Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1962, Blaðsíða 21

Neðansjávarmynd af skipsskrúfu.
c) Kapall. Tengir sjónvarpsaug-
að og ljóskastarana við við-
tækið ofansjávar.
d) Sjónvarpsviðtækið og fjar-
stýriútbúnaður.
Sá sjónvarpslampi, sem nú er
algengastur í sjónvarpsaugum
fyrir neðansjávarsjónvarp, er
Antimontrisulfid Vidikon og er
tiltölulega ljósnæmur, ódýr og
þolir vel hnjask. í þrýstihylk-'
inu er komið fyrir nákvæmum
rakamælum, sem gefa strax til
kynna, ef einhvers leka verður
vart.
Allt eftir því hvert verkefnið
er í hvert skipti eru NS-tækin
ýmist látin hanga á kaplinum,
sambyggð sleðagrind, sem síðan
er dregin eftir sjávarbotninum,
eða þau eru innbyggð í nokkurs
konar fljúgandi neðansjávar-
væng, sem stjórna má þannig,
að hann haldi alltaf vissri fyrir-
fram ákveðinni hæð yfir sjávar-
botni. Við minni verk og athug-
anir geta kafarar haldið á tækj-
unum, en þau vega aðeins 2—3
kg. í vatni.
Sú spuming, sem fyrst kemur
í huga, er sú, hversu langt sé
hægt að sjá neðansjávar með
NS-tækjum. Yfirleitt má segja,
að með góðum tækjum sjáist 10
—16% lengra en kafari sér eða
3—13 m., allt eftir því hve
hreint vatnið er. Vatnið gleypir
ljósgeislana mjög fljótt í sig, en
bezt komast ljósgeislar með tíðn-
inni 500 mm (blágrænt ljós) í
gegn, sem sézt m.a. á því, að i
10 m. dýpi er aðeins hinn blá-
græni hluti dagsbirtunnar fyrir
hendi. Eftir því sem vatnið er
óhreinna — því betur komast
lengri bylgjulengdirnar í gegn
(rautt ljós). Jafnvel þótt bjart
sé í veðri, er ekki hægt að nota
NS-tæki án ijóskastara, nema
niður í ca. 6 m. dýpi. í 20 m.
dýpi er dagsbirtan ekki nema
5% af því, sem hún er við yfir-
borðið.
i j ,'■
Hagnýt notkun tækjanna.
Fyrir úthafsveiðarnar sjálfar
hefur NS enn sem komið er litla
hagnýta þýðingu. Til þess að
sjá fiskitorfur í nokkurri fjar-
lægð eru tæki, sem nota hljóð-
bylgjur (Asdic o.fl.) mikluhent-
ugri. Lítillega hefur þó verið
reynt að fylgjast með botnvörp-
um og netum með NS, fen gefist
misjafnlega vel. Við athuganir
með NS á fiskum, verður að
hafa í huga, að ljóskastararnir
hafa alltaf truflandi áhrif á þá,
hvort sem þeir nú laðast að eða
fælast ljósið. — Þess vegna er
stöðugt unnið að fullkomnun
enn ljósnæmari tækja, sem nota
mætti án ljóskastara í allt að
50 m. dýpi.
í dag eru NS-tæki aðallega
notuð við eftirfarandi störf:
a) Athuganir á sjávarbotninum
og gróðri og dýralífi þar. Þá
er oft sambyggð tækjunum
fjarstýrð neðansjávaimynda-
vél, sem getur tekið allt að
50 litmyndir. Annars er oft-
ast látið nægja að taka ljós-
myndir af myndinni á sjón-
varpsskerminum ofansjávar.
b) Aðstoð við lagningu á sæ-
köplum, pípum og þess hátt-
ar í sjó.
c) Athuganir á neðansjávar-
mannvirkjum, svo sem brúm,
Sjónvapsmynd neðansjávar af fiski í neti.
bryggjum, undirstöðum alls
konar, fyrirhleðslum, stífl-
um o.s.frv. — Hér geta þeir
byggingafagmenn, sem ekki
kafa sjálfir. gei-t sér Ijósa
grein fyrir ástandi eða
skemmdum þessara mann-
virkja.
d) Athuganir á skipum, .botni
þeirra, stýri og skrúfu.
e) Leitar- og björgunarstörf. —
Þetta er eitt aðalsvið NS-
tækja. Sá sem stjórnar leit
eða björgun og ekki kafar
sjálfur. hefur nú tækifæri til
að fylgjast með störfum kaf-
aranna og aðstoða og leið-
beina þeim. Kafaramir geta
einnig glöggvað sig á öllum
aðstæðum áður en þeir kafa,
og síðast en ekki sízt er með
sjónvarpinu og grípurum
hægt að bjarga hlutum úr
dýpi, sem kafarar kæmust
ekki ofan í.
f) Ýmsar rannsóknir fisk- og
hafrannsóknarstofnana, at-
huganir á netum, kvikmynd-
un og ljósmyndun neðansjáv-
ar.
Sparnaður á tíma og fé, þar
sem NS er notað, sérstaklega
við leit, björgun og athuganir
á neðansjávarmannvirkjum, er
mikill. Yfirleitt eru tækin notuð
köfurum til aðstoðar, en þó oft
ein sér. Samanborin við kafar-
ann hefur sjónvarpið eftirtalda
kosti:
a) Hægt er nota það í sterkum
straumi, þar sem kafari gæti
ekki athafnað sig.
b) Engin tímatakmörk á köfun.
c) Þolir mikið dýpi (allt að
2000 m.) .
d) , Engin slysahætta.
VÍEINGUB
61