Samvinnan - 01.11.1946, Blaðsíða 25

9. HEFTI
SAMVINNAN
þessar mundir á sérstaklega háu stigi. Mjög mikið af
hinu prentaða máli frá síðustu árum eru lítilsverðar
Þýðingar eða frumsamdar sorabókmenntir eins og
•sögur Halldórs Stefánssonar. Sama má segja um hina
dýru, afbölcuðu útgáfu íslendingasagna, með skrípa-
myndum af söguhetjum fornaldarinnar. Þar er um að
ræða öfuguggakennda útgáfustarfsemi sálsjúkra og
smekkvana manna. Á síðustu árum hefur ekki komið
út svo mikið sem eitt einasta kvæði eftir ung skáld,
sem vekur nokkrar vonir um, að nýtt þjóðskáld sé
Þar á ferð. Davíð Stefánsson, Jakob Thorarensen og
Tómas Guðmundsson reka þar lest núlifandi merkis-
Ijóðskálda. Lýðveldiskvæði Jóhannesar úr Kötlum var
svo áberandi leirburður, að hortittirnir og smekkleys-
urnar voru á allra manna vörum marga mánuði eftir
að kvæðið kom út. Verðmætustu útgáfur síðustu ára
eru endurprentun íslendingasagnanna, þar sem vel
er vandað, Heimskringla í útgáfu menntamálaráðs,
fornaldarsögur Norðurlanda, útgáfur á skáldritum
Þorgils gjallanda, Jóns Trausta og Einars Kvarans,
frumútgáfa af ljóðum Káins o. s. frv. Þessi mikla
Þókaútgáfa hefur hlynnt að myndun heimilisbóka-
-safna, og er þess að vænta, að í þeim efnum skapist
aldrei aftur jafn hörmuleg neyð eins og átti sér stað
Þér á landi í þeim efnum á tímabilinu milli heims-
styrjaldanna. Allmikið af bókakaupum síðustu ára
stafar af fordild. En þegar menn, sem ekki lesa bæk-
úr, leggja stund á að fylla hiilur í stofum sínum með
Þókum, bá er þetta lofsverð hégómagirni. Bókasöfn
þessara manna geta komið öðrum að liði, þó að eig-
endur kunni ekki að nota þau. Hitt skiptir þó meira,
að fordild í þessum efnum bendir á, að andleg starf-
•semi sé í metum höfð í landinu, og það er mikils
virði, að slíkur skoðunarháttur sé ríkjandi með þjóð-
inni.
Bókaflóðið er að öllu samtöldu ótvírætt lífsmerki.
Hins vegar hefur það skapað lítið af nýju andríki. Þó
að öll hin nýbökuðu ljóðskáld legðu saman í eitt
Þvseði, gætu þau ekki gert svo mikið sem eitt ljóð á
borð við „Fýkur yfir hæðir“ eða „Fáka“, til að nefna
nðeins tvö kvæði, sem voru ort áður en ríkið tók að
verðlauna jafnvel byrjendur á þeim vettvangi. Þegar
fjárbrallsöldur stríðsáranna lægir, mun hið andlega
Þf á íslandi aftur ná heilsusamlegum þroska, og þá
niunu væntanlega verða til frumsamin snilldarrit á
Islandi, eins og áður fyrr. Slík rit fá þá væntanlega
8óðar móttökur í hinum yfirfullu bókaskápum gróða-
úranna.
Við tvö útgáfufyrirtæki má tengja miklar vonir.
Htgáfa menntamálaráðs á að geta tryggt, jafnvel
efnalitlum heimilum, úrval hins bezta, sem ritað hef-
ur verið á íslandi. Er í þessu efni lögð örugg undir-
staða, og verður væntanlega haldið áfram í sömu
stefnu. í öðru lagi er hin væntanlega bókaútgáfa
Sambandsins. Eddu-prentsmiða, sem er að miklu
leyti eign samvinnufélaganna, verður stækkuð til
stórra muna Auk þess eru líkur til, að Sambandið
eignist innan skamms myndamótagerð. Á næstu ár-
um getur Sambandið áreiðanlega komið á fót mjög
álitlegri og fjölbreyttri útgáfustarfsemi, og þar sem
kaupfélögin hafa nú búðir við hverja höfn á landinu,
hafa þau góða aðstöðu til að dreifa bókum til les-
andi manna hvar sem er á íslandi. Fyrirfram er óhætt
að fullyrða, að Sambandið muni gefa út góðar og
gagnlegar bækur. í öllum löndum vanda kaupfélögin
vörur þær, sein þau bjóða viðskiptamönnum sínum.
Hér á landi hafa kaupfélögin lagt stund á að hafa
jafnan á boðstólum bezta varning, sem völ var á, og
mun svo verða með bókaútgáfu og bóksölu félaganna.
Þar sem þjóðin er svo hneigð til bóklesturs og bóka-
eigna, sem raun ber vitni um, má kalla það skilyrðis-
lausa nauðsyn, að samvinnufélögin íslenzku standi
fyrir mikilli og margbreyttri bókagerð, þar sem lögð
sé áherzla á hina mestu vöruvöndun til að efla sem
mest andlegt líf í landinu.
^Joruííjiómenn
Aðalsteinn Kristinsson
framkvæmdarstjóri
Affalsteinn Kristinsson var fæddur í Syffra-Dalsgerffi
í Eyjafirði 4. október 1885. Foreldrar hans voru Krist-
inn Ketilsson bóndi í Dalsgerffi og kona hans Hólm-
fríður Pálsdóttir, ættuff úr Svarfaffardal. Aðalsteinn
stundaffi nám í gagnfræðaskólanum á Akureyri í tvo
vetur, 1904 og 1905 og í búnaffarskólanum á Hólum
1905—1906. Fór litlu síffar í glímuferff meff Jóhannesi
Jósefssyni til margra landa í Norffurálfu. Aff loknu því
ferffalagi tók Aðalsteinn að gefa sig aff verzlun, fyrst
hjá Kaupfélagi Eyfirðinga og síðan hjá heildsölu Nat-
han & Olsen á Akureyri. Var Aðalsteinn forstöðumað-
ur Akureyrardeildarinnar öll stríffsárin frá 1914—18
og nokkru lengur. Var verzlun þessi hin blómlegasta
undir stjórn Aðalsteins. í byrjun kreppunnar miklu
tók Affalsteinn viff framkvæmdastjórastarfi við inn-
flutningsdeild Sambandsins. Gegndi hann því til árs-
loka 1945. Affalsteinn giftist 1916 Láru Pálmadóttur
frá Æsustöffum. Hann andaðist 13. janúar 1947.
257