Náttúrufræðingurinn - 1934, Síða 51

JSTÁTTÚRUFR.
161
beiti allir svipaðri aðferð og fálkinn í slagsmálunum, nema hvað
ég hygg, að þeir beiti nefinu allmikið fyrir sig, a. m. k. sumir,
þegar þeir reka óvininn á flóttanum.
Sjálfur hefi ég oftar en einu sinni séð kjóann leggja ofan að
.skepnum, og hefi ég ekki getað betur séð, en hann hafi þá beitt
fyrir sig vængjunum. Og stúlka, sem um mörg ár hefir stundað
æðarvarp í Breiðafjarðareyjum og mikið umgengizt fugla, segir
mér að kjói hafi oftar en einu sinni slegið sig og aðrar stúlkur í
leytunum, og hafi hún ekki getað betur fundið eða séð en hann
notaði til þess vængina frekar öðrum hlutum líkamans.
Ánnars má skjóta því hér inn, um þessa síðastnefndu fugla,
a,ð þó þeir teljist ekki til hinna eiginlegu ránfugla og lifi mest af
sjófugli, þá drepa þeir þó mikið af fugli árlega og ræna eggjum
sér til bjargar.
Það er kunnugt um kjóann, að hann er allra fugla fimastur
•og flughraðastur, enda notar hann sér það óspart í lífsbaráttunni.
Þeir fuglar, sem „stunda róðra“ meðan þeir eru að ala upp ung-
ana, svo sem kría og lundi, fá óspart að kenna á flugfimi hans og
harðfylgi. Hann situr um þá, þegar þeir koma að landi og hrifsar
af þeim veiðina. Og þá er ekki verið að beita fyrir sig fótunum
«ða öðrum gagnslitlum spöðum. Því er tjaldað, sem til er. Og ef
lundinn sleppir ekki sílinu í tæka tíð, eða getur forðað sér, er
hann sleginn niður miskunnarlaust, og þannig tekin af honum
’veiðin. Og höggið er gefið með vænghnúanum eða máske öllum
skrokknum, og víst engu leyft af kröftunum. Sömu aðferð beitir
kjóinn við kríuna, en hann verður að jafnaði að hafa meira fyrir
því að ná af henni veiðinni, því að hún er flugfimari en lundinn.
En hann borgar henni þá eltingarleikinn með því að ganga mikið
nær henni en lundanum. Hann tekur ekki einungis af hennij)að,
sem hún ber í nefinu, heldur verður hún líka að æla því upp, sem
hún hefir nýlega étið, og leikurinn endar oftast með því að krían
hendir sér á sjóinn nær dauða en lífi af hræðslu og þreytu.
Því veldur alveg sérstakt lag eða þá aflleysi, að kjóinn drepur
ekki þá fugla, sem- hann eltir og ber eins miskunnarlaust og
kríuna.
Kjóinn er skæður vargur í æðarvarpi. Hann ræðst að æðar-
kollunum á hreiðrunum af mikilli grimmd og heggur þær og ber
af miklum ofsa, unz hann hefir hrakið þær af hreiðrunum, —
brýtur þá eggin og lepur úr þeim, og skilur svo við hreiðrið „í
blóði sínu“.
Aðferð hans og krumma er gjörólík. Hrafninn stelur aðeins
11