Skinfaxi - 01.04.1950, Blaðsíða 21

SKINFAXI
21
Til þess að þessar trjátegundir geti borið þroskað
fræ, þarf meðal-hitastigið að vera nokkru hærra, fyrir
furu t. d. 10° C., en fyrir greni nokkru lægra. Einstök
hlýrri ár hafa mikil áhrif viðkomandi fræþroskuninni
á hinum kaldari stöðum.
Jafnhliða hitastigi vaxtarskeiðsins, koma aðrar að-
stæður einnig til greina, sem hafa áhrif á útbreiðslu
skóganna, svo sem frjósemi jarðvegsins, úrkomur,
vindar o. fl. Á hinn bóginn er um að ræða aðra krafta,
sem nefna mætti hin „ónáttúrlegu“ öfl, sem einnig
takmarka mjög vaxtarsvæði skóganna. 1 þeim flokki
er búseta manna með beit kvikfénaðar langsamlega
áhrifamest. Því nær sem dregur hinum „náttúrlegu“
takmörkum, því meir gætir hinna „ónáttúrlegu“ afla,
þar sem þau ná að hafa áhrif á vaxtarmöguleikana.
Island liggur nærri norðurtakmörkum þess svæðis,
sem skógviður þrifst á. En engin ástæða virðist þó
til þess að véfengja frásögn Ara fróða í Islendinga-
bók um það, að í upphafi Islandsbyggðar hafi landið
verið „viði vaxið milli fjalls og fjöru“. Ef skyggnzt
er í söguna og hérlendir búnaðarhættir athugaðir, þarf
ekki að undrast það, þó ekki séu hér víðlendir skógar
nú. Það eru dæmi þess, að skógar hafa gjöreyðzt, vegna
óskynsamlegrar og harkalegrar meðferðar í löndum
sem liggja sunnar og hafa upp á betri vaxtarskilyrði
að bjóða en hérlendis eru fyrir hendi.
Það má nærri merkilegt heita, að örla skuli hér á
landi á skógarleifum, þrátt fyrir hina gegndarlausu
herferð á skógana. En tilfellið er, að víða um land
eru allstór svæði enn þá þakin birkikjarri. Einkum
eru það staðir, sem ógreitt er að komast að einhverra
hluta vegna, s. s. árhólmar, klettasyllur o. þ. h. Það
hafa eingöngu verið hinar harðgerðari tegundir birkis
og reyniviðar, sein uxu liér til forna. Engin barrviðar-
tegund hefur vaxið hér, að undanteknum eininum, sem
er hér aðeins jarðlæg runnategund.