Morgunblaðið - 01.06.2008, Blaðsíða 4

4 SUNNUDAGUR 1. JÚNÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
16.
Þ
ú ert andlit fyrir þeim, sem þú
horfist í augu við, hlustar á, skil-
ur, opnar hug þinn fyrir.
Við erum andlit hvert fyrir
öðru, þegar einn andsvarar öðr-
um með lifandi viðbrögðum, þegar við rým-
um til inni í okkur fyrir hugsun og tilfinn-
ingum annars manns.
Og þegar við skilum einhverju af sjálfum
okkur inn til annarra, um það anddyri sálar
eða hjarta, sem er hulið á bak við andlit
hvers og eins.
Hér er um að ræða grundvallaratriði í
kristnum mannskilningi.
Maðurinn er skapaður til samfélags.
Hann er ekki maður fyrr en hann verður
andlit, lifir sjálfan sig ekki aðeins í sjálfum
sér, í eigin huga, heldur sem veruleik í öðr-
um, í augum og barmi annars.
Adam og Eva verða menn um leið og þau
skynja tillit og ávarp Guðs og horfast jafn-
framt í augu hvort við annað.
Þá vaknar maðurinn til sjálfs sín, þegar
hann mætir andliti Guðs síns og skapara,
þegar hann sér veru sína endurspeglast í
leyndardómi hans og finnur veru hans end-
urvarpa leyndardómi sínum inn í leynda
grunninn í sjálfum sér.
Þetta er upphaf þitt, segir Biblían við
manninn. Það er heilagt bros yfir vöggunni
þinni, ekkert annað en birta.
Þú byrjar í Paradís með Guði
Og þar áttu heima, hvernig sem þú ert
orðinn núna og heimurinn þinn.
Gleymdu ekki, hvar þú átt heima. Snúðu
þér þangað í átt, beindu andliti heim, snúðu
huga, hjarta, vilja þangað.
Þú ert andlit fyrir Guði. Og andlit hans
mætir þér, ef þú snýrð þér að honum, leitar
til móts við hann inni í því leyni í sjálfum
þér, sem enginn kemst inn í nema þú og
hann.
Þetta segir Jesús Kristur í Fjallræðu
sinni (Matt. 6,6). Hann sem er auglit Guðs í
mennskri mynd og sýnir um leið andlitssvip
þinn óskemmdan.
Það er oft talað um augu, tillit, andlit
Guðs í Biblíunni.
Að vera hjá honum er að vera fyrir aug-
um hans, finna að hann sér og heyrir og tal-
ar.
Þegar helgir höfundar komast þannig að
orði eru þeir ekki að gefa í skyn, að Guð sé
líkamlegur að gerð og útliti.
En hann er raunverulegur. Þeir horfast í
augu við hann. Og tillit hans segir: Ég vil
sjá þig, ég sé þig í réttu ljósi, ég vil að þú
sért minn.
Hann er sá Drottinn, sem horfir á móti,
þegar horft er til hans.
Hann lætur ásjónu sína lýsa yfir mann,
upplyftir augliti sínu yfir mann.
Og þá kemur sú blessun frá honum, sem
gefur öryggi, lífstraust, náð og frið.
Ég er hér með orð í huga, sem þú kannast
við, blessunarorðin (4. Mós. 6, 24-26), ein-
hver elstu orð, sem varðveitt eru í bók, og
oftar flutt í heiminum í dag en flest önnur.
Þau helga kristnar athafnir, bænalíf ein-
staklinga og safnaða hvarvetna.
Þau orð er gott að hafa í huga og gera þau
að bæn sinni fyrir sjálfum sér og öðrum.
Drottinn blessi þig og varðveiti þig,
Drottinn láti sína ásjónu lýsa yfir þig
og sé þér náðugur.
Drottinn upplyfti sínu augliti yfir þig
og gefi þér frið.
Sigurbjörn
Einarsson
Leit og svör
Maðurinn er skapaður til sam-
félags. Hann er ekki maður fyrr
en hann verður andlit, lifir sjálfan sig
ekki aðeins í sjálfum sér, í eigin huga,
heldur sem veruleik í öðrum, í augum
og barmi annars.
»


