Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1937, Blaðsíða 29

Náttúrufræðingurinn - 1937, Blaðsíða 29
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 137 iiiiimiiiiimiiiimiiiiimimiiminmimimiimmimmmimimiimimimiiiiiiiiiiimmiiimmimmiimmmiiimiiimmimiiii sólarinnar er þó hér um bil eins og nú, aðeins er sólin lítið eitt stærri, og skín ofurlítið bjartar en í dag. Því að þrír milljarðar ára eru ekki meira en einn dagur í lífi sólarinnar. En þótt sólin sé sú sama, er stjörnuhimininn öldungis ólíkur því, sem hann er nú. Festing himinsins breytist ekki mikið á einum mannsaldri, en á þrem milljörðum ára hverfur hvert stjörnumerkið á fætur öðru, en önnur koma í staðinn. Stjörnur birtast á himninum og stjörnur hverfa. Stjarna, sem skín skært í dag, er ef til vill horf- in í ómæli geimsins eftir þrjá áramilljarða. Líklega hefir aldrei nema einu sinni á þessu tímabili sézt stjarna, sem lýsir jafn vel og Síríus, sem bæði er hlutfallslega nálæg og mjög björt. Jörðin fæðist. Aldaraðirnar líða. Enn erum við 2—3 áramillj- örðum aftur í tímann, og förum nú einkum að veita einni sérstakri stjörnu eftirtekt. Hún verður stöðugt skærari og skærari, og lýsir brátt miklu betur en Síríus gerir nú. Ef til vill er hún ekki sér- staklega stór, eða sérstaklega björt í eðli sínu, en hún er komin svo nálægt sólinni okkar og okkur, að allar aðrar stjörnur verða næsta tilkomulitlar í samanburði við hana. Altaf færist hún nær, það er engu líkara en hún stefni á sólina, okkur sýnist hún nú ekki lengur vera lítill Ijósdepill eins og hinar stjörnurnar, hún er orðin lýsandi kringla eins og sólin sjálf, og virðist stefna beint á hana. 0g eins og tunglið veldur fljóðbylgjum á jörðinni, veld- ur þessi hnöttur, sem er margfalt stærri en tunglið, ægileg- um flóðbylgjum á yfirborði sólarinnar. Átak þessarar nálægu stjörnu á sólina er svo gífurlegt, að það myndazt margra þús- unda kílómetra hátt fjall á þeim hluta sólarinnar, sem veit að stjörnunni. Hinum megin á sólinni myndast annað fjall, en öllu lægra en þetta. Og eftir því sem afstaðan breytist, færast þessi ólgandi „eldfjöll“ frá stað til staðar á yfirborði sólarinnar, alveg að sínu leyti eins og flóðbylgjur tunglsins á jörðunni. Stjarnan kemur nær og nær, fjöllin hækka meir og meir. Nú er stjarnan svo nærri, að hún þekur mikinn hluta af himninum, það er engu líkara en hún ætli að rekast á sólina. En þá bregður nýju við. Sólin hemur nú ekki lengur það flóðbylgju-„fjallið“, sem veit að stjörnunni, þó að aðdráttarafl hennar sé mikið, stjarnan togar svo fast í toppinn á því með sínu aðdráttarafli, að hann losnar af og þýtur út í geiminn í áttina til hennar. Við þetta létt- ir farginu af neðri hlutum flóðbylgjunnar, svo að þeir hækka og mynda nýjan fjallstopp, sem losnar brátt eins og sá fyrri, fyrir áhrif stjörnunnar. Og þannig heldur áfram um hríð, hvert eld-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.