há-
skólaráði Háskólans á Akureyri (HA)
en í því eiga nú sæti fimm manns.
Frumvarpið gerir ráð fyrir að ráðin
verði skipuð sjö einstaklingum á
hvorum stað fyrir sig, þ.e. rektor,
einum fulltrúa nemenda, einum full-
trúa háskólasamfélagsins og tveim-
ur utanaðkomandi aðilum sem
menntamálaráðherra skipar. Ráðið
sækir sér síðan tvo fulltrúa utan við-
komandi háskóla.
ÞETTA HELST …