Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1980, Blaðsíða 19

hins ókynþroska hluta stofnsins,
en það er vitanlega nauðsynlegt ef
gera á tillögur um hámarksafla
lengra fram í tímann en 4—6
mánuði.
Niðurstaða þessara mælinga i
októberlok sl. var að hrygningar-
stofninn væri rúm 800 þúsund
tonn. I seinustu viku janúar sl.
mælist hann svo vera um 700
þúsund tonn. Loðnuaflinn í milli-
tíðinni var rúmlega 110 þúsund
tonn. Til viðbótar honum koma
svo önnur afföll. Fyrri talan, 800
þúsund, er vafalaust heldur lág,
þ.e.a.s. síðari mælingin var ná-
kvæmari vegna þess m.a. að þá
var útbreiðslusvæðið minna og
betur þekkt.
— Hvað er að segja um stofn-
sveiflur hjá loðnunni?
— Loðnan verður ekki nema
þriggja til fjögurra ára gömul,
hrygnir þá og drepst síðan að
mestu eða öllu leyti. Þetta þýðir að
sveiflur í stofnstærð geta verið
miklu meiri og hafa skemmri að-
draganda en hjá langlífari teg-
undum, eins og þorski og síld. En
það þýðir líka að tegundin er
fljótari að ná sér ef illa fer. Það eru
aldrei nema tveir árgangar í
hrygningunni hverju sinni og
annar oftast í miklum meirihluta.
Ef hún bregst eitt árið verður
hrygningarstofninn óhjákvæmi-
lega lítill að þremur árum liðnum.
Þetta gerir loðnuveiðar ótryggari
en aðrar fiskveiðar hér við land.
Það má því ljóst vera að ákvörðun
um hámarksafla af þessari fisk-
tegund er meiri vandkvæðum
bundin en þegar um er að ræða
langlífari tegundir, eins og t.d.
þorsk eða síld. Það er ekki ein-
ungis að færri leiðir séu færar til
að meta stærð stofnsins, heldur er
nánast ekkert hægt að geyma til
næsta árs. Þessu veldur áðurnefnt
skammlífi loðnunnar og hrygn-
ingardauðinn, sem er nær alger.
Meðfylgjandi mynd sýnir magn og útbreiðslu loðnunnar þegar stofnstærðin var mæld dagana 26.—29. janúar sl. ásamt legu ísbrúnar
innar á þeim tíma. Þessi mæling er gott dæmi um þau vinnubrögð sem viðhöfð eru við bcrgmálsmælingar hcrlendis að vetrarlagi. Áður
en sjálf mælingin var gerð höfðu rannsóknaskipin Bjarni Sæmundsson og Árni Friðriksson kannað loðnu svæðið, sem sýnt er á mynd
inni, og auk þess stórt svæði utan þess út af Vestfjörðum, út af Norðurlandi allt norður undir 69°N, frá 22°V austur fyrir Mel-
rakkasléttu, auk svæðisins norðaustan og austan lands, vestan 10°V allt suður undir Hvalbak. Ennfremur leitaði mestallur veiði-
flotinn þetta sama svæði út af Norður- og Norðausturlandi frá áramótum þar til veiðar hófust á Vestfjarðamiðum um 10. janúar.
Þegar góðar aðstæður (veður, hafís, hegðun loðnunnar) loks sköpuðust til mælinga var því alveg Ijóst hvar mæla þyrfti og hvar ekki.
Því var hægt að vinna sjálft verkið á skömmum tíma, enda þótt farið væri rnjög þétt (10—15 mílur milli leiðarlína) yfir loðnu-
svæðið.
Enda þótt það séu aðeins hafrannsóknaskipin sem cru búin tækjum sem skila fisklóðningum í tölulegri mynd, má segja aðvið mæl-
inguna á stærð stofnsins hafi ekki aðeins unnið tvö hafrannsóknaskip, heldur allur íslenski loðnuflotinn að auki.
VÍKINGUR 19