Náttúrufræðingurinn - 1950, Blaðsíða 17

SUNNLENZKA SÍLDIN í LJÓSI RANNSÓKNANNA
159
Framtíðarrannsóknir á stofnsveiflum.
Nú tjáir ekki annað en að fara fljótt yfir sögú, en ég get ekki skilið
við þetta inál, án þess að benda sérstaklega á samræmið í árganga-
styrk sumargots- og vorgotssíldar. Þetta samræmi liggur í augum
uppi, ef 7. mynd er atliuguð nánar. Ef við flyttum súlurnar, er sýna
aldurdreifingu sumargotssíldar, um eitt set til vinstri, sést, að mjög
náið samræmi væri í aldursskipun kynstofnanna. Reglan virðist vera
sú, að sé einn árgangur sumargotssíldar sterkur, verður vorgotssíld-
arárgangurinn vorið eftir líka sterkur; hlutfallsstyrkur sumargotsins
helzt þannig í hendur við styrk vorgotsins árið eftir. Ekki er mér
kunnugt um, að fræðimenn hafi áður haft heimildir um slíkt sanr-
ræmi.
Rtimsins vegna get ég ekki rætt orsakir Jressa samræmis ýtarlega að
Jressu sinni, en hér virðist um ákaflega merkilegt ranrísóknarefni að
ræða. Þetta rannsóknarefni er sjálft undirstöðuatriðið: hvaða orsakir
liggja til misnninandi árgangastyrks? Um það eru fræðintenn sam-
mála, að hann ákvarðast mjög snennna í lífi stofnsins, ef til vill
fyrstu vikurnar, sem seiðin svamla í sjónum. Þau ytri skilyrði, er
skapa sterkan árgang, virðast Jrví fullmótuð í jttlí ár hvert, og hald-
ast óbreytt fram í marz eða apríl næsta vor. Um magn seiðastofnsins
hef ég nú allýtarlegar athuganir frá árinu 1948, og stopulli rann-
sóknir frá síðari árunt. Var Jrað.von mín, að þessar athuganir yrðu
byrjun að nákvæmari athugun Jtessa viðfangsefnis, Jrví að sá mögu-
leiki liggur í augum uppi, að hægt verði að komast fyrir um orsakir
árgangasveiflanna, þar sem við vitum, að þær eru háðar því, hvernig
klakið heppríast. Samræmið, sem ég benti á, þýðir hins vegar, að or-
sakanna er að leita í ytri skilyrðum, sem eru breytingum undirorpin
á tímabilinu maí—júní. Meðþessum athugunum nálgumst viðkjarna
málsins. Hvaða þættir, sem ætla má að áhrif háfi á viðgang klaksins
(hiti, selta, fæða, næringarefni o. s. frv.), lireytast á Jiessu tímabili?
Ytarleg rannsókn, sem okkur leikur hugur á að framkvæma, gæti úr
Jtessu skorið, en því miður er fiskirannsóknunum svo þröngur stakk-
ur skorinn, eins og sakir standa, að rannsókn slíks viðfangefnis, sem
taka myndi nokkur ár og krefst tíðra athugana á hafi úti, er okkur
ofviða. Þó væri slík rannsókn sennilega ekki rnun dýrari en rekstur
eins af tilraunabúum landbúnaðarins.