Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1984, Blaðsíða 19

eirra líkar
Hinn eini og sanni þorskkóngur. Þessi vansköpun virðist svo algeng eða sérkennileg að fiskar
þessu marki brenndir hafa hlotið sérstakt nafn, þ.e. þorskkóngar og þótti víst happadráttur. (Ur
Ijósmyndasafni Hafrannsóknastofnunar).
... Annarsvegarer
einskonar anda-
nefjuhaus.en þaö
eru einmitthinir
svonefndu þorsk-
kóngar. Hins vegar
eru einskonar
hnúfunefir...
stirtla sést örsjaldan nema á
ungum fiski, af augljósum
ástæöum.
Minnst var á lýti og lemstr-
un á fiski sem stafa af hnjaski
(mekanísk örkuml) þar sem
veiðarfæri hafa átt í hlut.
Þannig tilkomnir ágallar á
fiski geta veriö af ýmsum
gerðum eins og gefur aö
skilja. Ör eöa aflögun á haus
eftir öngla, net eöa gogga eru
þó algengust, en ekki er
ástæöa til þess aö ræöa slíkt
frekar hér.
Tíðniöfugugga
Nú vaknar eðlilega sú
spurning hvaö orsaki slikan
vanskapnaö og hversu al-
gengur hann sé. Tökum fyrst
fyrir seinna atriöiö. I leiöangri
sem farinn var á rannsókna-
skipinu Hafþór i mars/apríl sl.
fór fram lausleg athugun á
vansköpun hjá þorsk og ýsu.
Skoöaðir voru tæplega 10
þús. fiskar sem veiddir voru á
170 togstöðvum vitt og þreitt
á landgrunninu allt niöur á
600 m dýpi. Niðurstöður voru
þær aö sem næst þúsundasti
hver þorskur (0,1%) reyndist
vera meö einhverja af áður-
nefndum útlitsgöllum (ótalin
hnjasklýti) og tæplega fimm-
hundraðasta hver ýsa
(0,2%). Þýskurfiskifræðingur
hefur komist aö sömu niður-
stööu hvaö varöar þorskinn,
en athugun hans náöi til
N-Atlantshafsins í heild. Ekki
voru athugaðir nógu margir
fiskar til þess aö hægt væri
aö dæma tiöni hinna þriggja
megintegunda vanskapnaðar
sem áöur var á minnst. Þaö
sem sett var fram hér aö
framan um þaö atriði þyggist
því aöeins á sjónmati höfund-
ar eftir áraraða kynni af þeim
gula. Ljóst virðist hins vegar
af athugun þeirri sem fram fór
um þorð i Hafþór aö dverg-
vöxtur er miklu algengari hjá
ýsu heldur en hjá þorski og
ýsu-krypplingar viröast iöu-
lega geta náö töluvert háum
aldri. Vanalega fékkst aöeins
einn og einn vanskapaður
fiskur á stangli. I einu halinu á
Papagrunni brá þó hins vegar
svo við aö þá veiddust 8 ýsur
meö útlitsgalla, eöa sem
næst tvöhundraðasta hver
ýsa (0,5%). Þar meö staö-
festist þaö, sem reyndar var
vitaö, aö til eru þeir blettir eöa
þau tilvik þar sem vanskaþn-
ingar fást i miklu meira mæli
en almennt gerist. Slikt kem-
ur þó sjaldan fyrir, a.m.k. í
þeim mæli aö menn veiti þvi
eftirtekt, en þetta atriði er ef
til vill mikilvægt i leitinni aö
orsökum þeirrar uppákomu
sem þorskkóngurinn og hans
likar i raun og veru eru.
Hér á eftir skulu tilfærð þau
dæmi sem höfundi eru kunn
um óvenjumikinn fjölda van-
skapninga á einum og sama
staönum.
Þorskkrypplingar í
ísafjarðardjúpi
Um árabil hefur Hafrann-
sóknastofnun fylgst nokkuö
náiö meö ungviöi nytjafiska i
isafjaröardjúpi og öðrum
fjöröum vestan- og norðan-
lands þar sem rækjuveiöar
eru stundaðar, vegna þeirrar
hættu sem þessu ungviði
stafar af hinu smáriöna
rækjutrolli. Veturinn 1977/78
varö vart viö töluvert af
tveggja ára þorski (árgangur-
inn 1976) i Djúpinu sem haföi
óvenjulegan vöxt og útlit.
Vansköpun þessi lýsti sér
þannig aö fiskurinn var heldur
styttri og digrari en venjuleg-
ur þorskur á sama aldri. Viö
rannsókn kom i Ijós að hér
var um sjúklegan vanskapn-
aö aö ræöa sem lýsti sér i
styttingu hryggjarliða og þar
meö aflöguðum vexti þannig
aö meðallengd fiskanna
reyndist 5 sm minni heldur en
hinna er höföu eðlilegt útlit.
Vanskapnaöur þessi var þó
ekki meö öllu auðsær. Þannig
reyndist ekkert athugavert
vió hryggjarliði nokkurra fiska
sem teknir höföu veriö i hóþ
... dvergvöxtur er
miklu algengari hjá
ýsu helduren hjá
þorski og ýsu-
krypplingar viröast
iöulega geta náö
töluvert háum aldri..
Víkingur 19