Náttúrufræðingurinn - 1987, Síða 56

5. tafla. Nýting fóðurorku í heyi (15% raki). - Utilization ofenergy in hay (85% dry matter).
Mjög gott hey (Very good hay) Tæplega meðal- hey (Poorer than average hay)
Kg heys í fóðureiningu (Kg hay perfeed unit) 1,53 2,00
Orka í saur % (energy infaeces) 27 39
Meltanleg orka % (digestible energy) 73 61
Tap í þvagi og metani % 23 22
(Lost in urine and methane)
Breytiorka% 50 39
(Metabolizable energy %)
Varmatap % (lost as heat) 22 17
Nettóorka % (net energy) 28 22
Með hæfilegri loftun og góðri einangrun
má ná 40-50°C gerjunarhita,og varmann
sem myndast við gerjunina má nýta til
upphitunar með varmaskiptakerfi, þ.e.
með hringrás vatns í lokuðu rörakerfi.
Þessi aðferð til að hagnýta þá orku, sem
er bundin í búfjáráburði, er tiltölulega
einföld og örugg í rekstri og kostnaður er
að litlu leyti háður stærð virkjunarinnar.
Er það gagnstætt því sem á við um gas-
framleiðslu, sem kemur vart til greina,
nema þar sem mikið fellur til af búfjár-
áburði. Hins vegar er gasið mun verð-
mætara orkuform.
RÆKTUN JARÐARGRÓÐA SEM
ORKUGJAFA
I kaflanum hér á undan kom fram, að
tæplega 10% fóðurorkunnar gætu nýtst
til eldsneytis með gasvinnslu úr búfjár-
áburði. Sú orkuvinnsla virðist þó varla
geta náð sem svarar einu prósenti af nú-
verandi olíuinnflutningi.
Miklu meiri eldsneytisorku má ná með
brennslu á þurrkuðum jarðargróða, þ.e.
viði, hálmi eða heyi. Með 10 tonna upp-
skeru þurrefnis á hektara fæst af 133.000
ha lands jafnmikil orka og nemur öllum
olíuinnflutningi landsmanna, sem er
600.000 tonn. Er þetta ámóta landstærð
og flatarmál alls ræktaðs lands er nú.
Eftir er þó að taka tillit til orkunotk-
unar í ræktuninni sjálfri. Til þess að
framleiða þau 120 kg niturs, sem nú eru
borin á hektara að jafnaði, þarf 180 kg
olíu (1,5 kg olíu á kg N). Aðra orkuþörf í
ræktun má áætla svipaða þessu (sbr.
áætlun Bjarna Guðmundssonar 1977),
þannig að orkueyðslan í ræktun verði alls
jafngildi 360 kg olíu á ha. Landþörfin vex
þá í 144.000 ha, sem enn er sambærilegt
við eða óverulega meira en núverandi
flatarmál ræktaðs lands á íslandi. Þessi
ræktun þyrfti ekki að vera í verulegri
samkeppni við aðra ræktun, því að rækt-
anlegt land er margfalt á við það sem
þegar hefur verið ræktað. Eins ætti að
vera unnt að sneiða hjá bestu skóg-
ræktarsvæðunum.
Tvær aðferðir koma til greina við hag-
nýtingu jarðargróða sem orkulindar,
bein brennsla og framleiðsla á fljótandi
eldsneyti og gasi. Auk þess að keppa við
olíu þarf jarðargróðinn að keppa við mó
sem orkugjafa. Hafa móbirgðir í landinu
verið áætlaðir samsvara 600 ára innflutn-
ingi á eldsneyti miðað við núverandi inn-
flutning (Bragi Árnason 1983). Virðist í
því mati ekki hafa verið tekið tillit til mis-
munandi orkunýtingar við notkun mós
og olíu, og verulegur hluti mósins er vart
nýtanlegur. Hvort heldur sem jarðar-
150