Náttúrufræðingurinn - 1995, Blaðsíða 31

5. mynd. Spágaukur Coccyzus americanus á hreiðri. Ljósm./photo Bill Dyer/Cornell
Laboratory of Ornithology.
Ameríku, frá Venesúela og Kólumbíu
suður til Argentínu.
Haustfar spágauka frá Nýja-Englandi
stendur frá því snemma í ágúst til miðs
október, mest seint í ágúst og september.
Farleið þeirra að hausti liggur yfir opið
haf frá suðausturhluta Kanada til Nýja-
Englands og aftur frá Vestur-Indíum til S-
Ameríku. Þeir eru því mun líklegri til að
sjást í Evrópu en regngaukar, enda er sú
raunin.
Að vori koma spágaukar á varpstöðv-
arnar í norðanverðri N-Ameríku í aprfl til
júní. Farleiðin fylgir að mestu landi og er
því fremur ólíklegt að þeir flækist til
Evrópu að vorlagi.
Spágaukar eru um flest líkir regngauk-
um. Þeir eru 28 til 32 cm á lengd, þar af
stélið 11 til 13 cm, og því lítið eitt stærri
en regngaukar. Þeir eru brúnleitir að ofan
en mun ljósari að neðan, gráleitir. A full-
orðnum fuglum er stélið að neðan svart
með stórum hvítum skellum og er því tals-
vert frábrugðið stéli fullorðinna regn-
gauka. Á fuglum á fyrsta hausti er stél-
mynstrið ekki eins skýrt og eru þeir því
torgreindari frá regngaukum. Annað ein-
kenni sem spágaukar hafa er áberandi
rauðbrúnn litur í vængjum. Hann er skýr-
ari á ungum fuglum en fullorðnum. Örlítið
vottar fyrir þessum rauðbrúna lit á regn-
gaukum. Kynin eru eins í útliti. Nefið er
niðursveigt, svart í endann en gult í rótina.
Fætur eru blágráir. Augnhringur er gulur.
Spágaukar eru yfirleitt hljóðlátir utan
varptíma.
Alls hafa þrír spágaukar fundist á ís-
landi.
1. Kvísker í Öræfum, A-Skaft, 3. janúar
1954 (RM4006). Hálfdán Bjömsson.
Fuglinn fannst löngu dauður.
2. Torfmýri í Heimaey, Vestm, 5. október
1954 (imm RM4007). Atli Aðalsteinsson.
Fuglinn fannst dauður.
3. Hjálmsstaðir í Laugardal, Ám, 13.
október 1987 (? imm RM9495). GP &
EÓ (1989b). Fuglinn fannst dauður.
Fyrir 1990 er getið um a.m.k. 92 spá-
gauka í Evrópu (Glutz von Blotzheim og
261