Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1980, Blaðsíða 23

— Fyrst langar mig til að biðja
þig, Ævar, að lýsa í stuttu máli
helstu rannsóknum sem gerðar
hafa verið á íslenskum sjófuglum.
— íslenskir sjófuglar hafa í
rauninni verið ósköp lítið rann-
sakaðir. Fyrst er að telja að Finnur
Guðmundsson tók saman al-
mennt yfirlit um íslenska sjófugla,
ritaði um þetta í Náttúrufræðing-
inn á árunum 1952—57. Þar leit-
aðist hann við að draga saman
helstu atriði í lifnaðarháttum og
útbreiðslu þeirra hérlendis. Þetta
var mjög gagnlegt verk.
Svo er ekkert gert í þessum
efnum fyrr en Agnar Ingólfsson
byrjar athuganir sínar á mávum
1964, það var hans doktorsverk-
efni. Hann fjallar fyrst og fremst
um fæðu nokkurra máva, þó
einkum hvítmávs og svartbaks.
Um leið athugar hann líka fjaðra-
felli, búningaskipti, þessara fugla.
Hann sýnir fram á mikinn mun á
fæðu þessara tveggja tegunda;
hvítmávurinn sækir fæðu sína
meira í fjörur, náttúrulega fæðu,
en svartbakurinn tekur meira al-
hliða fæðu, sorpúrgang m.a. Á
vissum tímum árs, einkum á út-
mánuðum, sækjast þeir þó mikið
eftir sömu fæðunni, þ.e.a.s. loðnu.
Ný íslensk tegund —
hvítsilfurmávur
Þegar Agnar er í þessum rann-
sóknum, dettur hann niður á mjög
áhugavert verkefni: hvítmávur og
silfurmávur tímgast saman og eiga
frjó afkvæmi. Þetta er einstakt
Rætt við
Ævar Petersen um
íslenska sjófugla
Ævar Petersen er fæddur í
Reykjavík 1948 og uppalinn
þar. Sonur hjónanna Bem-
hards Petersen kaupmanns og
önnu Petersen. Stúdent frá
Menntaskólanum í Reykjavík
1968. Stundaði nám í Háskóla
íslands í eitt ár og síðan í St.
Andrews háskólanum í Skot-
landi í tvö ár og háskólanum í
Aberdeen í önnur tvö og lauk
þaðan B.Sc. prófi í dýrafræði
1973. Vann eitt ár á Náttúru-
fræðistofnun en 1974 fór hann
til framhaldsnáms í dýrafræði í
Oxford, dvaldist þar næstu
fjóra vetur en á sumrin í
Breiðafjarðareyjum við fugla-
rannsóknir, einkum á teistu,
og vinnur hann nú að doktors-
ritgerð um hana. í júlí 1978
tók Ævar við stöðu deildar-
stjóra Dýrafræðideildar Nátt-
úrufræðistofnunar íslands af
dr. Finni Guðmundssyni.
fyrirbæri. Annars staðar í heimin-
um hegða þessir fuglar sér eins og
aðskildar tegundir. Hvítmávur er
miklu norrænni en silfurmávur,
en hérlendis verpa þeir á sömu
slóðum á nokkrum stöðum á
Suður- og Suðvesturlandi. Þessi
kynblöndun var ótrúlega ör. Það
má segja að þarna hafi komið
fram ný tegund. Því má svo bæta
við að hvítmávurinn er búinn að
vera hér frá örófi alda, en silfur-
mávurinn fer ekki að verpa hér-
lendis fyrr en um eða upp úr 1920.
Hvað eru bjargfuglar
margar milljónir?
Næst er frá því að segja að Þor-
steinn Einarsson íþróttafulltrúi
hefur manna mest kannað fugla-
björg á íslandi, hefur farið í þau
næstum öll einkum með tvennt í
huga: 1) að kanna hlutfallslegan
fjölda stuttnefju og langvíu og 2)
reyna að áætla fjölda einstaklinga
þessara tegunda.
Hlutfallslegur fjöldi reynd-
ist vera mjög breytilegur eftir
landshlutum, stuttnefja er nor-
rænni tegund en langvía og meira
af henni í björgum norðanlands,
einkum í kalda sjónum norðan- og
norðaustanlands. Langvían er
aftur á móti miklu meira áberandi
sunnanlands og vestan. Sam-
kvæmt niðurstöðum Þorsteins
verpir bróðurparturinn af íslensk-
um langvíum og stuttnefjum á
þremur stöðum, þ.e. í Látrabjargi,
Hælavíkurbjargi og Hornbjargi.
Þorsteinn áætlar að hér á landi séu
um 2 milljónir varppara af stutt-
nefju (4 milljónir fugla), en VÆ
milljón varppara af langvíu. Þetta
segir þó ekki allt um fjölda ein-
staklinga, því að þessir fuglar
verða ekki kynþroska fyrr en 5
ára.
VIKINGUR
23