Náttúrufræðingurinn - 1989, Side 51

1. mynd. Plötujaðrarnir sem skilja að Norður-Ameríkuplötuna og Evrasíuplötuna á ís-
landi. Þeir eru tvenns konar, rekbelti og rekhliðrunarbelti (þverbrotabelti). The North
American plate and the Eurasian plate are separated by two kinds ofplate margins in Ice-
land, rift zones and off-setting fracture zones.
snúa þvert á hliðrunarstefnuna. Þessi
hliðrunarbelti ganga undir ýmsum
nöfnum; t.d. þverbrotabelti eða
brotabelti, en ef til vill er rekhliðrun-
arbelti það orð sem Iýsir fyrirbærinu
best. Suðurlandsskjálftabeltið hliðrar
þá landrekinu á milli Reykjanesskag-
ans og Torfajökulssvæðisins. Rekbelt-
inu á Norðurlandi er hliðrað um sams
konar belti, Tjörnesbrotabeltið, vest-
ur undir Kolbeinseyjarhrygginn norð-
vestan Grímseyjar. Á Kolbeinseyjar-
hryggnum virðast vera nokkur mjög
stutt hliðrunarbelti af þessum toga.
Best þekkt þeirra er Sparbrotabeltið
norður undir 69° N. Kolbeinseyjar-
hryggnum sjálfum er hliðrað um stórt
og mikið brotabelti, Jan Mayenbrota-
beltið rétt norðan við Jan Mayen (á
71°-72°N), austur á Mohnshrygginn.
Sunnan Islands er svipað uppi á ten-
ingnum, allmörg smá hliðrunar- og
brotabelti setja mark sitt á Reykjanes-
hrygginn og þegar kemur suður undir
55°N fara þau að stækka. Mest áber-
andi er Charlie Gibbsbrotabeltið á
52°N. Svona brotabelti einkenna rek-
hryggjakerfið á hafsbotninum um alla
jörð.
Þessi skilningur á eðli jarðskjálft-
105