Morgunblaðið - 10.11.2008, Blaðsíða 19

19
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 10. NÓVEMBER 2008
Stóísk ró Á meðan mótmælin loga allt í kring skoðar ung manneskja bókina sína um Gorm sem slær í gegn. Aðrir vilja stöðva spillinguna eða koma
ráðamönnum frá. Ef unga kynslóðin, sem taka á við búinu úr höndum núverandi valdhafa, er svona æðrulaus er líklega fátt að óttast í framtíðinni.
Ómar
Ingibjörg Elsa Björnsdóttir
| 9. nóvember 2008
Þrískiptingu ríkisvaldsins
á Íslandi er ábótavant!
Mér hefur lengi fundist
sem þrískiptingu rík-
isvaldsins á Íslandi sé
ábótavant. Einkum brá
mér hastarlega þegar farið
var að skipa sjálfstæð-
ismenn pólitískt sem
hæstaréttardómara. Þar fannst mér að
væri verið að brjóta reglur um þrískipt-
ingu ríkisvaldsins. Það er grundvallaratriði
að dómsvaldið sé sem mest óháð fram-
kvæmdavaldinu þannig að spilling skapist
ekki. Á þessu hefur orðið alvarlegur mis-
brestur hér á landi. Ráðherraræði er líka
alltof sterkt hér og Alþingi hefur verið nið-
urlægt. Við þurfum því að hefja upp um-
ræðu um grundvallarstoðir lýðræðisins
og hvernig við getum tryggt betur þrí-
skiptingu ríkisvaldsins samkvæmt Mon-
tesqueu, Locke, Berkeley og Hume. Við
þurfum að fara aftur í grunn lýðræðisins
og spyrja þeirrar spurningar:
Búum við við raunverulegt lýðræði í
dag?
Meira: ingibjorgelsa.blog.is
Ómar Ragnarsson | 9. nóvember 2008
„Mótmælin snerust
upp í …“
Í fréttum var sagt að mót-
mælin á Austurvelli hefðu
„snúist upp í það að kasta
eggjum í Alþingishúsið og
að mannfjöldinn hefði
veist að lögreglunni, sem
var fáliðuð. Sömuleiðis
mátti halda af myndum og frásögn að á
friðsamlegum fundi við Ráðherrabústað-
inn um daginn hefði liður í mótmæla-
fundinum þar verið að brenna fána.
Fánabruninn hófst á vegum fámenns
hóps eftir að fundinum hafði verið slitið
og var því alls ekki hluti af fundinum.
Síendurteknar frásagnir af þessu tagi
varpa röngu ljósi á hegðun nær allra
fundarmanna á mótmælafundunum.
Meira: omarragnarsson.blog.is
Guðmundur Magnússon
| 9. nóvember 2008
Eignist útlendingar
bankana
Hugmynd Vilhjálms Egils-
sonar um að erlendir
bankar fái íslensku rík-
isbankana upp í skuldir
gömlu einkabankanna
hefur vakið mikla athygli.
Vilhjálmur telur að þannig sé hægt að fá
alþjóðlega fjármálakerfið til að hjálpa til
við uppbyggingu efnahags á Íslandi. Í
leiðara Morgunblaðsins í dag er talað um
að skoða þurfi þessa hugmynd alvarlega.
Fleiri hafa tekið í sama streng … En mað-
ur er samt hugsi. Ef útlendingar eignast
bankana eignast þeir um leið skuldir al-
mennings, heimilanna, og allra helstu
fyrirtækja landsins, þar á meðal veðsett-
an kvóta.
Meira: gudmundurmagnusson.blog.is
FRÉTT þess efnis að Jón Ásgeir
Jóhannesson, sem hlaut skilorðs-
bundinn refsidóm í svokölluðu
Baugsmáli, hefði náðarsamlegast
vikið af fundi í stjórn 365 hf. þegar
stjórnin samþykkti sölu á kjarna-
eignum 365 hf. til einkahlutafélags-
ins Rauðsólar, sem sagt er í 100%
eigu Jóns Ásgeirs, vakti óskipta at-
hygli mína. Fréttin var athygl-
isverð fyrir margar sakir. Mig rak
í rogastans af annarri ástæðu en
flesta. Ég hugsaði einfaldlega:
Hvers vegna situr hann yfirhöfuð enn í stjórn
365 hf.? Spurningin helgast af því að ákvæði í
hlutafélagalögum leggja blátt bann við stjórn-
arsetu manna sem hlotið hafa refsidóm fyrir
brot á nánar tilgreindum lögum í þrjú ár frá því
að dómur fellur, sbr. 1. mgr. 66. gr. hluta-
félagalaga.
