Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1990, Blaðsíða 65

NýJUNGAR TÆKNI
Meðalstór kælikerfi fyrir
ammoníak
Oft eru meöalstór matvæla-
kerfi látin þjóna bæöi kæli- og
frystigeymslum þar sem þær
fyrrnefndu starfa við hitastigið
ca 0° og þær síðarnefndu við
-30 til -37°C. Þegar ammoníak
er notað þýðir þetta að notast
þarf við tveggja þrepa kælikerfi
því annars yrði hitastig gassins
eftir þjöppuna of hátt (lágur
sameindaþungi ammoníaks
veldur mikilli hitastigsaukningu
við samþjöppun gassins). í
þessu tilviki er nærtækur
möguleiki að byggja upp
tveggja þrepa kerfi með því að
notast við tvö eins þreps kerfi,
annað sem starfar við 30°C og
hitt sem starfaði við 0°C eimis-
hitastig. Eimsvali lághitakerfis-
ins er kældur með pækli frá há-
hitakerfinu og vinnur því fyrr-
nefnda kerfið á hitamuninum
-30/0°C og það síðara á hita-
muninum 0°C/ umhverfishiti en
tilsvarandi þrýstihlutfall í þjöpp-
unum veldur ekki vanda gagn-
vart of háu hitastigi eftir þjöpp-
ur. Mynd nr. 1. sýnir þetta fyrir-
komulag.
Af myndinni má sjá að eim-
svali háhitakerfisins er kældur
með pækli sem síðan er kældur
í sérstökum loftkæli eða
varmaskipti sem nýta á eim-
svalavarmann en einnig væri
mögulegt að hafa beina vatns-
kælingu á eimsvalanum.
Þettafyrirkomulag býðurupp
á þann kost að hægt er að af-
greiða ammoníakkælikerfið al-
gerlega tilbúið frá framleiðanda
þar sem það hefur bæði verið
þéttleika- og afkastaprófað og
frágengið í gasþéttum gámi.
Mynd nr. 2 sýnir gám með
tilbúnu ammoníakkerfi sem
síðan þarf aðeins að tengja
pækilkerfum. Gámurinn er
gerður af „Sabroe + Söby
Köleteknik AS“ í Danmörku.
Einn gámur á að geta þjónað
frystigeymslu með 1500 tonn-
um af matvælum. Samtök loð-
dýrabænda í Sovétríkjunum
hafa nýlega keypt 25 gáma af
þessari gerð til geymslu á loð-
dýrafóðri.
Pækildælur geta fylgt með
gáminum og staðsettar utan á
honum þannig að allt eftirlit
með þeim er aðskilið frá amm-
oníakhluta kerfisins. Einnig
geta öll mæli- og stjórntæki
verið staðsett utan á gáminum.
Góð loftræsting verður að vera
frá honum í frítt loft og sjálfvirkt
slökkvikerfi (C02 eða vatnsúð-
un) sem fer í gang ef leki verður
í kerfinu.
Vélarrúm
Samkvæmt ISO-staðli gildir
meðal annars eftirfarandi varð-
andi vélarrúm sem innihalda
ammoníakkælikerfi: *Vélræn
loftræsting. ‘Gasþéttar hurðir.
*Veggir, gólf og þak eiga að
vera gasþétt og geta staðið
gegn bruna í að minnsta kosti
eina klst. *Rofi utan vélasalartil
að stöðva kerfið. *Engin fast
staðsettur búnaður má vera í
vélasalnum sem gefur frá sér
neista eða blossa. í reglum
skipaflokkunarfélaganna er
mikilvæg grein sem segir að
ammoníakkælikerfi skuli stað-
sett í sérstöku gasþéttu vélar-
rúmi sem hefur engin tengsl við
aðalvélarrúm skipsins. Sjálf-
sagt hefur þessi grein valdið
því að ammoníak hefur ekki
verið notað sem kælimiðill um
borð í skipum á seinni árum en
líkur eru á að breyting geti þar
orðið á í framtíðinni.
Pæklar
Áður fyrr voru mikið notaðir
saltpæklar en þeir voru margir
tærandi og gátu skapað útfell-
ingar. Góður pækill þarf að
hafa eftirtalda kosti í sem rík-
ustum mæli: *Óeitraður sé
hann notaður við kælingu mat-
væla. *Hafi lága seigju. *Sé
fremur ódýr. *Sé ekki tærandi
fyrir þau efni sem hann kemst í
snertingu við. Með tilliti til þess-
ara atriða koma eftirtaldir pækl-
ar til greina : ‘Etanolvatnsupp-
lausn. ‘Monopropylenglykol-
vatnsupplausn.
‘Monoetylenglykolvatnsupp-
lausn, þessi er að vísu eitraður
en kemur til greina að nota á
eimsvalahliðina. Fleiri pækla
mætti tína til en flestir eru þeir í
ætt við frostlegi sem notaðir
eru á bíla.
Þjöppur
Hinar hefðbundnu ammon-
íakþjöppur eru sérbyggðar
Mynd nr. 2
VÍKINGUR 65