Morgunblaðið - 16.05.2008, Blaðsíða 6

6 FÖSTUDAGUR 16. MAÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Ásgeir Ingvarsson
asgeiri@mbl.is
LANDSPÍTALINN mun setja á laggirnar sér-
stakt teymi sem ætlað er að annast meðferð
barna með skarð í gómi og vör.
Páll Björnsson segir foreldra barna með
skarð í vör og/eða gómi enn í mjög slæmri stöðu
og með öllu óljóst hvort útspil Landspítala muni
breyta þar nokkru um. Páll er faðir tveggja
drengja með skarð í gómi og vör og þarf fjöl-
skyldan að standa straum af gífurlegum kostn-
aði vegna skurðaðgerða og tannréttinga á
drengjunum.
Meðferð sem er löng, erfið og dýr
Þar munar mest um kostnaðinn vegna tann-
réttinganna: „Enn virðist engin lausn í sjónmáli
á viðræðum Tryggingastofnunar og tannrétt-
ingamanna. Tryggingastofnun segist greiða 95%
af kostnaði við tannréttingarnar, en miðar þá við
upphæðir í viðmiðunartaxta stofnunarinnar.
Verðskrá tannréttingamanna er svo allt önnur
og nemur endurgreiðsla TR þá oft ekki meira en
45% af kostnaðinum,“ segir Páll.
Aðgerðir á börnum með skarð í gómi og/eða
vör hefjast skömmu eftir fæðingu. Meðferð er
yfirleitt ekki lokið fyrr en um 18 ára aldur og
hafa börnin þá gengist undir fjöldamargar lýta-
aðgerðir, kjálkaskurðaðgerðir og tannréttingar
auk þess að hafa fengið þjálfun hjá talmeina-
fræðingi. „Heildarkostnaður af þessum aðgerð-
um er á bilinu tvær til þrjár milljónir á barn, og
þurfa foreldrar nú að greiða rösklega helming-
inn úr eigin vasa,“ segir Páll og áætlar að kostn-
aður vegna aðgerða á sonum hans tveimur, sem
eru níu og ellefu ára, sé nú þegar kominn yfir
hálfa aðra milljón. Hann segir að synir hans hafi
til þessa hvor fyrir sig gengist undir hátt í 15
skurðaðgerðir með svæfingu.
Skref í rétta átt en umfjöllun of óljós
Páll segir myndum teymisins skref í rétta átt
en umfjöllun um teymið hafa verið óljósa og erf-
itt að gera sér grein fyrir hver áhrifin af starfi
þess verða. „Til dæmis er óljóst hvaða áhrif
þetta hefur á þá sem þegar hafa hafið meðferð.
Um er að ræða aðgerðir sem eru gífurlega erf-
iðar fyrir börnin og það að skipta um meðferð-
araðila getur verið stórmál.“
Á að bæta þjónustuna en
er á tilraunastigi
Ólafur Baldursson er aðstoðarmaður fram-
kvæmdastjóra lækninga við Landspítalann.
Hann segir ávinninginn af stofnun teymisins
einkum felast í að geta veitt heildstæða meðferð
og ráðgjöf innan veggja spít-
alans og að þetta verði fram-
faraskref í meðferð þessa
erfiða fæðingargalla.
Teymið mun samanstanda
af fjórum læknum; barna-
lækni, lýtalækni, tannrétt-
ingasérfræðingi og kjálka-
skurðlækni, auk mikilvægra
aðila úr öðrum starfsstéttum.
Aðstaða til tannréttinga hef-
ur ekki verið fyrir hendi á spítalanum áður, en
að sögn Ólafs er nú verið að ganga frá slíkri að-
stöðu og verður hún kláruð á næstu vikum.
