Náttúrufræðingurinn - 1995, Blaðsíða 34

Steingervingar í
VATNSDALSFJALLI
ÓLAFURR. DÝRMUNDSSON
ferðalagi um æskuslóðir í Austur-
Húnavatnssýslu sumarið 1994
gekk ég upp í Vatnsdalsfjall,
nánar tiltekið 26. júlí, beint upp
og austur af Hnausum í Þingi. Norðan við
Aralæk, um 50 metra neðan Tvífossa, í um
200 metra hæð yfir sjávarmáli, rakst ég á
„stein“ sem skar sig úr öðrum á lækjar-
bakkanum. Ég giska á að hann hafi verið
nokkuð á annan tug kílóa að þyngd, ljós-
leitur með dökkum blettum. Mulningur úr
honum sýndi að undir yfirborðinu er hann
Ólafur R. Dýrmundsson (f. 1944) lauk B.Sc. (Hons.)-
prófi í búvísindum frá University College of Wales í
Aberystwyth 1969 og Ph.D.-prófi frá sama skóla
1972. Hann var deildarstjóri við búvísindadeild
Bændaskólans á Hvanneyri 1972-1977 og hefurverið
landsráðunautur í landnýtingu o.fl. hjá Búnaðarfélagi
fslands frá 1977.
Steinninn sem greinarhöfundur fann í Vatnsdalsfjalli.
Ljósm. Olafur R. Dýrmundsson.
dökkgrár eða því sem næst svartur (sjá
mynd).
Við nánari athugun kom í ljós að þetta er
hluti af steinrunnum viðardrumbi. Þegar
ég sagði Leifi Sveinbjömssyni, móðurbróð-
ur mínum og bónda á Hnausum, frá
steininum sýndi hann mér rúmlega lófastórt
brot af steinrunnum trjáberki sem einnig
fannst í Vatnsdalsfjalli fyrir allnokkmm
ámm, í landi Hnausa, nokkru norðar og
ofar í fjallinu. Leifur, sem er fæddur í
Hnausum árið 1919 og hefur búið þar alla
tíð veit ekki til þess að aðrir steingervingar
hafi fundist þar um slóðir. Steingerv-
ingarnir sýna að á tertíertímabilinu, líklega
fyrir 5-6 milljón árum, hefur vaxið skógur
með gildum trjám á þessum slóðum. Ekki
er mér kunnugt um neinar ritaðar heimildir
um að slflcir steingervingar
hafi áður fundist þar í
fjallinu. Vitað er að sprek og
trjástubbar hafa fundist í
uppgreftri í næsta nágrenni,
en þær skógarleifar munu
vera frá síðustu árþúsundum.
Því má við bæta til fróð-
leiks að nokkuð neðan við
fundarstað steinsins er tóft-
arbrot. Þar mun bærinn
Skíðastaðir hafa staðið en
samkvæmt Skarðsárannál
eyddist hann x skriðu árið
1545 og fórust 14 manns. Á
síðustu áratugum hafa fund-
ist mannabein þar sem skrið-
an stöðvaðist á flatlendinu
austan við Hnausa. Talið er
að þjóðsagan um stúlkuna og
hrafninn hafi gerst á Skíða-
stöðum í Húnaþingi.
264