Ákvæðið er alveg skýrt og ótvírætt. Hafi
menn hlotið dóm fyrir brot á þeim lögum sem
þar eru tilgreind á síðustu þremur árum mega
þeir ekki sitja í stjórnum fyrirtækja. Ekki skipt-
ir máli hvort dómur hljóðar upp á sektir eða
önnur viðurlög og heldur ekki hvort hann er
skilorðsbundinn. Þetta eru svokölluð almenn
hæfisskilyrði fyrir stjórnarsetu. Uppfylli menn
þau ekki geta þeir ekki setið í stjórn.
Þótt stjórnarseta sé að jafnaði ákvörðun aðal-
funda er ljóst að almenna hæfið til stjórnarsetu
fellur niður við uppkvaðningu refsidómsins. Við
slíkar aðstæður hvílir í fyrsta lagi sú skylda á
viðkomandi stjórnarmanni að segja sig án
ástæðulauss dráttar úr stjórninni.
Ef viðkomandi stjórnarmaður sinnir ekki
þessari afdráttarlausu og skýru lagaskyldu, ber
stjórninni að taka málið fyrir á næsta stjórn-
arfundi eftir að dómur er fallinn og boða hlut-
hafafund þar sem kosning nýs stjórnarmanns er
dagskrárliður, sbr. 2. mgr. 64. gr. hluta-
félagalaga.
Þröng undantekning er gerð frá þessari
skyldu stjórnar, og lýtur hún einungis að heim-
ild til að fresta kjöri nýs stjórnarmanns, sem á
að koma í stað þess sem misst hefur hæfi til
setu í stjórn, til næsta aðalfundar, svo fremi
sem stjórnin sé ákvörðunarbær með þeim
stjórnarmönnum og varamönnum sem eftir eru.
Við skoðun á greinasafni Morgunblaðsins
kemur í ljós að Jón Ásgeir deilir þeirri skoðun
með mér að honum sé ekki sætt í stjórnum
hlutafélaga að gengnum dómi í Baugsmálinu. Í
viðhafnarviðtali við Agnesi Bragadóttir hinn 29.
júní sl. sagði hann orðrétt:
„Lögin eru mjög skýr, eins vitlaus og þau
eru.“ Í viðtalinu sagði Jón Ásgeir
jafnframt: „En það er alveg klárt
að ég mun ekki sitja í stjórnum ís-
lenskra fyrirtækja, einfaldlega
vegna þess að ég mun ekki brjóta
lög.“ Síðan klykkti hann út með því
að lýsa yfir: „Innan þriggja til fjög-
urra mánaða verð ég kominn úr öll-
um stjórnum íslenskra félaga, en
sumt tekur svolítið lengri tíma en
annað.“
Í dag eru liðnir röskir fjórir mán-
uðir frá umræddu viðtali og talsvert
lengra er frá því að dómur Hæsta-
réttar gekk. Af þessari ástæðu
grennslaðist ég fyrir um stjórnarsetu Jóns Ás-
geirs í félögum almennt (heimild Creditinfo Ís-
land), eitthvað sem með réttu ætti að vera hlut-
verk rannsóknarblaðamanna. Kom á daginn að
hann situr enn í stjórnum 13 félaga. Hann er
stjórnarformaður í eftirtöldum félögum: 365 hf.,
365-miðlar ehf., Stoðir invest ehf., Milton ehf.
Hann er stjórnarmaður í: Þú blásól ehf., M-
Invest ehf., Cidea ehf., Artic Investments ehf.,
Fjárfestingafélagið Gaumur ehf., Reykjavík Re-
cords ehf., Hagar hf., Eignafoss ehf., M Fas-
hions hf.
Í sumum þessara félaga hafa verið haldnir
hluthafafundir síðan dómur gekk. Á það t.d. við
um 365 hf., en Jón Ásgeir situr enn sem fastast.
Það tel ég vísbendingu um skýran og einbeittan
brotavilja manns sem er á skilorði. Í réttarríki
kallar slíkt á viðbrögð. Hlutafélagaskrá hefur
eftirlit með að lögum um hlutafélög sé fylgt og
getur að viðlögðum dag- eða vikusektum skikk-
að menn til að inna skylduverk af hendi, sbr.
152. gr. hlutafélagalaga. Þá segir í 156. gr. lag-
anna: „Sá sem vanrækir tilkynningar til Hluta-
félagaskrár samkvæmt lögum þessum skal sæta
sektum eða fangelsi allt að einu ári.“
Það er mér hulin ráðgáta hvað veldur að
Hlutafélagaskrá sinni ekki eftirlitshlutverki sínu
og bregðist við 13 földum brotum á lögunum
sem stofnunin á að framfylgja, sér í lagi í ljósi
þess að eftirfarandi kom fram í 24 stundum hinn
7. júní sl. undir fyrirsögninni Jón Ásgeir ekki
stjórntækur:
„Sakborningarnir í Baugsmálinu mega ekki
sitja í stjórnum né vera framkvæmdastjórar
samkvæmt hlutafélagalögum. Eru lögin ótvíræð
um þetta efni, að mati Skúla Jónssonar, for-
stöðumanns Hlutafélagaskrár.“
Kom því nokkuð á óvart að lesa eftirfarandi í
Viðskiptablaðinu hinn 6. nóvember sl.:
„Þegar Viðskiptablaðið leitaði útskýringa á
áframhaldandi stjórnarsetu Jóns Ásgeirs, t.a.m.
