Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1951, Blaðsíða 4

þó og fyrsti stýrimaður, sem var borinn ráðum,
sigldi því heim til Glasgow.
Annað seglskip, sem lenti í fárviðri í suður-
höfum var barkskipið „Rosina". Á austurleið
árið 1881 fékk það heljarmikinn brotsjó yfir
sig. Allir skipverjar með tölu skoluðust fyrir
borð og drukknuðu, að einum manni undantekn-
um, sem lá veikur í koju sinni. Honum var
bjargað daginn eftir af skipi, sem sigldi þar
framhjá. Við samanburð á bylgjuhæðunum á
Norður- Atlantshafinu og á stormasvæðum suð-
urhafanna, er ekki um sérstakan mun að ræða.
Aftur á móti eru bylgjurnar mikið lengi’i á
suðurhöfunum. Á hinum víðáttumikla Suður-
hluta Indlandshafs og Kyrrahafs brjótast þær
áfram hindrunarlaust þúsundir mílna, og verða
þá í fárviðrum yfir 300 metra langar. Lengsta
bylgja, sem mæld hefur verið á þessum slóðum,
var 800 metra löng endanna á milli.
I mestu fárviðrum á N.-Atlantshafi geta sjó-
irnir orðið 160 til 200 metra langir, en venju-
lega ekki nema um 100 metrar. En þó þeir séu
styttri en í S.-höfum, eru þeir mikið krappari
miðað við sömu hæð, og þessvegna mikið hættu-
legri skipum. Það er mjög þýðingarmikið fyrir
skipstjóra, að geta ákveðið hraða þessara stóru
brotsjóa, sérstaklega ef hann stjórnar litlu full-
lestuðu kaupfari. Talið er að hraði bylgjutopps-
ins sé allt að því hálfur vindhraðinn. I stormi
sem fer með 60 sjómílna hraða á klst. ná bylgj-
urnar allt að 30 sjómína hraða. Á hinum víðáttu-
miklu höfum milli Góðravonarhöfða og Ástralíu
og milli Nýja Sjálands og Suðurodda Ameríku
(Kap Horn) er þessi hraði vinds og vatns ekki
óvenjulegur. Þegar mæld er lengd bylgjanna
nota menn orðtakið — bylgjutímabil —. Það er
tíminn í sekúndum, sem það tekur bylgjukamb-
inn að fara framhjá föstum punkti, t. d. vita
eða skipi sem liggur fyrir akkerum. Lengsta
bylgjutímabil, sem mælt hefur verið, var 23
sekúndur.
Oftsinnis þegar skip mitt hefur nálgast
Ermasund með vestlægan storm á eftir, hefi ég
tekið eftir því að bylgjurnar hafa smáminnkað,
eftir að komið var upp fyrir 100 faðma dýpið,
en því veldur hafsbotninn, se mhækkar smám
saman eftir því sem dregur nær landi. En aftur
á móti verða bylgjurnar óreglulegri og krappari
og verða því brotsjóirnir tíðari, en um leið
kraftmeiri og hættulegri.
Fjöldi strandferðaskipa hefur farizt með allri
áhöfn, þegar þau hafa reynt að sigla í kringum
Longships í stormi. Sjórinn brýtur þá oft yfir
Bishop Rocks vitann, sem er næstum 30 metra
hár.
1 desember 1907 reyndi fjórmöstruð skonn-
orta „Thomas W. Lawson“ að standa af sér
suðvestan fárviðri útaf Scilly-eyjunum. Skonn-
orta þessi, sem var sú stærsta sem byggð hefur
verið, 5,218 brúttó smálestir og 395 feta löng,
lét bæði akkerin falla, en keðjurnar slitnuðu
báðar og skipið rak upp á Hellweather-rifið.
Öll skipshöfnin að undanteknum skipstjóranum
og 2 hásetum drukknaði.
Árið 1948 fékk „Isle of Jersey“, sem er 2 þús.
smálestir að stærð, á sig brotsjó út af Casquet-
eyjunum. Þrem farþegum skolaði fyrir borð og
25 særðust. Sjórinn var áætlaður vera um 20
metra hár, en það er sjaldgæft á þesssum slóð-
um, enda þótt það komi fyrir í aftakaveðrum.
I nóvember 1901, þegar rússneska skipið
„Ocean“ var á leið frá Ástralíu til Tyne með
hveitifarm, lenti það í norð-austan stormi út af
Flamborough-höfða. Skipið fékk á sig heljar-
mikinn brotsjó og skoluðust sex menn fyrir
borð. Borðstokkarnir lögðust inn og var skipið
mjög hætt komið. Skipstjórinn taldi að brot-
sjórinn hefði að minnsta kosti verið 13 metra
hár.
Venjulega eru bylgjurnar í Norðursjónum
eða í Ermasundi milli Dover og Casquet ekki
nema 5-7 metra háar jafnvel í mestu aftaka-
veðrum. En þær eru mjög hættulegar skipum,
vegna þess hversu þær eru krappar og tíðar.
Sjórinn á Doggerbank og meðfram Hollands-
ströndum getur breytzt í sjóðandi víti á ör-
skömmum tíma, ef hann skellur á með storm.
Út af ströndum Irlands, ytri Hebrideseyjum
og vestur af Shetlandseyjum hafa menn mælt
brotsjói allt að 7 metra hæð og 22-33 metra
langa, aðeins 2 mílum undan landi, og það er
ekki til að undrast yfir, þar sem þessi útvirki
liggja opin fyrir æðisgengnum stormum
Atlantshafsins.
Lœuslega þytt. — G. J.
Gamall kunningi Islendinga, Esja hin eldri, sem seld
var til Chile rétt fyrir síðustu styrjöld.
1B2
VÍKINGUR