Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1966, Síða 39

Náttúrufræðingurinn - 1966, Síða 39
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 33 — 1910. Island. — Handbuch der regionalen Geologie. Stuttgart. lleck, Hans 1922. Úber vulkanische Horstgebirge. — Zeitschrift fiir Vulkano- logie 4: 155—181. Sonder, R. A. 1938. Zur magmatischen und allgemeinen Tektonik von Island. — Schweiz. Min. Petr. Mitt. 18: 429—436. Spethmann, Hans 1908. Vulkanische Forschungen im östlichen Zentralisland. — Neues Jahrb. f. Min. Geol. u. Palaontol. Stuttgart. — 1930. Geographische Aufgaben in Island. — Deulsche Islandforschung 2: 150-175. Thoroddsen, Þorvaldur 1906. Island. Grundriss der Geographie und Geologie. Petermanns Mitt. — Erg. Band 32. Gotha. Tryggvason, Tómas 1943. Das Skjaldbreid-Gebiet auf Island. Eine petrograph- ische Studie. — Bull. Geol. Inst. Upsala 30: 173—320. Þórarinsson, Sigurður 1961. Iceland. — A Geography of Norden: 203—233. Oslo. — 1964 a. Formálsorð. — Jakob H. Líndal: Með liuga og hamri. Reykjavík. — 1964 b. Surtsey. Eyjan nýja í Atlantshafi. Reykjavfk. SUMMARY A Comparison of Tablemountains in Iceland and the Volcanic Island of Surtsey off the South Coast of Iceland. by Gudmundur Kjartansson Museum of Natural History, Departmenl of Geology and Geograpliy, Reykjavik. Terms like Inselberge, tablemountains and several others liave been sug- gested by foreign explorers for a special type of volcanic mountains in Iceland. In Icelandic tliey are called stapar (sing. stapi). Tliese are isolated mountains with steep sides and flat or gently convex tops. Near the base and usually up to a level above tlie middle of their sides the stapis consist of móberg (i. e. basaltic hyaloclastic and more or less palagonitisised rocks) and pillow-lava, but the top with its sharp eclges is made up of lava flows. All these rocks are of Late Pleistocene age (Fig. 1). ín the first decades of this century it was debated by geomorphologists, mostly Germans, whether these volcanoes owed their peculiar shape to erosion or to tectonic forces, i. e. whether they were Zeugenberge or Horste. The latter view gained ground as time went on, without being proved, however, in the case of any single stapi. In 1943, after studying some stapis in South-western Iceland, the present writer pointed out a third possibility: that the stapis were piled up by subglacial eruptions. According to this hypothesis the móberg and pillow- lava structures at the base are the result of rapid chilling in the melt water, whereas tlie normal flows of lava on the top were extruded subaerially when the mountain had emerged above the ice surface. The steep walls of the sur- rounding ice prevented distant spreading of the erupted material and moulded the mountain almost into its present shape.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.