Náttúrufræðingurinn - 1976, Blaðsíða 78

180
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
ek á markað í bambuskerru og okið á herðum vatnabufflanna minna
er úr bambus. Þegar ég fiska, set ég upp bambusmastur í bátnum,
geri líka bambusgildrur og nota bambusveiðistöng.
Ekki eiga allir byssu, sumir hafa bambusspjót og bambusboga
í fórum sínum. Konan sýður hrísgrjón í bambuspotti og við kljúf-
um unga bambusstöngla til að drekka úr þeim safann. Stundum
fæ ég mér í bambuspípu á kvöldin.
Bambus er ódýr, nóg er þarna til af honum og hann hefur marga
góða eiginleika. Viðurinn er sterkur, léttur og sveigjanlegur, hreinn,
sléttur og gljáandi, holur og flýtur vel á vatni. Bambus vex liraðar
en flest annað, jafnvel 120 cm á sólarhring. Það er eiginlega hægt
að sjá hann vaxa. Til eru um 200 tegundir af bambus, næsta mis-
jafnar að stærð. Bambusskógar eru víða um 30—40 m háir og ein-
staka tré ná um 60 m hæð.
Til eru sasategundir með aðeins fárra millimetra jrykkan stöngul,
en líka gildir madake-bolir 18 cm í þvermál. „Bambus er gras, en
vill endilega vera tré,“ er haft eftir grasafræðingi einum.
Rótarkerfið er aðallega renglur og jarðsprotar, sem nýir stönglar
vaxa upp af, liver með sína litlu rót. Allir bambusar dafna vel í
hita og raka. Þeir eru mjög gróskumiklir í Kína og Japan, Indlandi
og Indlandseyjum, enda er Suður-Asía aðalheimkynni jæirra. En
bambus vex líka í ýmsum héruðum Afríku, Suður- og Mið-Ameríku
og Ástralíu. Á síðari tímum hefur bambus verið gróðursettur víða
í N.-Ameríku, Evrópu og Sovétríkjunum. Sumar tegundir dafna á
Norðurlöndum, fremur smávaxnar að vísu, en vandi er að velja
réttar tegundir og afbrigði. Bambus mun lítillega hafa verið reynd-
ur hér í görðum. Kuldaþolið er æði misjafnt. Gróskan er mest í
heitum löndum. Á Jamaica stungu menn niður bambusstöngum
til stuðnings klifrandi yamsjurtum og á fáum árum var vaxinn upp
þéttur bambuslundur.
Bambus á stóru svæði getur verið í sambandi með rótum og jarð-
stönglum — og þannig ein og sama jurtin eða fjölskylda og notið
að nokkru næringar sameiginlega. Stundum blómgvast bambus á
stóru svæði samtímis, t. d. fræg tegund madake í japan um allt
landið árið 1973 og það í fyrsta skipti síðan 1964, að talið var. Á
sumum tegundum blómgvast nokkrir stofnar á ári hverju og deyja
síðan en liinir stofnarnir lifa. Aðrar tegundir blómgvast árlega og
oftast nokkrir sprotar í einu. En fyrir kemur að allir eða allflestir