   
      
  

  
  

    

         
   
 

  

  

    


   



   

 

  
     
  
  

 
  
   
  
   
 
  
   
             


 
  

            
  

         
    
    

 

   
 
        

 


     
      


  
        
 
  
   
   

   

       
         
  
   
     


           

   Eftir Steinunni Ásmundsdóttur
steinunn@mbl.is
Neskaupstaður | Forstjóri og sér-
fræðingar frá Matís heimsóttu Aust-
urland á dögunum til að leggja grunn
að sameiginlegum þróunarverkefnum
í sjávarútvegi og matvælaframleiðslu.
Meðal stórra verkefna eru vöruþró-
unarhótel á Höfn, próteinmælingar í
Neskaupstað, forvitnilegar hugmynd-
ir um manneldisafurðir úr fiskimjöli
og laxarannsóknir.
Matís er hlutafélag í ríkiseigu og
samsteypa fyrrverandi Rannsóknar-
stofnunar fiskiðnaðarins, Matvæla-
rannsókna Keldnaholti og Rannsókn-
arstofu Umhverfisstofnunar. Hjá
Matís starfa um 100 manns um land
allt að eflingu alþjóðlegrar sam-
keppnishæfni íslenskrar matvæla-
framleiðslu. Hlutverk Matís er einnig
að stuðla að hollustu og öryggi mat-
væla, stuðningur við vísindastarfsemi
háskólastofnana o.fl.
Matís kemur að tveimur stórum
verkefnum sem falla undir Vaxtar-
samning Austurlands; matvælaþróun
gegnum verkefnið Beint frá býli og
þróun afurða úr fiskimjöli.
Vöruþróunarhótel á Höfn
Sjöfn Sigurgísladóttir, forstjóri
Matís, segir nú í skoðun hvort fýsilegt
sé að setja upp vöruþróunarhótel á
Höfn í Hornafirði í tengslum við verk-
efnið Beint frá býli, sem lýtur m.a. að
matarferðamennsku. Talsvert sé um
einstaklinga og smærri fyrirtæki í
landinu sem vilji þróa matvæli fyrir
markað en hafi enga burði til þess ein
og sér. Á vöruþróunarhóteli gætu þau
þróað og framleitt sína afurð með
hjálp Matís og því losnað við að setja
upp framleiðslueiningu meðan kann-
að er hvort og hvernig vara seljist.
Sjöfn segir Matís m.a. með nýútskrif-
aðan hönnuð á sínum snærum, sem
vinni að því að koma vörum í nýjan og
áhugaverðan búning. Verkefnið beint
frá býli gæti t.d. virkað fyrir hrein-
dýraafurðir á Austurlandi, enda æ
meir horft til hins staðbundna í mat-
vælum. Nú sé t.a.m. í skoðun hvaða
staðbundnar vörur gætu verið heppi-
legar til þróunar og framleiðslu í sam-
hengi við nýjan Vatnajökulsþjóðgarð.
70% uppsjávarafla Íslendinga eru
unnin á Austfjörðum og er Matís að
efla tækjabúnað og þjónustumæling-
ar fyrir sjávarútveginn í landinu á
starfsstöð sinni í Neskaupstað. Ný-
lega var keypt nýtt tæki þangað til
mælinga á próteinum. Heilbrigðiseft-
irlit Austurlands hefur jafnframt nýtt
þjónustu Matís í Neskaupstað við
greiningu sýna og unnið er að því að
efla greiningaraðstöðuna frekar.
Dr. Hörður Kristinsson er einn
sérfræðinga Matís. Hann segir mikil
tækifæri liggja í uppsjávaraflanum,
en mest af honum fer í fiskimjöl.
Hann segir að kanna þurfi betri og
arðbærari leiðir til nýtingar fiski-
mjöls til manneldis.
„Fiskimjölið verður alltaf mikil-
vægt, en unnt er að taka hluta fram-
leiðslunnar og beina í miklu dýrari af-
urðir,“ segir Hörður. „Við skoðum nú
