Samvinnan - 01.11.1946, Blaðsíða 37

9. HEPTI
SAMVINNAN
ráðstj órnin var komin að völdum, voru þau myrt.
Þannig var keisaratitillinn þurrkaður út úr sögu
Rússlands. En einræðið hélzt áfram undir breyttu
nafni — miklu öflugra og hlífðarlausara — einræði
Lenins og Stalins.
Afnámi keisarastjórnarinnar var tekið með fögn-
uði út um allan heim. Menn gerðu sér vonir um, að
nú mundi renna upp frelsisöld fyrir rússnesku þjóð-
ina. Hinar vestrænu þjóðir, sem lítið var kunnugt um
Rússland eða sögú þess, gerðu ráð fyrir, að hið mikla
keisaradæmi mundi verða lýðveldi með frjálsri þing-
ræðisstjórn, málfrelsi, ritfrelsi, fundafrelsi, trúfrelsi
°g annars háttar persónulegu frjálsræði, sem mönn-
um er tryggt með stj órnarskrám hinna vestrænu
lýöræðisríkja.
Bráðabirgðastjórnin, sem leysti keisarann af hólmi,
gerði það sem hún gat til að koma á lýðræðisskipu-
lagi. En þessi stjórn var máttvana. Hún var frá upp-
hafi að miklu leyti á valdi verkamanna- og hermanna-
ráðsins í Pétursborg.
I Pétursborgarráðinu áttu sæti verkamenn og her-
menn, sem kjörnir voru úr verksmiðjum og hersveit-
um borgarinnar, og auk þess foringjar hinna ýmsu
sósíalistaflokka. Allir aðrir flokkar voru útilokaðir
frá ráðinu, og í upphafi voru flestir fulltrúar frá
byltingarsósíalistum, sem þóttust vera fulltrúar
bænda. Flokkur lýðræðissósíalista, sem mátti sín mik-
ils meðal verksmiðjufólksins, var klofinn í Menshe-
vikaflokk og Bolshevikaflokk. Menshevikar töldu, að
sósíalismanum skyldi koma á með lýðræðisaðferðum,
en fyrst þyrfti að efla hinn rússneska iðnað. Bolshe-
vikar vildu hins vegar koma sósíalismanum á sam-
stundis með hvaða ráðum sem vera skyldi. Síðar
tóku Bolshevikar að kalla sig Kommúnistaflokk.
Pétursborgarráðið var of umsvifamikið til að geta
unnazt um daglegar framkvæmdir í byltingunni, og
umsjón þeirra var því brátt fengin í hendur sérstakri
ullsherjar framkvæmdanefnd. í henni áttu sæti leið-
togar sósíalista ásamt fáeinum verkamönnum og her-
uiönnum. Síðan tók enn fámennari hópur völdin í
sínar hendur, stjórn allsherjar framkvæmdanefnd-
urinnar. Lenin bar af hinum leiðtogunum að gáfum,
vdjastyrk og pólitískri skarpskyggni, og smám sam-
an tók hann og fylgisfiskar hans að hafa bæði tögl
°g hagldir í ráðinu. Þannig breyttist hið svo nefnda
■-alræði öreiganna“ í alræði Lenins yfir öreigunum —
°g Öllum öðrum íbúum Rússlands.
Ef Lenin hefði ekki komið til sögunnar, er óvíst að
uokkur kommúnistaflokkur hefði orðið til. Hann var
af ^uiðstéttarfólki kominn, höfuðstór, lágvaxinn og
hafði að bera mikla kímnigáfu og persónulegan
Slæsileik. Lifsstefna hans var mörkuð, þegar eldri
bróðir hans var staðinn að samsæri til að ráða Alex-
ander keisara 3. af dögum. Lenin unni bróður sinum
og dáði hann, en bróðir hans var hengdur. Upp frá
því átti Lenin alltaf til miskunnarlausa hörku jafn-
framt hinni venjulegu ljúfmennsku sinni og ríku
mannúð. Og á sama hátt og bróðir hans hikaði hann
ekki við að grípa til morða sem örþrifaráða.
Verk Lenins eru þýðingarmeiri til skilnings á Sovét-
ríkjunum heldur en orð hans. En sumt af því, sem
hann sagði, hefur nú orðið að raunveruleika. Árið
1900 yfirgaf hann Rússland og stofnaði í Munich á-
samt nokkrum bandamönnum sínum málgagn Sósíal-
demókrataflokksins, sem nefnist Iskra — neistinn.
Fyrsta grein hans í þessu blaði hefur að geyma
frjóanga hins núverandi kommúnistaflokks Rúss-
lands. Þar segir hann: „Við verðum að ala upp menn,
sem helga byltingunni ekki aðeins frístundir kvölds-
ins, heldur allt líf sitt. . . Baráttan við stjórnmála-
lögregluna krefst sérstakra hæfileika, þaulæfðra
byltingarmanna. . . Þegar við höfum komið upp
deildum byltingarmanna, sem eru sérstaklega þjálf-
aðir af langri æfingu, mun engin lögregla í heimin-
um geta ráðið við þá. . . Mikil leynd, nákvæmt úr-
val meðlimanna og í siðasta lagi fullkominn bróður-
legur trúnaður meðal byltingarmannanna. . . Það
sem við þörfnumst er hernaðarskipulag.“
Lenin tókst að byggja upp slíkt „hernaðarskipu-
lag“ (Kommúnistaflokkinn), byggt á „nákvæmu úr-
vali meðlimanna" og „hinni ítrustu leynd“. Og á síð-
ustu árum ævi sinnar sýndi hann lagsmönnum sín-
um í innstu hvirfing flokksins „bróðurlegan trúnað“.
Þeir gagnrýndu hann frjálslega, og hann gagnrýndi
þá. Hann stóð þeim svo miklu framar að persónu-
leik og viljastyrk, að hann hafði sitt mál næstum
ævinlega fram. En deilur áttu sér stað. Stalin, sem
var í minna áliti en Lenin, gat ekki komið fram vilja
sínum með öðru móti en því að „hreinsa burt“ alla
þá, sem voru á öðru máli, og að lokum hreinsaði hann
burt næstum alla hina fyrri bandamenn Lenins.
Lenin tókst með hinu örugga og áhrifaríka bylt-
ingarskipulagi að ná valdi yfir hernum, og í þvi öng-
þveiti, sem spratt af upplausn hins sigraða rússneska
hers, tókst honum að hrinda bráðabirgðastjórninni
frá völdum 7. nóv. 1917. Allherjarþing ráðanna var
kvatt saman að vörmu spori, og kommúnistaflokkur-
inn, með herinn að bakhjalli, reið gandreið yfir alla
hina sósíalistaflokkana. Ný stjóm var mynduð undir
forsæti Lenins, og auk hans áttu þar sæti m. a.
Trotsky og Stalin.
Ráðstjórnin tók síðan að tryggja yfirráð sín um
gervallt Rússland. Eftir einnar viku baráttu braut
hún á bak aftur andstöðuna í Moskvu og tók siðan
269