Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1990, Blaðsíða 21

ið? Nú verður sko gaman. Og svo ætla ég að
skoða allar kúlurnar á jólatrénu aftur. Og lyktin af
því, hún er svo góð. Og það er svo gaman á
jólaballinu. Þá fæ ég að fara í fínasta kjólinn minn
aftur. Já, ef ég kemst í hann. Svo förum við á
sleða og skauta og það er frí í skólanum. Ofsa-
lega verður gaman.
Einmitt já, þrjár vikur til jóla og allt gengur Ijóm-
andi vel. Það lítur út fyrir góð viðskipti fyrir hátíð-
arnar. Bókasalan er fín, og þetta virðast frekar
ætla að verða bókajól en plötujól. Nú, og svo leigi
ég hann Lúlla Jóns til að leika jólasvein fyrir
krakkagrislingana. Já, það mættijafnvel taka upp
þessa amerísku siðvenju að iáta þau hvísla óska-
listanum að sveinka, og þá getum við haft allt
tilbúið, þegar foreldrarnir koma að versla.
Flott maður, þá er fríið að koma og ekkert fram-
undan, nema stanslaust partí í tvær vikur. Já, við
megum ekki gleyma djúsinu, ég keypti nú nokkrar
í ríkinu í gær, og svo get ég pantað fleiri með
póstinum á morgun. það skal sko verða stans-
laust fjör. Silli og gæjarnir ætla að koma á jóla-
dag, með nýjustu músikina. Ég nenni nú ekkert
að spekúlera íjólagjöfum, það getur konan gert.
Þessar raddir hljóma annarlega og að sjálf-
sögðu eru þærýktar, en að mörgu leyti sýna þær
okkur samt þau viðhorf sem ríkja til jólanna hjá
mörgum. Og leggjum við höndina á hjartað hljót-
um við að kannast við einhvern tón þeirra, jafnvel
við þær allar. Þreytta húsmóðirin, sem þarf að
gera svo mikið og vinna svo mikið, barnið, sem
hlakkar til alls tilstandsins, kaupfélagsstjórinn,
sem sér fram á aukna veltu, og ungi maðurinn,
sem hugsar eingöngu um að skemmta sjálfum
sér; öll eiga þau ítök í okkur— öll segja þau okkur
eitthvað um jólahaldið, eins og það tíðkast hér á
landi.
Það getur vel verið að þú, lesandi góð-
ur, berjirþérá brjóst og segir: Nei, svo
glannalega hugsa ég alls ekki. Ég hefekki gleymt
þvísem eraðalatriðijólanna. Ég man vel uppruna
þeirra. Ég hlakka ávallt til helginnar sem þá ríkir.
Ég fer alltafí kirkju, og það fallegasta við jólin eru
jólasálmarnir og Ijósin björtu.
Það er gott, ef orð mín í upphafi hafa vakið
þessar tilfinningar með þér. Gott, því að í orðum
þessum liggur sú sorglega staðreynd, að svo
virðist sem margir hafi gleymt upphafi jólanna,
gleymttilgangiþeirra, gleymtþví, hvers vegna við
höldum þau hátíðleg með því sniði sem verið
hefur. í huga þeirra á Kristur ekki heima. Guð er
fjarrænn og dulur og hefur engan áhuga á því,
sem við gerum hérájörðu, hvað þá að hann reyni
að skipta sér afþví. Nei, jólin eru aðeins siðvenja,
misjafnlega Ijúf eftir aðstæðum manna, og svo er
ekki meira með það.
En hvað með hátíðina — tilstandið ? Hvað er ég
þá að segja þér? Erégað lýsa vanþóknun minni á
hátíðahöldunum, er ég að fordæma alla íslensku
þjóðina fyrirþað að vera guðlaus og efnisleg? Er
kannski best að hætta þessum lestri, kasta blað-
inu frá sér og segja: O, þetta kristna fólk er allt
eins, ekkert má nú gera. Nú má ekki einu sinni
halda upp á jólin.
Ónei, því fer fjarri að ég vilji lýsa vanþóknun
minni á hátíðahöldum okkar íslendinga. Ég vil
hins vegar aðeins benda mönnum á, aðofter gott
að athuga sinn gang. Oft er gott að líta um öxl,
skoða það sem við höfum tileinkað okkur, tilgang
þess, og að síðustu, hvort ekki megi eitthvað
betur fara.
Ýmislegt í jólaundirbúningi okkar mætti betur
fara. Margt af því, semgerter, verður íhugsunar-
leysi, vegna þess að við höfum hreinlega ekki
tíma til þess að hugsa um gjörðir okkar. Við höf-
um svo mikið að gera. Álagið og streitan þjaka
okkur. En reynum nú aðeins að setjast niður og
velta þessari hátíð fyrir okkur. Ef til vill komumst
við ekki að neinni niðurstöðu. En þá getum við að
minnsta kosti friðað samviskuna og sagt: ja, ég
reyndi þó að skoða málið, og má vera, að næsta
ár hafi ég betri tíma.
Vitanlega er jólahátíðin ekki alkristin.
Til forna héldu menn sólhvarfahátíðir
víða um lönd, þará meðalá íslandi. Hértíðkuðust
jólablót, en nafnið jól er mun eldra en kristna
hátíðin. Rómverjar hinir fornu voru með hátíð á
þessum tíma. Kirkjunnar menn sáu þá, að ef há-
tíðinni yrði breytt í kristna hátíð, væri það afar gott
mál. Myndmálið Ijós og myrkur varalveg tilvalið til
þess að túlka sannindi kristinnar trúar, komu Je-
sú í heiminn, Ijóssins eiiífa sem allt myrkur hrekur
á braut.
Svo jólahátíðin tengir saman kristna trú og sól-
arhátíð heiðinna manna. En við megum ekki
gleyma því, að þetta gerðist fyrir meira en 1500
árum, og á þessum tíma hefurmikið vatn runnið til
sjávar. Kristið inntak hátíðarinnar varð yfirsterk-
ara og allsráðandi um langt skeið — já, næstum
þvíþar til komið erað nútímanum. Á þessum tíma
urðu jólin að trúarhátíð — afar fallegri hátíð. Hér á
norðurslóðum varð myndmál hennar kærkomið,
því hvergi annars staðar er myrkrið svo allsráð-
andi um jól sem hér, og hvergi annars staðar
VÍKINGUR 21