Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1987, Blaðsíða 41

Náttúrufræðingurinn - 1987, Blaðsíða 41
Að líkindum munu Kvíármýraröld- ur fram undan Kvíármýrarkambi samskonar jarðmyndun. Virðist það raunar koma skýrt í ljós þegar horft er út yfir þetta svæði báðum megin Kambanna, t. d. ofan frá Vatnafjalla- brún. En um Kvíármýraröldur falla aðeins smálækir, og sjást þar því tæp- ast fersk þversnið eins og eftir Vatt- ará. Ytri brún Kvíármýraraldna er brattur marbakki frá því að sjávarborð var nokkru hærra, og verður því að ætla að Iíkt hafi ytri brún Aldanna hinum megin Kambsmýrarkambs litið út áður en Eystri Kvíá tók að bera fram aur. Sé það haft í huga, má vera að orð Gísla prests Finnbogasonar frá því nálægt 1700 um lón framundan Kvískerjabæ og örnefnið „Vothamar" séu ekki úr lausu lofti gripin (Á. M. Chorographica Isl., Safn . . .2. fl.). Ljóst má vera þegar ofanskráð sam- antekt um gosminjar á þessu svæði er tekin saman, að þarna hafa orðið mjög svo mikils háttar umbyltingar fyrir ekki ýkja löngu, enda þótt hraun- rennslis gæti ekki mikið og ekki sé allt frá sama tíma (en ósagt skal látið, hvort munu sjást merki fleiri hlaupa). Fjalllendið Vatnafjöll-Staðarfjall hlýtur óhjákvæmilega að hafa haft verulega annað útlit jökulmegin fyrir umbrot þessi áður en yngsta hraunið rann og er að líkindum erfitt að geta í eyðurnar um útlit þess svæðis þá, eða máske hafi orðið sprenging? Að minnsta kosti er ekki að undra þótt jökullinn hafi haft ríkulegt efni í Kambana, er sýnilega hafa myndast einhverntíma eftir fyrrnefnt hlaup, einnig hinir eldri jökulgarðar, sem leifar sjást af í grenndinni. Að Iokum skal tekin upp tilvitnun úr Ferðabók Hendersons, ísl, þýðingin bls. 156—157, þótt ég geri að vísu ekki öll orð hans að mínum. Hann var þarna aðeins á hraðri ferð venjulega leið út yfir Breiðamerkursand, en vafasamt er að fram á þennan dag hafi nokkur haft næmari auga fyrir náttúru- umbrotum þeim, sem þarna hafa átt sér stað: „Við komum nú í það umhverfi, sem er svo raunalegt og úfið á að líta, að annað ömurlegra er ekki unnt að hugsa sér. Eru þetta rústirnar af fjallaklasa, sem skekinn hefur verið allt til grunna . . . þegar jökullinn brast með hræði- legri sprengingu og gereyddi ströndina þarna um slóðir. Allt í kring lágu ódæmin öll af móbergi og hörðnuðum leir . . . Upp í miðbik fjallsins liggur skuggalegt gil og endar í ólögulegum klettum, en umhverfis í allar áttir voru kynstur af fornum ís, er teygði sig alla leið til jökulsins á bak við. Voru í hon- um allskonar fornar gosleifar“. Flosi Björnsson, Kvískerjum, Örœfum. 135
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.