Náttúrufræðingurinn - 1950, Blaðsíða 36

178
N ÁT TÚRUFRÆ ÐINGURINN
á tilveru hennar. Hin stöðugt breytilegu lífsskilyrði gegnum aldirn-
ar og aðlögunin að þeim umsköpuðu og sérhæfðu hýsilinn í ríkum
mæli. Stofninn, sem upprunalega var fábreyttur og heilsteyptur
þróaðist í ýmsar ólíkar áttir, svo að með tímanum komu fram nýjar
tegundir og ættkvíslir eða jafnvel ættir og ættbálkar. Oðru máli
gegndi með snýkilinn, þar sem ytri orsök hinnar þróunarsögulegu
greiningar ekki var fyrir hendi. Hann gat betur haldið í hin líkam-
legu sérkenni sín, og fylgdi því þróun hýsils síns liægt eftir. Ut frá
þessum staðreyndum ályktaði Fahrenliolz, að það hlyti í mörgum
tilfellum að vera mögulegt að leiða mikilsverðar niðurstöður um
skyldleika hýslanna af samanburði á snýklunum, einkum þó á ltis-
unum. Sérstaklega hefði þessi aðferð mikla þýðingu í þeim tilfellum,
þar sem mjög liröð þróunarsöguleg greining eða aðlögun að sérstök-
um kringumstæðum hefði gert tvo liýsla af sarna stofni líkamlega
svo ltreytta og ólíka, að skyldleiki þeirra var ekki lengur sjáanlegur
á þeim sjálfum. Regla Falirenholz hefur nú þegar leitt í ljós þó
nokkrar þýðingarmiklar staðreyndir viðvíkjandi skyldleikakerfi dýr-
anna. Þegar árið 1912 notaði Fahrenholz þessa reglu til þess að sanna
skyldleika apa og rnanna, og síðan hafa einkum á seinni árum með
hennar hjálp fengist niðurstöður, sent gjörbreytt hafa eldri skoðun-
um, einkum livað snertir skyldleikakerfi fuglanna. Þannig skipa t. d.
ennþá nýjustu handbækur vorar í fuglafræði flamingóanum (Phoeni-
copterus), þessum háfætta og hálslanga suðurlandabúa, í hóp nteð
storkum og hegrum, sem hann h'kist mjög að titliti. Aftur á móti
taka rannsóknir á lúsunum af allan vafa um það, að liér er um fugl
af andakyni að ræða. Sem annað dæmi má nefna hinn svokallaða
trópikfugl á úthöfum hitabeltisins (Pliaethon), sem samkvæmt nú-
tíma kerfisskipun fuglanna er talinn með skörfum, súlum og pelí-
könum, aðallega vegna þess að hann hefur árfætur. Athuganir á lús-
um trópik-fuglsins benda aftur á móti á það að hann tilheyri í raun
og veru allt öðrum ættbálki, nefnilega að hann sé stór forneskjuleg
kría.
Til þess að draga svo víðtækar vísindalegar ályktanir, eins og í
þessum báðum tilfellum, verða lýs viðkomandi Iiýsla að vera áður
fyllilega þekktar, en þetta skilyrði er, enn sem komið er, örsjáldan
fyrir hendi. Tiltölulega bezt þekktur er hinn litli flokkur eigin-
le°ra blóðsjúgandi lúsa eða bitlúsa, sem af eru taldar vera til rtim-
lega 200 tegundir. Aftur á móti eru af hinum svokölluðu nag-
lúsum eða Mallophaga, sem aðallega lifa á fiðri og hárum, nú þekkt-