Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1969, Blaðsíða 13

Náttúrufræðingurinn - 1969, Blaðsíða 13
NÁTT Ú RU F RÆÐINGURINN 123 Öskufall í Surtsey frá Jólni og Syrtlingi. Enda þótt gosið í Jólni væri einvörðungu sprengi- eða þeytigos, féll aska ekki í Surtsey að neinu ráði fyrr en snemma í maí 1966, en þaðan í frá og fram í júlí var oftsinnis talsvert öskufall í Surtsey, ef vindur stóð á hana frá Jólni. 5. mynd sýnir útbreiðslu og þykkt Jólnisöskunnar í Surtsey undir lok gossins í Jólni. Til samanburðar er sýnd dreifing Syrtlingsösku í Surtsey. Féll miklu meira af henni í Surtsey, enda var Syrtlingur mun nær lienni en Jólnir. Síðla vetrar 1966 var talsvert af fugli, aðallega ritu, í hömrunum suðvestan í Surtsey, en þeirn varð þar lítt vært eftir að öskufall tók að færast í aukana. Þeim fáu tugum fjörukálsplantna, sem fest höfðu rætur í Surtsey snemma sumars 1965, grandaði askan úr Syrtlingi, en Jólnisaskan átti sinn þátt í að sálga þeim æðri plöntum, fjörukáli, melgrasi og fjöruarfa, sem festu rætur í Surtsey vorið eftir. En „þriðja sinni þá fór það langtum betur“, og 26. júní 1967 leit ég ásamt fleirum þá sjón, sem mun verða mér einna minnisstæðust margra minnisstæðra í sambandi við Eyjaelda: fyrsta hvíta blórnið á svartri auðn Surtseyjar (6. mynd). HRAUNRENNSLI HEFST AÐ NÝJU 1966 19. ágiíst.. Á 8 tímanum varð Arni Johnsen, vörður í Surtsey, var við smá jarðskjálftakippi, en hann var inni í Pálshæ. Jarðskjálfta- mælirinn sýndi fyrstu hræringarnar kl. 07.35, en langmestar voru þær frá 07.42 til 08.29. Kl. um 13.30 gekk Árni suðaustur í eyna og varð þá fyrst var við að farið var að gjósa í Surti eldra, en skipverjar á Maríu Júlíu, sem stödd var 20 sjómílur af Surtsey, sáu reyk stíga þarna upp um kl. 10, og úr Olfusinu sást hann um 11,30. Smávegis gufuuppstreymi hafði verið þarna alla tíð síðan hraungos hætti í Surti yngra, 17. maí 1965. Sturla Eriðriksson, sem var staddur uppi hjá Surti yngra milli kl. 17 og 18 hinn 18. ágúst, veitti ekki eftirtekt neinurn breytingum á þessu gufuuppstreymi frá því sem áður hafði 5. mynd. Þykktardreifing Jólnis- (B) og Syrtlingsösku (A) í Surtsey. Þykktin í sm. Isopach maps sliowing the thickness distribution of Syrtlingur (A) and Jálnir (B) tephra in Surtsey.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.