Náttúrufræðingurinn - 1938, Blaðsíða 22

148 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiii»iiimiiiiiiiiiiiiiiiiiii,Hiiiimiimiiiiiiiiiiiiniiiiiiiimii|imim,iii,I,iaiIaIil»
á mörgæsum, sem frekar öllu öðru einkenna þetta mikla land-
flæmi. Ennfremur eru máfar, og við strendurnar eru einu spen-
dýrin, sem hér er um að ræða, selirnir.
Suðurheimskautssvæðið hefir þó ekki alltaf verið svona illa
fallið til þess að ala dýralíf í skauti sínu. Þegar var að ræða um
Eyjaheiminn og Nýja heiminn, rákumst við á ýmislegt, sem
mælti með því, að á milli Krítartíma Miðaldarinnar og Tertier-
tíma hinnar Nýju aldar, hafi verið landbrú, sem tengdi Ástralíu
og Suður-Ameríku yfir það svæði, sem hér er um að ræða. Þá
hafa dýraflokkar farið á milli þessara heimsálfa um Suður-
heimskautssvæðið svo þar hljóta þá skilyrði öll að hafa verið
betri en þau eru nú. Með því mæla' einnig steingervingar, sem
fundist hafa hér frá þessum tímum.
e. Sjórinn. Þegar fljótt er á litið, virðist sjórinn hafa frekar
fábreytt og einhæf skilyrði að bjóða borgurum sínum, og skyldi
maður því ætla, að dýralífið í sjónum sé mjög líkt hvar sem
er. En þannig er þessu ekki varið. í sjónum eru skilyrði fyrir
þær lífverur, sem á botninum eða við botninn búa (Benthon),
fyrir þær, sem um sjóinn synda (Nekton) og loks fyrir milljón-
irnar sem berast með straumunum (Plankton). Eins og kunnugt
er, er hafsbotninn mjög breytilegur, þar sem skiptast á klappir
og grjót, sandur og leir, og eru því til fjölbreytt skilyrði fyrir
botndýrin af þessari ástæðu einni, en þó koma fleiri til, sem
ekki er hægt að greina hér. Á hafsbotni eru einnig víða sam-
félög dýra, eins og t. d. kóralrifin, sem aftur bjóða heilum
hópum annara dýra ágætan samastað. Loks er dýralífið í sjón-
um mjög breytilegt, eftir því hve seltan er mikil, en auk þess
hefir birtan hina mestu þýðingu, og þess vegna skiftir mjög í tvö
horn um dýralífið nálægt yfirborði eða við botninn á grunn-
sævi annars vegar, og niðri í'djúpunum dimmu hins vegar. Eftir
öllu þessu getum við vel skipt sjónum niður í svæði, engu síður
en löndum jarðarinnar. Þannig getum við greint á milli strand-
svæðisins, svifdýrasvæðisins og djúphafssvæðisins. Strand-
svæðið er vanalega látið ná frá ströndunum út á 400 metra
dýpi, en grynnsti hluti þess, niður að 40 m., er oft greindur frá
og nefndur fjörusvæðið. Svifdýrasvæðið tekur við fyrir utan
400 m. dýptarlínuna, og nær frá yfirborði niður á 400 m. dýpi.
Þar fyrir neðan kemur svo þriðja og stærsta svæðið, djúphafs-
svæðið. Það er einnig hægt að skipta hafinu í svæði á annan
hátt, eftir hitastigi og legu á hnettinum, og styðjast þá við mis-