Ávinningur af heildstæðri
meðferð og ráðgjöf
Verkefnið er enn í þróun og segir Ólafur að
skýrast muni betur á næstu vikum hvaða fyr-
irkomulag verður á vinnu teymisins. „Við höfum
getað sinnt flóknum skurðaðgerðum fyrir þenn-
an hóp barna og langað að efla þessa þjónustu en
vantað tannréttingatannlækni. Nú hefur tekist
að fá slíkan sérfræðing til starfa sem gerir okkur
kleift að ljúka allri þeirri meðferð sem barn með
skarð í gómi og vör þarf á að halda,“ segir hann.
„Þar munar ekki síst um að meðferðin er heild-
stæð og foreldrum veitt ráðgjöf og fræðsla sam-
fellt allt frá fæðingu barns.“
Vonast til að geta haft alla
meðferðina ókeypis
Ólafur getur ekki sagt til með vissu um þau
áhrif sem starfsemi teymisins mun hafa á kostn-
að fjölskyldna af aðgerðunum. „Hins vegar er
rétt að benda á að gefin var út reglugerð fyrir
skemmstu sem kveður á um að hið opinbera
greiði allan kostnað við meðferð barna á Land-
spítalanum,“ bætir Ólafur við og segist því vona
að þjónusta hins nýmyndaða teymis geti verið
fjölskyldum með öllu að kostnaðarlausu.
Hann reiknar með að teymið muni geta sinnt
a.m.k. öllum nýjum tilfellum, en árlega fæðast
um tíu börn með þennan alvarlega galla. Ólafur
segir að sjá verði til hvort börn sem þegar hafa
hafið meðferð geti nýtt sér þjónustu teymisins.
„Hluti af verkinu sem framundan er er að meta
betur þörfina fyrir þjónustu teymisins. Þetta er
tilraunaverkefni á þessu stigi, en hugsanlega
munu börn sem þegar hafa hafið meðferð geta
nýtt sér þjónustuna. Það gerist þó ekki í einum
hvelli.“
Verða aðgerðirnar ódýrari
og veittar öllum sem þurfa?
Morgunblaðið/G. Rúnar
Dýrt og erfitt Lækniskostnaður er mikill baggi á fjölskyldum barna með skarð í gómi og/eða vör.
Páll, kona hans Kristbjörg Lára Kristjánsdóttir og synir þeirra Björn Ingi og Páll Ragnar.
Óvíst hvernig nýtt teymi LSH bætir stöðu barna með skarð í gómi eða vör
Ólafur Baldursson
Eftir Egil Ólafsson
egol@mbl.is
MARGRÉT Guðnadóttir, fyrrver-
andi prófessor í veirufræði, hvetur
Alþingi til að fella frumvarp um mat-
vælalöggjöf sem nú er til umræðu á
þingi. Hún telur sumar breytingarn-
ar beinlínis hættulegar heilbrigði
manna og dýra hér á landi. Halldór
Runólfsson yfirdýralæknir telur
hins vegar ekki miklar líkur á að lýð-
heilsu sé stefnt í aukna hættu með
breytingunum. Meiri líkur séu á að
sjúkdómar berist til landsins með
fólki en með löglega innfluttu hráu
kjöti.
„Að loknum lestri á frumvarpinu
og samanburði á breytingatillögum,
sem í því eru við gildandi lög, er mín
niðurstaða sú, að þetta frumvarp eigi
Alþingi að fella. Margar breytinga-
tillögurnar eru bein afturför frá gild-
andi lögum, fáar eru skaðlausar, en
sumar beinlínis hættulegar heil-
brigði manna og dýra hér á landi,“
segir í upphafi greinargerðar Mar-
grétar Guðnadóttur til landbúnaðar-
og sjávarútvegsnefndar.
staklega var samið við ESB um var-
anleg ákvæði til að viðhalda áratuga-
löngu banni okkar á innflutningi
þess,“ segir Halldór.
