Náttúrufræðingurinn - 1937, Blaðsíða 44

152 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
iimmmiiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiinmmimiiimiinmimiiiimimiiimimiinimmiiimiiimiiiiiiiiniiiiiiiiuiiiiiiiiiiiHiiir
flytur hann sig að einhverju leyti suður á bóginn, en er að nokkru
leyti staðfugl, sem lifir við vötn og ár, innan um sef og þakreyr.
Hann er náttfugl, eins og hið mjúka og losaralega fiður og litur-
inn bera með sér (all-líkur uglum), móleitur með dökkum langdíl-
um eða rákum, sem gera hann svo samlitan sefinu og skuggum
þeim, sem sefið kastar í sólskini og tunglsljósi, að afar-erfitt er
að greina hann, meðfram vegna þess, að hann situr þá grafkyrr
upp á endann, með háls og nef á ská, beint upp, svo sem staur
væri. Á kveldin og næturnar fer hann á kreik og veiðir sér smá-
fiska, froska og önnur smá vatnadýr til matar.
Frægastur er sefhegrinn orðinn fyrir óhljóð þau, sem hann
gefur frá sér í byrjun varptímans, til þess að hrífa konuefnið.
Kvað það vera líkast nautsöskri að styrkleika og hreim, og heyr-
ast í kyrru veðri 2—3 kílómetra. Meðan hann öskrar, stingur
hann nefinu niður í vatnið, og er mönnum ekki vel ljóst, hvernig
hljóðið myndast, en Ijótt kvað það vera, og af því er hann nefnd-
ur Rördrum á Norðurlandamálum og Rohrdommel og mörgum
öðrum nöfnum á þýzku.
Þar sem þetta er í fyrsta skipti að stóri sefhegrinn hefir sézt
hér, svo vitað sé (hann hefir sennilega hrakið hingað frá Vestur-
Noregi fyrir Suðaustan stórviðrum), þá hefir Ameríku sef-
hegrinn (B. lentiginosus Mont.) sézt hér þrisvar sinnum, svo
menn viti, og aðeiiis á þessari öld: í Fljótshlíð 1904, Vestmann-
eyjum 1919 og á Rauðasandi 1924, eins og sagt er nánara frá í
Fuglabók höfundar, bls. 405. Var fyrst haldið, að það væri stóri
sefhegrinn, en við nánari athugun kom það í ljós, að það var allt
ameríska tegundin (the bittern, sem Ameríkumenn nefna hann).
Má þekkja þá að á því, að ameríski sefhegrinn er töluvert minni,
kringum 60 cm á lengd, hinn 66—80 cm; handflugfjaðrirnar ein-
litar á Ameríku tegundinni, en þverrákóttar á hinni.
Ameríska sefhegrans hefir orðið vart á Suður-Grænlandi, á
Bretlandseyjum, Azór- og Kanaríeyjum; hrekst hann sennilega
í suðvestan- og vestan-stórviðrum á haustin austur um haf, til
landa þeirra er nú voru greind.
Þriðja sefhegra tegundin, sem hér hefir orðið vart, er litli
sefhegri (Botaurus minutus (L.)). Hann er varla meira en
helmingur á við Ameríku sefhegrann að lengd, gul- og svartflekk-
óttur að lit og hefir aðeins sézt hér einu sinni: einn fugl sjórek-
inn í Keflavík Gb, 1823 (sjá nánara „Fuglana“, bls. 406).
B. Sæm.