lífvirkar afurðir úr sjávarfangi. Þá
eru próteinin tekin úr mjölinu og ein-
angruð og unnin áfram þannig að þau
beri með sér ákveðna lífvirkni. M.a.
geta þau lækkað blóðþrýsting og
minnkað stress í líkamanum, jafnvel
verið krabbameinsvarnandi og styrkt
ónæmiskerfið. Þetta gæti nýst vel í
fæðubótarframleiðslu og sem íblönd-
unarefni fyrir ýmis matvæli.“
Hörður segir að sé borið saman
fiskimjöl og fiskpróteinafurðir sem
framleiddar eru í Bandaríkjunum og
seldar í pilluformi, megi sjá þrjú-
hundruð og sjötíufaldan verðmun á
þessum vörum. Hann segir Íslend-
inga geta unnið enn betri vöru en þá
sem framleidd er erlendis, með af-
burða hráefni og þeirri tækniþekk-
ingu og mannskap sem er hjá Matís.
Tvær íslenskar vinnslur geti nú fram-
leitt fiskimjölsprótein, en enn þurfi
nokkra rannsóknarvinnu til að unnt
verði að taka heila loðnu og búa til úr
henni mjög hreint prótein.
„Við þurfum fyrirtækin til að starfa
með okkur og viljum efla þau í þessari
vinnu. Þegar eru í gangi nokkur verk-
efni við að framleiða lífvirk prótein úr
sjávarfangi og í raun aðeins spursmál
um örfá ár til að fá fleiri í lið með okk-
ur. Þetta er mjög áhugavert fyrir all-
ar byggðir og fyrirtæki sem eru í
veiðum og vinnslu.“
Hörður bætir við að mælingar Mat-
ís á lífvirkni megi einnig tengja við
sértækar matvælaafurðir og mark-
aðssetja þær sem hollustubætandi á
einhvern sérstakan máta.
Útgerðirnar í laxarannsóknir
Dr. Anna Kristín Daníelsdóttir
segir Matís standa að mjög umfangs-
miklum erfðarannsóknum á dýrum
og örverum og séu þær notaðar til
stofn- og tegundagreininga og til að
þróa ný erfðamörk fyrir nýjar teg-
undir. „Við erum m.a. tilbúin með
erfðagreiningarsett fyrir þorsk, sem
verið er að sækja um einkaleyfi á“
segir Anna Kristín. „Þá er nú til
kynningar verkefni í samvinnu við
Veiðimálastofnun, sem gengur út á að
skoða íslenska laxastofna, skyldleika
þeirra úr um 30 ám á Íslandi og síðan
að rekja lax í sjó til uppruna, þ.e. að
finna mismunandi stofna eftir mis-
munandi ám í kringum landið. Okkur
vantar hjálp útgerðarinnar til að
safna laxasýnum í sjó og kynntum í
Neskaupstað sýnatökusett, sem við
viljum dreifa í skip og fá útgerðirnar
til að safna sýnum fyrir okkur. Við
vonumst eftir góðri hjálp þar.“
Ómældir möguleikar liggja
í þróun íslenskra matvæla
Unnt að auka verð-
mæti íslensks fiski-
mjöls þrjúhundruð
og sjötíufalt
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Afurðaþróun Anna Kristín Daníelsdóttir, Sjöfn Sigurgísladóttir og Hörður
Kristinsson hjá Matís kynntu umfangsmikil verkefni á Austurlandi.
CONDOLEEZZA Rice, utanrík-
isráðherra Bandaríkjanna, ritar
nafn sitt í gestabók móttökuhúss
Reykjavíkurborgar í Höfða við
skrifborð sem Ronald Reagan og
Míkhaíl Gorbatsjov notuðu á leið-
togafundinum árið 1986. Rice er
hér með Ingibjörgu Sólrúnu Gísla-
dóttur utanríkisráðherra og Ólafi
F. Magnússyni, borgarstjóra
Reykjavíkur, sem tók á móti Rice
og rifjaði upp leiðtogafundinn.
Ljósmynd/Gunnar Geir
Rice við sögufrægt borð