Náttúrufræðingurinn - 1981, Side 55

síðasta hlýskeiði (Eemian) í Danmörku.
Þar fann hann leifar 30 tegunda, og lifa
þær allar í Danmörku nú á tímum.
Tegundasamsetningin benti til lofts-
lags, sem var svipað núverandi loftslagi,
en merki um kaldara loftslag fundust
bæði neðst og efst í lögunum. Var
niðurstaða Freys í samræmi við frjó-
greiningar úr sömu lögum. Múller
(1974) greindi krabbadýraleifar úr
kísilgúrlögum á Lúneburgarheiði í
Þýskalandi, en þau eru talin frá næst-
síðasta hlýskeiöi ísaldar (Holsteinian).
Hann getur um leifar 17 tegunda, sem
lifa allar á sömu slóðum nú.
VATNAFLÆR í ELLIÐAVOGS-
LÖGUNUM
Fyrir rúmu ári síðan tók ég sýni úr
surtarbrandi þeim, sem finnst í Elliða-
vogslögununt svonefndu í Reykjavík.
Var jtað von mín, að í honum mætti
finna krabbadýraleifar, sem gefið gætu
visbendingar um loftslag á jtví hlýskeiði
ísaldar sem hann er myndaður á. Líkur
hafa verið taldar á, að Elliðavogslögin
væru frá næstsíðasta hlýskeiðinu (sbr.
Þorleifur Einarsson 1968). Nýlega hefur
Arni Hjartarson (1980) fært rök fyrir
því, að lögin séu eldri. Lögin eru síð-
kvarter að aldri, þ. e. yngri en 700.000
ára, en annars er óvíst um aldur þeirra.
Efst í Elliðavogslögunum er hraun-
lag, en fast undir því liggur 10 cm þykkt
surtarbrandslag. Þá tekur við 7 cm
þykkt lag af ljósgráum leir, sem líkist
einna helst jökulleir. Undir honum er 6
cm þykkt lag af sand- og leirblöndnum
surtarbrandi. Loks tekur við völubergs-
lag. Þykkt [tess var ekki könnuð og ekki
heldur önnur jarðlagaskipan á svæðinu
(sjá Þorleif Einarsson 1968).
Surtarbrandssýnin voru tekin úr efra
surtarbrandslaginu norðarlega í Háu-
bökkum. Þau voru soðin i 20 mín. í 10%
kalíumhýdroxíði og (Dvínæst síuð með
63(j sigti. Það sem eftir sat í sigtinu var
skoðað i vatni undir smásjá. Þess var
sérstaklega gætt að nota nýtt sigti, svo
að ekki slæddust með dýraleifar úr öðr-
um sýnum.
Talsvert fannst af vatnaflóaleifum í
surtarbrandinum. Greindir voru 218
líkamshlutar, og tilheyrðu þeir 7 teg-
undum, sem allar voru af kúluflóarætt
(Tafla I).
Kúlufló (Chydorus sphaericus (O.F.
Múller)) var algengust með 47% leif-
anna. Venja er í rannsóknum af þessu
tagi að umreikna leifarnar í lágmarks-
fjölda einstaklinga sem leifarnar geta
verið af. 48% krabbadýranna tilheyra
þannig þessari tegund. Hjálmfló
(Acroperus harpae (Baird)) var næstal-
gengasta vatnaflóin (34% leifa, 27%
einstaklinga). Því næst kom mánaflóar-
tegundin Alona guttata Sars (13% leifa,
16% einstaklinga). Höfuðskildir teg-
undanna A. gutlata og A. rectangula Sars
eru óaðgreinanlegir. Allir bolskildir
lítilla mánaflóategunda (Alona spp.)
voru greindir sem A. guttala, og um
fjórðungur þeirra tilheyrði afbrigðinu
tuberculata. Aðrar vatnaflóaleifar voru
sjaldgæfar. Aðeins fundust 4 bolskildir
og 1 höfuðskjöldur mánaflóarinnar
Alona affinis (Leydig), jtrír afturbolir og
tveir hlutar af bolskjöldum kornátu
(Eurycercus lamellatus (O.F. Múller)),
tveir bolskildir gáraflóar (Alonella nana
(Baird)) og einn höfuðskjöldur granfló-
ar (Graptoleberis testudinaria (Fischer)).
Tvö söðulhýði halaflóar (Daphnia sp.)
fundust einnig.
Auk valnaflóaleifanna fundust egg-
49
4