Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1995, Side 69

Náttúrufræðingurinn - 1995, Side 69
Um mó, STEINEFNI OG SÝRUSTIG MÝRA GRÉTAR GUÐBERGSSON OG ÞORLEIFUR EINARSSON Rannsóknir á íslenskum mómýr- um eru talsverðar og verður getið þeirra helstu. Fyrsta rann- sóknin var gerð af Asgeiri Torfasyni efnaverkfræðingi, sem ráðinn var til verksins af Búnaðarfélagi Islands skömmu eftir síðustu aldamót. Síðar urðu allmargir til að rannsaka mó og mómýrar. Eitt viðamesta verkið í rannsóknum á mó var unnið af Óskari B. Bjarnasyni efna- verkfræðingi á vegum Iðnaðardeildar Atvinnudeildar Háskólans á árunum frá 1957 og lauk með útgáfu rits um íslenskan mó árið 1966. Rannsóknir þessar beindust fyrst og fremst að notagildi mós sem elds- neytis og eins að þykkt, stærð og umfangi nokkurra mómýra til þess að meta mó- magnið í þeim. Grétar Guðbergsson (f. 1934) lauk B.S.-prófi í jarð- fræði frá Háskóla íslands 1974. Hann hefur starfað við jarðfræðirannsóknir hjá Rannsóknastofnun land- búnaðarins frá 1974. Grétar stundaði kennslustörf um árabil, m.a. við Menntaskólann í Reykjavík, Kennara- skóla Islands og Háskóla Islands. Þorleifur Einarsson (f. 1931) lauk fyrrihlutaprófi í jarðfræði l'rá Háskólanum í Erlangen í Þýskalandi 1956 og diplom- og doktorsprófi frá Háskólanum í Köln 1960. Hann var sérfræðingur hjá Iðnaðardeild Atvinnudeildar Háskólans 1961-1968 og hjá Raun- vísindastofnun Háskólans 1969-1974. Þorleifur hefur verið prófessor í jarðfræði við Háskóla íslands frá 1974. Hann var formaður Hins íslenska náttúru- fræðifélags 1966-1971 og formaður Landverndar 1979-1980. Þorleifur er heiðursfélagi í Hinu íslenska náttúrufræðifélagi. Rannsóknir á ræktunareiginleikum mýra til búskapamota fóru fram á vegum Búnaðardeildar Atvinnudeildar Háskólans og voru aðallega gerðar á árunum 1954- 1960. Að þeim rannsóknum unnu einkutn Björn Jóhannesson og Kristín Kristjáns- dóttir. Það helsta úr þeim rannsóknum er birt í riti Búnaðardeildar Atvinnudeildar 1956: „Nokkrir eiginleikar mýra á Suður- og Norðurlandi“ eftir þau Björn og Kristínu og einnig í riti Björns: „íslenskur jarðvegur“ frá árinu 1960. Þá hafa Þor- leifur Einarsson (1961) og Margrét Halls- dóttir (1987) rannsakað frjókorn í mýrurn til þess að kanna gróðurfarssögu landsins á tímabilinu eftir síðustu ísöld. ■ myndun mós Mór er samsafn lítt rotnaðra jurtaleifa sem falla í mýrarnar á hverju hausti og mynda með tímanum misþykk mólög. Besti mór- inn er í neðstu mýrarlögunum enda elstur og mest ummyndaður. Sú ummyndun er vegna starfs loftfælinna gerla, sem þrífast vel í vatnsósa mýrunum. Myndun mós í mýrum er hæg. Talið er að eins metra lag af mó myndist á eitt til þrjú þúsund árum. Við myndun mósins verður efnasamsetn- ing hans önnur en gróðursins sem hann er myndaður af. Þessar breytingar eru margs konar, taka langan tíma og verða einkum fyrir starfsemi loftfælnu gerlanna sem Náttúruf'ræðingurinn 65 (1-2), bls. 67-71, 1995. 67
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.