Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1997, Blaðsíða 22

Náttúrufræðingurinn - 1997, Blaðsíða 22
Fréttir EITURÁTSVEPPUR Díoxín (fullu nafni 2,3,4,8-tetraklóródíbensó-/?-díoxín) er baneitrað efni sem meðal annars getur valdið krabbameini. í „Agent Orange", plöntueitri sem bandaríski herinn notaði í Víet- namstríðinu til að eyða laufi af trjám í skógum þar sem fjendur þeirra leyndust, var smáræði af díoxíni. Bandarískir hermenn urðu fyrireituráhrifum sem þeir töldu aðrekja mætti til snertingar við plöntueitrið og dómsátt varð um að framleiðendur greiddu hermönnunum og fjölskyldum þeirra 180 milijón dali í skaðabætur. Díoxín hefur komið við sögu í fleiri mengunarslysum, svo sem í Seveso á Ítalíu 1976. Nú hafa vísindamenn við Ehimeháskóla í Japan uppgötvað að sveppur sem lifir í rotnandi trjám getur nærst á díoxíni. Á rannsóknastofu í háskólanum eyddi sveppurinn 85 prósentum af díoxíni úr umhverfi sínu á 15 dögum. Japanarnir vinna nú að því að fá fram enn afkastameiri stofn sveppsins. NewScientist, 15. nóvember 1997, bls. 15. FÍLAR MEÐ UNGLINGAVANDAMÁL Þjóðgarðsverðir í Suður-Afríku rekast oft á dauða nashyrninga sem veiðiþjófar hafa fellt til að ná hornunum. Þau hafa í meira en 40 aldir verið notuð í lyf í Kína og víðar í Suðaustur-Asíu, einkum til að auka holdlega reisn karla. Eftir því sem nashyrningum fækkar þar í álfu verða horn afrískra nashyrninga verðmætari á svörtum markaði. Fullvíst þykir raunar að lyfin séu vitagagnslaus en það dregur ekki úr eftirspurninni. (Sjá Fréttir í Náttúrufræðingnum 63 (1-2), bls. 72,1993.) Síðustu þrjú árin hafa verðir í Pilanesberg-þjóðgarðinum í Suður-Afríku alloft rekist á dauða nashyrninga með ósnert horn. Dýrin höfðu ekki verið skotin en voru með djúp stungusár. Brátt kom í ljós að sökudólgarnir eru ekki veiðiþjófar heldur ungir karlfílar sem troða nashyrningana undir og reka svo á hol með höggtönnunum. Líkleg skýring á þessu annarlega hátterni er að fílamir hafi ekki fengið eðlilegt uppeldi. Um nokkurt skeið hafa Suður-Afríkumenn haldið fílastofnum í Kruger-þjóðgarðinum í skefjum með því að fella fullvaxin dýr. Kálfar, sem við þetta urðu munaðarlausir, voru fluttir í aðra þjóðgarða eða á svæði í einkaeign þar sem engar fflahjarðir voru fyrir. Síðan 1978 hefur um 1500 kálfum, þar af 600 bolakálfum, verið komið fyrir á nýjum stöðum víða á landinu. í eðlilegri fílahjörð ríkir strangt skipulag þar sem gamall tarfur kemur skikki á hegðun smápiltanna. Telja menn að nashyrningadráp ungfílanna megi rekja til skorts á föðurímynd. Fyrir tveimur árum fóru starfsmenn Kruger-garðsins að senda heilar fjölskyldur til landnáms á nýjum slóðum í stað munaðarlausra kálfa. Einnig hyggjast þeir flytja fullorðna karlfíla til vandræðaunglinganna í von um að hegðun þeirra lagist. Gera má ráð fyrir að nokkur tími líði áður en í ljós kemur hvort þessar ráðstafanir bera árangur. Time, 20. okt. 1997, bls. 86. Örnólfur Thorlacius tók saman. 84
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.