Náttúrufræðingurinn - 1997, Blaðsíða 56

100%
90%
80%
70%
é g60%
'Z c50%
1 |40%
| |30%
M 220%
1 10%
, 0%
Ar -Year
QHL
■
1988 1989
1991 1992 1993 1994
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Vestara-Friðmundarvatn
I
1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995
100%
90%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Austara-Friðmundarvatn
1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995
Þrístikla
I
1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995
■ FLskur/Fish ■ Svifkrabbar/Zooplankton
! Botnkrabbar/Zoobenthos ■ Botndýr/Benthic invertebrates
■ Jurtir/Plants lAnnað/Other
9. mynd. Fœðusamsetning í bleikjumögum úr tilraunaveiði
í Mjóavatni, Vestara-Friðmundarvatni, Austara-F'rið-
mundarvatni og Þrístiklu á árunum 1988-1995. (Fœðu-
gerðir sem flokkast „annað“ eru fœða sem erminna en 10%
og voru t.d. fiðrildi, ánar og ógreinanlegar fœðuleifar.) -
Stomach content of Arctic charr in Lake Mjóavatn, Lake
Austara-Friðmundarvatn, Lake Vestara-Friðmundarvatn
and Lake Þrístikla 1988-1995.
fisk til merkinga þar, á sama tíma og merking
fór fram í Mjóavatni 1989, að ekki náðist
bleikja til merkinga. Árið 1988 var hlut-
fallslega meira af stórum fiski í vötnunum en
síðar varð. Holdafar, mælt í hlutfallslegum
holdastuðli (Kh|ut ), féll árið
1989, eins og greinilega
kemur fram í öllum
vötnunum, og lækkaði mest
hjá stærri fiskum. Þegar veitt
var með nót og gildrum til
merkinga í Mjóavatni 1989
komu í ljós fiskar sem voru að
dauða komnir úr hor. Þeir
voru of máttfarnir til þess að
geta gengið í net og fest sig
þar og sáust því eingöngu í
ádráttarnót og gildrum sem
notaðar voru til að ná lifandi
fiskum.
Sveiflur í ástandi fisk-
stofnanna koma einna best
fram í breytingum á hallatölu
lengdar-þyngdarsambands-
ins. Mikil niðursveifla varð á
henni milli áranna 1988 og
1989 og má sjá á hlut-
fallslegum holdastuðli (6.
mynd) að breyting stafar af
því að lengri fiskur horast
fremur en styttri. Hér er um
náttúrulega sveiflu í fisk-
stofnunum að ræða, því ekki
er vitað um nein áhrif af
mannavöldum sem valdið
gætu svo miklum breytingum
á þessum tíma, en veiðar
voru litlar í vötnunum á
þessum árum. Sambærileg
sveifla kom fram í laxgengd í
Blöndu, sem náði lágmarki
1989 (12. mynd) (Sigurður
Guðjónsson og Ingi Rúnar
Jónsson 1995), sem og í
öðrum laxastofnum norðan-
og norðaustanlands (Þórólf-
ur Antonsson o.fl. 1992).
Svipuð sveifla kom fram hjá
bleikju í Mývatni 1988 og
1989 (Guðni Guðbergsson
1995). Sveiflur í stofnum fiska f ferskvatni
eru einna greinilegastar á norðaustanverðu
landinu. Þær tengjast breytingum á um-
hverfisskilyrðum og jákvætt marktæk fylgni
er milli afla laxa og urriða og hitastigs í vatni
118