Hann segir að ESB hafi sett um-
fangsmikla löggjöf og eftirlit með
dýrasjúkdómum sem allir dýralækn-
ar í ESB og Noregi, Sviss og Íslandi
fá jafnóðum tilkynningar um. Komi
upp sjúkdómar sé strax lokað fyrir
útflutning á hráu kjöti.
Halldór segir að í frumvarpinu séu
ákvæði sem heimili okkur að koma í
veg fyrir innflutning á kjúklingakjöti
sem mengað sé kamfýlóbakter. Hall-
dór segir að sníkjudýrin tríkínur geti
leynst í svína- og hrossakjöti. Þessi
sníkjudýr hafi aldrei greinst hér á
landi og sjaldgæft sé að þau finnist í
eldisdýrum í ESB. Þessi sníkjudýr
geti hins vegar verið banvæn berist
þau í fólk og því sé lögð gífurleg
áhersla á eftirlit með þessu í kjöt-
skoðun flestra landa. Hann segir að
leitað hafi verið að tríkínum í hrossa-
kjöti ætluðu til útflutnings frá Ís-
landi en nú verði leit að þessu sníkju-
dýri gerð að skyldu í öllu hrossa- og
svínakjöti hér á landi.
og á það hafi verið fallist. Mest
áhætta fylgi innflutningi á lifandi
dýrum, en einhver áhætta fylgi inn-
flutningi á hráu og ófrosnu kjöti.
Hann segir að þrátt fyrir að bannað
hafi verið að flytja inn hrátt kjöt hafi
á undanförnum árum verið veittar sí-
auknar undanþágur frá þessu banni.
„Það eru sem betur fer tiltölulega
fáir dýrasjúkdómar sem eru þekktir
fyrir að berast með hráu kjöti og þá
aðallega skæðir sjúkdómar sem ekki
leyna sér ef þeir koma upp, svo sem
gin- og klaufaveiki, fuglaflensa og
svínapest. Kúariða berst til dæmis
ekki með hráu kjöti, aðeins með
menguðu kjöt- og beinamjöli, og sér-
menguðu svínakjöti. Margrét bendir
á góðan árangur sem náðst hafi í
baráttu gegn salmonellu og fleiri
iðrasýkingum í menguðu kjúklinga-
og svínakjöti. Ómögulegt sé að forð-
ast þetta ef við förum að flytja inn
ófrosna kjúklinga og svínakjöt sam-
kvæmt reglum ESB.
„Ófrosið kjöt er ekki ferskt, ef
ferðin frá slátraranum til neytand-
ans tekur marga daga. Þeir dagar
eru hins vegar mjög dýrmætir þeim
sýklagróðri, sem kann að leynast í
hrámetinu. Margir sýklar fjölga sér
ört í hrámeti á nokkrum klukkutím-
um og ná miklu magni, ef kæling er
léleg eða varan hlýnar upp í stofu-
hita einhvers staðar á langri leið til
neytandans,“ segir Margrét.
Fáir sjúkdómar
berast með hráu kjöti
Halldór Runólfsson yfirdýralækn-
ir fjallar einnig um matvælalöggjöf-
ina í Bændablaðinu sem út kom í vik-
unni. Hann segir að í upphafi
samningaferlisins við ESB hafi verið
sett fram skýlaus krafa um að áfram
yrði bannað að flytja inn lifandi dýr
Hún segir að kúafaraldurinn, sem
byrjaði í Bretlandi fyrir nokkrum ár-
um, hafi sýnt veirufræðingum fram á
hversu sóttvarnareglur Evrópusam-
bandins reyndust þegar virkilega
reyndi á þær. Hún hafnar algerlega
þeirri kenningu að ákveðnir partar
af sýktum nautgrip geti verið hæfir
til manneldis. Margrét minnir á ára-
langa baráttu sem Íslendingar hefðu
þurft að heyja við mæðuveiki í
sauðfé og sullaveiki í mönnum.
