Náttúrufræðingurinn - 1934, Blaðsíða 45

NÁTTÚRUFR.
155
Fálmarar trjábukkanna eru sjaldan minni en hálf líkams-
lengdin, en venjulega meira, og til eru tegundir, þar sem fálmar-
arnir eru 3—5 sinnum lengri en bolurinn. Fálmararnir eru ákaf-
lega sveigjanlegir og geta hreyfst til allra hliða í einskonar kúlu-
liðamótum, svipað og upphandleggurinn í axlarliðnum á oss.
Litfegurð trjábukkanna er viðbrugðið. Einkum eru það væng-
irnir, sem eru skrautlegir. Séu þeir einlitir, eru litirnir tíðast
sterkir, dökkbláir, fagurgrænir eða gulir o. s. frv. Á hinn bóginn
eru litirnir venjulega daufir, séu þeir marglitir. Eru þeir þá með
margskonar þverböndum og rósum, einkennilegum og fögrum.
Það er tilkomumikið að sjá trjábukkana á flugi. Þegar þeir
hefja sig til flugs, lyfta þeir hinum litfögru þakvængjum og breiða
út flugvængina gegnsæu, sem þeir svífa á gegnum loftið. Fálmar-
arnir stefna þá oftast beint fram, og það gera þeir líka, ef dýrið
beinir athygli sinni að einhverju sérstöku. Annars eru þeir all-
oft beygðir aftur, einkum ef dýrið er þreytt.
Trjábukkarnir gefa stundum frá sér hljóð, sem myndast við
núning fyrsta og annars frambolsliðs.
Ganglimirnir eru langir og fremur grannir. Hver fótur er
gerður úr fjórum liðum, vel þroskuðum, en auk þess einum van-
þroska lið, sem lítið ber á, og er ofan við klóliðinn.
Munurinn á karldýri og kvendýri er aðallega sá, að síðasti
afturbolsliður kvendýrsins er ummyndaður í varppípu, sem dýr-
ið notar til þess að færa eggin inn undir trjábörk ýmissa trjáteg-
unda. Trjábukkarnir eru nær einvörðungu skógardýr. Venjulega
eru karldýrin smávaxnari en kvendýrin og með lengri fálmara.
Að skyldleika við aðrar bjöllur standa trjábukkarnir milli
svertingjaættarinnar (Tenebrionidae) og laufbjölluættarinnar
(Chrysomelidae).
Miðsumarsmánuðirnir í nágrannalöndum vorum er tími trjá-
bukkanna. Þá lifa þeir sínu sólskins— og ástalífi. Móðirin verpir
eggjunum og bæði kynin deyja að því búnu. Móðirin ber sig þann-
ig til við varpið, að hún sezt á trjábörk, venjulega á felldu tré eða
dauðu, stingur varppípunni í rifu eða sprungu á berkinum og
síðan hefst varpið.
Það fer eftir því um hvaða trjábukk er að ræða, hverskonar
trjátegund móðirin velur fyrir vöggu handa afkomendum sínum.
Þegar foreldrarnir eru fallnir í valinn, lifir tegundin í eggj-
unum undir trjáberkinum.
Eftir hálfan mánuð koma lirfurnar úr eggjunum. Þær byrja
þegar að naga sig inn í viðinn eða börkinn og mynda þar smátt og