Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1995, Qupperneq 106

Náttúrufræðingurinn - 1995, Qupperneq 106
1. mynd. Flugstraumur Múlakvíslar skefur austan úr Höfðabrekkujökli. Ljósm. Jón Jónsson 16. ágúst 1979. urðu margfalt dýrari en verið hefði ef fyrr hefði verið að gert og öðruvísi að staðið, en eins og hverjum má ljóst vera er Höfða- brekkujökull eini varnargarðurinn sem lík- legur er til að geta haft verulega þýðingu sem vörn fyrir Víkurbyggð í sambandi við komandi Kötluhlaup. Jökulnafnið er af því dregið að ofan á malardyngjunni lágu jakar frá hlaupinu J721 og höfðu eldci að fullu bráðnað þegar næsta stórhlaup 1755 reið yfir (Þorvaldur Thoroddsen 1925). Nafnið hefur því komið til eftir 1721. Fyrir hlaupið, sem árið 1660 eyðilagði Höfðabrekkubæ, stóð hann framanundir fjallinu, væntanlega allt frá landnámstíð, og 1,5 km austan við núverandi bæ. Sjór náði þá upp að fjallinu við Skorbeinsflúðir og var „rétt við Skiphellisnefið“. Þetta sýnir að þá var þar sjór sem nú er Höfða- brekkujökull en ekkert bendir til þess að sjór hafi nokkurn tíma náð upp að honum og er hann því ekki frá hlaupinu 1660. Hlaupið 1721 virðist hafa skilið eftir meira eða minna samfellda hrönn allt frá Kapla- görðum vestur fyrir Skorbeinsflúðir, en í skýrslu Þorleifs Þórðarsonar og Erlendar Gunnarssonar frá 1722 segir: „Þau 2 stóru björg, sem standa á sandinum fyrir framan Skorbeinsflúðir, bar þangað þetta hlaup 1721, voru þau þar eftir nokkur ár laust fyrir ofan flæðarmál sjávarins, en nú eru þau langt ofar en á miðjum sandi.“ Enn eru þessi björg þar og vitna um hversu langt vestur hlaupið fór. Um hæð hlaupsins segir: „Skiphellir tilluktist í hlaupinu, svo að það lá upp fyrir hann langt upp í fjall." Mjög líklegt er að Austurjökull, önnur malardyngja um 700-800 m austar á sand- inum, sé hluti af þessum risavaxna fram- burði hlaupsins, enda er hann eins upp- byggður og Höfðabrekkujökull, með fjölda jarðvegsleifa alls staðar þar sem þverskurði er að sjá. Af þessu öllu er svo að sjá sem hrönnin 1721 hafi náð frá Austurjökli og Kapla- görðum vestur fyrir Skorbeinsflúðir, en það eru um 5 km. Miðað við Höfðabrekku- jökul verður vart reiknað með minni breidd en 1,3 km. Hvað hæðina varðar og sé gengið út frá því sem sagt er um Skip- helli verður vart minna áætlað en 20-25 m. Gefur þetta nokkra hugmynd um magnið. Af þessu er næsta ljóst að það sem nú heitir Höfðabrekkujökull er aðeins lítil- 104
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.