Óþarfi sé að flytja þessa sjúkdóma
inn í landið aftur, hvað þá aðra sem
ekki hafi verið hér eins og trikinosis í
svínum, sem geti orðið að alvarleg-
um mannasjúkdómi við neyslu á
 Helsti veirusjúkdómasérfræðingur landsins og yfirdýralæknir eru ósammála um þá áhættu sem felst
í innflutningi á hráu kjöti  Yfirdýralæknir segir lýðheilsu landsmanna ekki stefnt í hættu með lögunum
Vill að frumvarpið verði fellt
Halldór
Runólfsson
Margrét
Guðnadóttir
Í HNOTSKURN
»„Eins og málum er nú háttaðþá eru að mati yfirdýralækn-
is meiri líkur á að hingað berist
framandi dýrasjúkdómar með
fólki heldur en með löglega inn-
fluttu hráu kjöti,“ segir Halldór.
»„Mín niðurstaða [er] sú, aðþetta frumvarp eigi Alþingi
að fella,“ segir Margrét.
BENEDIKT Sigurðsson, upplýsingafulltrúi
hjá Kaupþingi, segir að innan við 50 manns
hafi verið sagt upp störfum hjá fyrirtækinu
á þessu ári vegna stöðunnar á fjár-
málamörkuðum. Til viðbótar hafi ein-
hverjir sagt upp störfum. Þá hafi um nokk-
urt skeið verið beitt miklu aðhaldi í
nýráðningum og fólk flutt milli deilda til
hagræðingar.
Hreiðar Már Sigurðsson, forstjóri Kaup-
þings, sagði fyrir skömmu að unnið væri að
því innan fyrirtækisins að lækka kostnað og
launakostnaður væri þar stór liður.
Atli Atlason, starfsmannastjóri hjá
Landsbanka, segir að Landsbankinn hafi
dregið verulega úr nýráðningum að und-
anförnu eftir mikinn vöxt á liðnum árum.
Ekki séu fyrirhugaðar neinar hópupp-
sagnir hjá bankanum líkt og hjá Glitni. Fyr-
irtækið lagi sig hins vegar að þeim verk-
efnum sem unnið sé að en það geti þýtt
fækkun í einni deild en fjölgun í annarri.
Innan við 50 hef-
ur verið sagt upp
UNGIR bloggarar sem skrifuðu frásagnir
um kynferðisofbeldi og áform um skotárás
á samskiptavef ungmenna játuðu í gær
fyrir lögreglu að frásagnirnar væru upp-
spuni og sögðust sjá mikið eftir athæfinu.
Lögregla hefur látið barnaverndaryf-
irvöld vita af málavöxtum.
Færslurnar birtust á www.blabla.is á
miðvikudag og í gær birtust síðan nánast
samhljóða færslur frá ungmennunum þar
sem þau biðjast afsökunar. Þau hefðu bara
viljað sjá viðbrögð fólks.
Ekkert ofbeldi eða
yfirvofandi árás
ELLEFU flugmenn hjá Icelandair hafa
fengið launalaust leyfi til að starfa fyrir
Air Finland og eru þeir um þessar mundir
að setjast í flugstjórasætið á Boeing 757-
þotum hins finnska félags. Að sögn Hilm-
ars Baldurssonar, flugrekstrarstjóra Ice-
landair, kemur frumkvæðið að þessum
ráðstöfunum frá Icelandair. Leyfi flug-
mannanna er sex mánuðir með möguleika
á framlengingu upp í ár. „Air Finland er
leiguflugfélag og þegar það var stofnað á
sínum tíma hjálpaði Icelandair því af stað
með því að þjálfa flugmenn félagsins auk
þess sem við vorum með viðhaldssamning
við það.“ Hjá Icelandair starfa 305 flug-
menn. Hilmar segir að Finnlandsleyfin
helgist af minnkandi flugi í sumar og því
hafi verið lögð áhersla á að reyna að út-
vega öllum flugmönnum félagsins vinnu.
Flugmenn í leyfi
til Air Finland