Náttúrufræðingurinn - 1997, Qupperneq 37

Loðmundarskriður
0 1 km
Skýringar
Berghlaupsurð
Oðmul urö
Brotsór
Vatnasat
Perlusteirui
Jökulurö
Strandset
2. mynd. Kort af Loðmundarskriðum. - Map of Loðmundarskriður, East Iceland.
Meðal þeirra er þýski jarðfræðingurinn
Konrad Richter sem kom í rannsóknarleið-
angur til íslands árið 1958. Með honum var
landi hans, jarðtæknifræðingurinn Helmut
Nowak. Tilgangur ferðarinnar var að skoða
ýmis jarðefni með tilliti til nýtingarog námu-
vinnslu. Þeir fóru m.a. til Loðmundarfjarðar
með Tómasi Tryggvasyni. Athuganir þeirra
beindust fyrst og fremst að gæðum og
magni perlusteinsins. Skýrsla þeirra og kort
sem henni fylgja sýna að þar voru kunnáttu-
menn á ferð (Richter 1958, 1960). Þeir sáu
það, sem aðrir höfðu ekki fyllilega áttað á, að
perlusteinninn fylgdi súrum berggangi eða
brík sem bryddi á upp í gegn um þunna berg-
hlaupsurð. Konrad Richter lét m.a. aldurs-
greina mósýni sem hann tók undan urðinni.
Um það verður rætt síðar.
■ HLAUPIÐ
Hér er ekki ætlunin að bæta miklu við
lýsingu Ólafs Jónssonar á Loðmundarskrið-
um. Skrif hans í þessu efni eru í fullu gildi og
er mönnum því bent á að slá upp á bls. 147 í
Berghlaupum og lesa kaflann sem þar hefst.
Helsta nýjungin sem þessi grein hefur fram
að færa er meðfylgjandi kort af Loðmundar-
skriðum (2. mynd) og stærðarmæling
hlaupsins (1. tafla).
Berghlaup má flokka á ýmsa vegu. Til
dæmis virðist mega skipta þeim eftir upp-
runa í hraðfara og hægfara hlaup. Ýmis til-
brigði eru þar á milli en í stórum dráttum
verða hraðfara hlaup í einni svipan. Berg-
fylla, sem losnað hefur um í fjallshlíð, fer
skyndilega af stað og steypist niður hallann
99