í stjórn 365-miðla, fengust þau svör hjá Hluta-
félagaskrá að honum væri ekki skylt að víkja
fyrr en á næsta aðalfundi eftir dómsuppkvaðn-
ingu.“
Ég hef rakið hér að ofan, að uppfylli stjórn-
armaður ekki lengur þau skilyrði að hann geti
verið í stjórn (almenn hæfisskilyrði) er honum
einfaldlega ekki sætt frá þeim tíma. Skv. skýr-
um ákvæðum laga er einungis hægt að fresta
kosningu nýs stjórnarmanns til aðalfundar, að
ákveðnum skilyrðum uppfylltum.
Af þessu leiðir að Hlutafélagaskrá getur ekki
ákveðið að Jón Ásgeir sitji fram að næsta aðal-
fundi, enda ber henni eins og öðrum stjórnvöld-
um að framfylgja lögum en ekki búa til nýjar
reglur, sem ekki eiga sér stoð í lögum. Er aug-
ljóst að gengið er þvert á 3ja ára reglu laganna
ef menn geta setið áfram í stjórnum vel á annað
ár eftir að dómur um refisverðan verknað fellur.
Ég skora því á forstöðumann Hlutafélaga-
skrár að sinna skyldu sinni að eigin frumkvæði
og beina þeim fyrirmælum til Jóns Ásgeirs Jó-
hannessonar að hann víki úr stjórnum og láti af
störfum sem framkvæmdastjóri í íslenskum
hlutafélögum og einkahlutafélögum, að við-
lögðum dagsektum, sbr. 152. gr. hlutafélagalaga.
Í leiðinni mætti forstöðumaðurinn, að viðlögðum
dagsektum, kalla eftir ársreikningum eign-
arhaldsfélagsins Fengs hf., sem er í eigu Pálma
Haraldssonar, viðskiptafélaga Jóns Ásgeirs. Síð-
asti ársreikningur sem Pálmi skilaði til Hluta-
félagaskrár vegna þess félags var fyrir árið 2004
(lagaskylda er til árlegra skila á reikningum).
Ef forstöðumaðurinn skirrist ítrekað við að
framfylgja lögum hlýtur yfirmaður hans, við-
skiptaráðherrann, að láta til sína taka, þó að það
kunni að leiða til þess að Rauðsólin hnígi til við-
ar og illur Fengur fari forgörðum.
Jafnframt sýnist mér að vanræksla Jóns Ás-
geirs á að sinna tilkynningu um úrsögn úr
stjórnum umræddra félaga varði sjálfstætt við
156. gr. hlutafélagalaga, þ.e. sektum eða fangelsi
allt að einu ári. Í réttarríki er það hlutverk lög-
reglu að láta ásetningsbrot manna á skilorði
ekki viðgangast. Ég vænti þess að kraftar lög-
reglu fari ekki allir í að eltast við menn sem
flagga Bónus-fánanum niðri við Austurvöll. Er
ekki örugglega sama hvort maður heiti Jón eða
séra Jón (Ásgeir)?
Eftir Pál Ásgrímsson »Er augljóst að gengið er þvert
á 3ja ára reglu laganna ef
menn geta setið áfram í stjórnum
vel á annað ár eftir að dómur um
refsiverðan verknað fellur.
Páll Ásgrímsson
Höfundur er héraðsdómslögmaður.
Hafinn yfir lög, þrettán sinnum?
BLOG.IS
Guðjón H. Finnbogason
| 8. nóvember 2008
Nautahryggssneiðar
Hráefni 800 g nauta-
hryggssteik/snitzel (í
fjórum 200 g steikum)
4 msk. ólífuolía til
steikingar 250 g villi-
grjónablanda (Basmati
Wild frá Tilda) 1 stk. rauð-
laukur 6 dl kjúklingasoð (eða vatn og
Knorr-teningur) 4 msk. ólífuolía til steik-
ingar 10 stk. hvítlauksrif 1 stk. vorlaukur
1 bakki baunaspírur 1 stk. gulrót. Bankið
kjötsneiðarnar varlega. Snöggsteikið síð-
an í heitri olíu í 2-3 mín. á hvorri hlið og
snúið nokkrum sinnum. Saxið hvítlauk
og rauðlauk og annað grænmeti. Hitið
ólífuolíu í potti eða á pönnu, léttsteikið
hvítlauk, rauðlauk og hrísgrjón. Bætið
kjúklingasoðinu saman við og látið sjóða
í 10 mínútur. Bætið öðru grænmeti sam-
an við og blandið vel, látið sjóða í aðrar
10 mínútur. Skiptið síðan grjónablönd-
unni á diska og leggið steikina yfir.
Meira: kokkurinn.blog.is