Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1984, Blaðsíða 11

10% sjómanna farast
Athuganir á sjóslysum, sem
byggja á skýrslu Rannsóknar-
nefndar sjóslysa fyrir timabilið
1975 til 1983, gefa eftirfarandi
niðurstöður:
1. Á þessu 8 ára timabili
greina skýrslur frá 2395
mönnum, sem hafa slas-
ast á sjó, þ.e.a.s. um 300
manns árlega. Sumir
þessara manna hafa hlot-
ið varanlegt heilsutjón, en
aörir einungis veriö frá
vinnu i nokkra daga.
2. Á sama tímabili hafa 99
manns látið lífið við störf á
hafinu, þ.e.a.s. 12 manns
að jafnaði á hverju ári. Ef
litið er svo á, að sjómenn
nái að meðaltali 40 ára
starfsferli og sé miðað við,
að fjöldi ársverka i sigling-
um og sjávarútvegi sé um
5000, gefa niðurstöður
þessar til kynna, aö 10%
sjómanna farist viö störf á
hafi úti. Er ekki vitað til
þess.að nein önnurstarfs-
stétt búi við svo háa dán-
artiöni.
3. Af þeim sem hafa látiö lifið
á hafi úti, hafa flestir farist
vegna þess að skipi hefur
hvolft, eða þar sem rik
ástæða er til að ætla, aö
skipi hafi hvolft.
4. Alvarlegustu meiðsl á
mönnum verða vegna mis-
taka eða óvæntra atvika
við meðhöndlun veiðar-
færa um borð i skipum.
Frekari athugun á tildrögum
sjóslysa gefur til kynna, að
sjaldnast sé unnt að benda á
eina og aðeins eina orsök
þess, að slysið varð. Algeng-
ast er, að um sé að ræða röð
atvika, eöa atburða, sem af til-
viljun gerast á sömu stundu
og hafa svo afdrifarikar afleið-
ingar i för með sér, en sem
liklega ekki hefðu leitt til slyss,
ef eitt eða tvö atvikanna heföu
átt sér stað nokkru fyrr eða
siðar en slysið varð. Dæmi um
þetta er sjómaður, sem slas-
ast af völdum veiðarfærabún-
aðar. Við hugsum okkur að
veður sé slæmt og að skipið
velti mikiö. Veiöarfæri óklárast
og viökomandi sjómaður
hugsar sér að bjarga málum
við i snatri. Hann hrasar, miss-
ir jafnvægið og gripur þar um,
sem veiðarfærabúnaöurinn
sökum hreyfinga skipsins mer
fingur hans. Hér er aðeins eitt
dæmi af fjölmörgum.
Menn verða að vinna
saman
Af framangreindu má Ijóst
vera að öryggismál sjómanna
eru ekki með þeim hætti sem
æskilegt væri. Það er því eöli-
legt að spurt sé hvernig unnt
sé að koma i veg fyrir sjóslys
eða draga svo verulega úr
tíðni þeirra og afleiðingum, að
sjómenn búi við sama starfs-
öryggi og aðrar starfsstéttir
þjóðfélagsins. Meðan þeir að-
ilar, sem hafa forustu um
þessi mál, ekki sýna áhuga á
að vinna að framgangi þessa
máls i samvinnu og án þess
að saka hvorn annan um að
sinna ekki skyldum sinum
gagnvart öryggismálum sjó-
manna, næst litill sem enginn
árangur í þeim efnum. Allir
hlutaðeigandi aðilar verða að
taka þátt i rannsókn á og um-
ræðum um orsakir sjóslys-
anna og leita leiða til að koma
i veg fyrir að hliðstæð atvik
endurtaki sig. Leiðin að bættu
öryggi sjómanna liggur í at-
hugunum á sjóslysum og
samstilltu átaki til að bæta úr
þeim þáttum öryggismála sem
sýnt þykir að þurfi endurskoð-
unar við. Það er aö sjálfsögöu
mikilvægt að hafa góð björg-
unartæki og geta treyst á þau,
en hitt er þó mikilvægara að
sjá svo um að ekki þurfi að
kori a til þess að taka þennan
búnað i notkun.
Mörg verkefni óleyst
Við smiði nýrra skipa, breyt-
inga á eldri skipum, hvenær
sem skip er á sjó og annars
þegar öryggismál sjómanna
eru til umfjöllunar, skulum við
hafa hugfast að skip, sem
siglir á hafi úti, er i eðli sinu lit-
ið samfélag manna, nær full-
komlega úr tengslum við það
þjóðfélag, sem við höfum
myndað með okkur hér i landi.
Þetta litla samfélag verður að
hafa yfir að ráða þekkingu og
búnaði til að geta ráðið bug á
hverjum þeim vanda sem upp
kann að koma án utanaðkom-
andi aðstoðar og án þess aö
öryggi mannanna sé stefnt í
hættu. Skipin verða þar af
leiðandi að vera þannig úr
garði gerð og útbúin að við
aðsteðjandi vanda sé unnt að
gripa til þeirra ráðstafana sem
duga til að tryggja öryggi
áhafnarinnar. Auk þessa
verður áhöfnin að kunna full-
komlega skil á þeim hættum
sem eru samfara þvi að vera á
sjó, á ástandi skipsins og bún-
aði þess og kunna að bregð-
ast rétt við ef hættu ber að
höndum. Af þessu má sjá aö
sjómennskan er mjög krefj-
andi starf, þó svo ekki komi til
langur og strangur vinnudagur
við óvenju erfið starfsskilyröi.
Á sama hátt gefur þetta til
kynna að skipahönnuöurinn
verði að kunna skil á þeim
hættum sem þvi er samfara að
stunda siglingar og fiskveiðar
og að á sviði öryggismála bíði
mörg krefjandi og hvetjandi
verkefni úrlausnar.
... Á þessu 8 ára
tímabili greina
skýrslur frá 2395
mönnum, sem hafa
slasast á sjó, þ.e.a.s.
um 300 manns
árlega...
.. .Auk þessa veröur
áhöfnin aö kunna
fullkomlega skil á
þeim hættum sem
eru samfara þviaö
vera á sjó, á ástandi
skipsins og búnaöi
þess og kunna aö
bregöast rétt viö ef
hætttu ber aö
höndum...
Víkingur 11