Náttúrufræðingurinn - 1934, Blaðsíða 58

168
NÁTTÚRUFR.
Aðal heimkynni snjógæsa eru íshafsstrendur Norður-Ameríku
og Asíu, og ef til vill að einhverju leyti löndin þar norður af-
Greinast snjógæsirnar og að nokkru leyti eftir heimkynnum þeirra„
og er gerður greinarmunur á snjógæsum þeim, sem heimkynni
eiga í Norðaustur-Ameríku og Grænlandi (Chen hyperboreus ni-
valis (Forster) og þeim, sem ættaðar eru frá Norðvestur-Ameríku
og Síberíu-ströndum Asíu (Chen hyperboreus hyperboreus (Pal-
las), sem vart hefir orðið hér á landi og undanfarandi tegundar-
lýsing á eingöngu við. Þá er þriðja tegundin (Chen Rossi) al-
gerður heimalningur úr eylöndunum miklu (Baffinslandi o. v.)
fyrir norðan Canada. Er hún norrænust allra gæsa sem kunnar eru.
Hér á landi hefir þessarar gæsar orðið vart aðeins einu sinni
(1896) svo vitað sé með vissu, en líkur eru til að hún hafi oftar
verið hér á ferðinni, þó mönnum hafi ekki tekizt að hafa hendur á
henni. Hefir hennar margsinnis orðið vart í Bretlandseyjum, og
eru taldar mestar líkur til þess að hún sé komin hingað til Norð-
urálfu hina eystri leið, þ. e. frá Síberíuströndum. Hefir hún þá.
farið meðfram íshafsströndum Asíu og Evrópu í vesturátt, en hald-
ið síðan suður með vestur-ströndum Norðurálfu, unz hún lenti á
gæsaslóðum á Bretlandi. Þar eru víða hin mestu gæsabæli síðari
hluta sumars og sérstaklega á vetrum. Hinnar tegundarinnar
(Chen hyperboreus nivalis), hefir aðeins einu sinni orðið vart á.
Bretlandi, svo talið sé með vissu. Hún er í engu frábrugðin þeirri
tegund, sem hér hefir verið lýst, nema að stærðinni til. Hún er á.
stærð við stóru-grágæsir (Anser anser) eins og þær geta stærstar
orðið (Alpheraky). Er það í rauninni undarlegt, að þessarar teg-
undar skuli aldrei hafa orðið vart hér á landi, ef það er rétt, sem
almennt er talið, að hún sé ekki óalgeng á Vestur-Grænlandi. Á
vetrum er hún algeng meðfram austurströndum Norður-Ameríku..
Eg hefi nokkrum sinnum heyrt talað um hvítar gæsir, einkum á
Norðurlandi, en við nánari eftirgrennslanir hefir það komið í ljós„
að þar hefir verið um „hvítinga" (albino) af algengum grágæsum
að ræða, einkum af heiðagæs (Anser brachyrhynchus). Hvítingar
af heiðagæsum eru alls ekki fágætir hér á landi, t. d. á Bárðardals-
afrétti, og er því ekki víst að sumar snjógæsa-sögurnar hafi vi8
mikil rök að styðjast.