Náttúrufræðingurinn - 2000, Qupperneq 53

11. mynd. Virginíuposa, Didelphis virginiana, með unga. Kortið sýnir útbreiðslu
tegundarinnar í N-Ameríku. (Nowak 1990. Utbreiðslukortið er úr The Audubon Society
Field Guide to North American Mammals. New York 1980.)
VlRGINÍUrOSA
Af liðlega 80 tegundum pokadýra sem lifa
í Mið- og Suður-Ameríku eru 7 af poka-
snjáldruætt, Caenolestidae. Hinar, einar
75, eru posur eða ameríkupokarottur af
ættinni Didelphidae (sjá 7. mynd). Hér
verður aðeins lýst stærstu posunni,
virginíuposu, Didelphis virginiana (11.
mynd), sem jafnframt er eina pokadýrið í
Norður-Amen'ku.
Flestir steingervingar af hinum fyrstu
pokadýrum hafa fundist í N-Ameríku, enda
telja sumir fræðimenn að þau séu upprunnin
þar, sem fyrr segir. Landtengslin við S-
Ameríku rofnuðu seinl ájúratímabili miðlífs-
aldar, fyrir um 150 milljón árum, og sjór lá þar
yfir sem nú er eiðið í Mið-Ameríku þar til í lok
tertíer, fyrir tveimur og hálfri milljón ára.
Allan þennan tíma þróuðust pokadýr og
fylgjudýr samhliða í S-Ameríku en poka-
dýrin hurfu úr norðurhluta álfunnar. Eftir að
N- og S-Ameríka tengdust aftur héldu
allmörg fylgjudýr suður á bóginn, en aðeins
eitt pokadýr - virginíuposan - nam land í
norðri. Dýrið hefur lagt undir sig austur-
hluta Bandaríkjanna. langleiðina norður að
kanadísku landantærunum, og nteðfram
vesturströndinni er það komið langt
norður eftir Kanada (sjá útbreiðslukort
með I I. mynd). Upphafleg heimkynni virg-
iníuposu ná suður til Costa Rica í Mið-
Ameríku. Aðrar og áþekkar Didelphis-
tegundir lifa í S-Ameríku, allt suður til
Argentínu.
Virginíuposa er á stærð við kött: Höfuð og
bolur verður allt að hálfur metri og sívöl og
nær hárlaus griprófan er ámóta löng. Á
framlimum eru klær á öllum fimm ftngmnum
en fyrsta táin er klóarlaus og grípur móti
hinum fjórum. Þetta eru einfarar og náttdýr
sem láta lítið fara fyrir sér á daginn. Posurnar
éta flest sem þær komast yfir, svo sem hræ,
skordýr, froska, slöngur, smáspendýr, ána-
ntaðka, aldin og ber. Kjörlendi þeirra er rakt
skóglendi eða þétt kjarr næiri ám eða mýrar-
flóum.
Yfirleitt bregðast virginíuposur öndverð-
ar við áreitni - hvæsa, froðufella og ógna
með fimmtíu tönnum í gapandi gini. í öðrum
tilvikum þykjast þær dauðar, liggja grafkyrr-
ar, og tekst þá stundum að leiða athygli
óvinarins frá sér (12. ntynd).
51