Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1980, Blaðsíða 32

„Var svo siglt eins og þoldi, og
var ægilegt að sjá, hve rár og
stengur bognuðu, og fór svo, að
innan skamms var skip okkar
komið samhliða hinu, en fleiri segl
voru ekki dregin upp, enda mun
nóg hafa verið siglt.“ Svo kemst
Sveinbjörn Egilsson að orði í
Ferðaminningum sínum um
kappsiglingu fjögurra mastra
barkanna „Loch Linneh“, sem
Sveinbjörn var á, og „Falls of
Clyde“. Þessi atburður átti sér stað
árið 1888, en þá voru seglskipin
búin að fá skæða keppinauta,
gufuskipin. Nú um einni öld síðar
eru seglskip aftur á dagskrá. Þau
eiga þó fátt sameiginlegt með
„Loch Linneh“ og „Falls of
Clyde“ nema að nota vindinn sem
aflgjafa.
Tilraun sem mistókst
Árið 1950 keypti Þjóðverjinn
Heinz Schliewin tvo fjögurra
mastra barka, Pamir og Passat, og
ætlaði að gera þá út til vöruflutn-
inga. Þeir áttu að flytja laust korn
frá Suður-Ameríku til Evrópu.
Áhöfnin var að stórum hluta
stýrimannaefni úr Stýrimanna-
skólanum í Travemunde. Aðeins
tvær ferðir heppnuðust vel, en svo
varð verðfall á flutningsgjöldum
og gerði það útgerðina óarðbæra.
Skipunum var þá lagt.
Nokkrum árum síðar hófu
Pamir og Passat siglingar að nýju
og á sömu leiðum með samskonar
áhöfn. Á árinu 1957, er bæði
skipin voru á heimleið frá
Suður-Ameríku, með laust bygg í
lestum, lentu þau í sama felli-
bylnum. Farmurinn kastaðist til í
þeim báðum og þau fóru á hlið-
ina. Pamir, sem var nær miðju
fellibylsins, sökk og með því 80
manns af 86 manna áhöfn. Passat
komst við illan leik inn til Lissa-
bon, þar sem gengið var betur frá
farminum.
Þetta áfall olli miklu uppnámi í
Þýskalandi, sem varð til þess að
útgerðarmaðurinn sá sér ekki
annað fært en að leggja Passat, er
það kom þangað eftir slysið. Segl-
skip voru ekki taldir öruggir far-
kostir. Passat liggur nú í Trave-
munde tilbúið til að sigla, en
áhöfnina vantar.
Dynaskipið
Um líkt leyti og Pamir sigldi á
vit örlaga sinna hóf þýski verk-
fræðingurinn Wilhelm Prolss
hönnun seglskips er gæti keppt við
vélskipin um flutninga á úthafinu.
Árangurinn af starfi hans varð svo
nefnt dynaskip.
Hið dæmigerða dynaskip er
þversiglari 150 á lengd og hefur
17000 tonna burðargetu (dead
weight tonn, skammstafað dwt).
Bolurinn er svipaður og á venju-
legu flutningaskipi, en þó aðeins
Seglskipið Turakina rennur fram úr gufuskipinu Ruápehu, sem notar einnig segl. At-
burður þessi varð árið 1895. Seglabúnaður „Loch Linneh“ og „Falls of Clyde“ var eins og
á Turakina.
32
VÍKINGUR