Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1995, Síða 17

Náttúrufræðingurinn - 1995, Síða 17
Nýsjálenskur flatormur VELDUR USLA VIÐ NORÐUR-ATLANTSHAF HÓLMFRÍÐUR SIGURÐARDÓTTIR Innflutningur minks á fyrri hluta aldar- innar er skýrt dæmi um það hve vara- samt getur verið að bœta nýjum teg- undum í viðkvœmt lífríki landsins. Með flutningatœkni nútímans berast stöðugt til landsins nýjar tegundir smádýra en sem beturfer ná fæstar þeirra fótfestu vegna óhentugra lífsskilyrða. Eifitt getur reynst að koma í veg fyrir slíkan innflutning og nú kann að vera váfyrir dyrum. síðasta áratug hefur nýsjá- lenskur flatormur Artioposthia triangulata■ hreiðrað um sig í jarðvegi á Norður-írlandi, Skot- landi, Englandi og í Færeyjum. Flatorm- urinn lifir þar einkum á ánamöðkum, en eins og kunnugt er auka þeir og viðhalda frjósemi jarðvegs og eru mikilvæg fæða ýmissa fuglategunda. Rannsóknir hafa sýnt að þar sem flatormurinn þrýfst vel, til dæmis á Norður-írlandi og í Færeyjum, getur hann útrýmt ánamöðkum á skömm- um tíma. Útbreiðsla flatormsins í Norður- Evrópu tengist einkuin plöntuinnilutningi. Árið 1990 fannst flatormurinn í fyrsta sinn á Islandi og var það í gróðurhúsi í Reykja- vík. Enn sem komið er hefur flatormurinn ekki fundist í jarðvegi hérlendis. Hólmfríður SigurðardóUir (f. 1960) lauk B.S.- prófi í líffræði frá Háskóla íslands 1984 og cand. scient.- prófi f jarðvegslíffræði frá Háskólanum í Árósum 1987. Hólmfríður starfar nú hjá Rannsóknastofnun landbúnaðarins. Strandhögg VIÐ Norður-Atlantshaf Árið 1963 varð fyrst vart við flatorminn utan Nýja-Sjálands en það var í húsagörð- um í úthverfum Belfast á Norður-írlandi. Talið er að hann hafi borist þangað með innfluttum blómum. Skömmu síðar fannst hann í Suður-Skotlandi en þaðan barst hann norður til Orkneyja og suður til London. Árið 1982 fannst flatormurinn í Færeyjum og á 10 ára tímabili hefur hann náð að breiðast út í ræktað land um flestar eyjarnar. Þetta stafar m.a. af því að Fær- eyingar eru iðnir við að skiptast á garð- plöntum (Mather og Christensen 1992). Flatormurinn heldur sig á svæðum þar sem áhrifa mannsins gætir að einhverju ráði, til dæmis í gróðrarstöðvum, gróðurhúsum, lysti-, húsa- og kartöflugörðum og í túnum. Flatormurinn þrífst vel í svölu og röku loftslagi Norður-Atlantshafsins enda svip- ar því til aðstæðna sem ríkja í heimkynn- um hans í beykiskógum suðurhluta Nýja- Sjálands. Kjörhitastig flatormsins er um 15°C en hann er einnig virkur allt niður í tveggja stiga frost. Hins vegár þolir flat- ormurinn ekki hærri hita en 20°C (Black- shaw og Stewart 1992). Líkamsbygging og æxlun Fylkingin flatormar (Plathelminthes) skiptist í þrjá aðalflokka, iðorma, sogorma og bandorma, og eru rnargir þeirra sníkju- dýr. Nýsjálenski flatormurinn Artioposthia triangulata tilheyrir flokki iðorma og hefur aðeins ein tegund þeirra fundist hér- Náttúrufræðingurinn 65 (1-2), bls. 15-18, 1995. 15
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.