Samvinnan


Samvinnan - 01.11.1946, Blaðsíða 43

Samvinnan - 01.11.1946, Blaðsíða 43
SAMVINNAN 9. HEPTI hafa bækur á heimilum sínum. Sú tregða, sem kom íram, laust eftir 1930 að kaupa hinar vönduðu og raunverulega ódýru bækur Fornritafélagsins, stafaði eingöngu af fjárhagslegum erfiðleikum. Þýðing þjóð- arútgáfunnar liggur í því að hafa brotið ísinn, að hafa boðið alþjóð manna á íslandi nokkrar mjög góðar bækur árlega, vandaðar að pappír, prentun og öðrum frágangi, fyrir svo lágt verð, að hvert heimili gat lagt út í þessi bókakaup. Með því að gera hin þjóðlegu íræði og þjóðlegar bókmenntir að kjarna útgáfunnar, er líka fenginn öruggur grundvöllur fyrir bókasafns- myndun í heimilunum. Ef unnt er að tryggja öllum Þorra íslenzkra heimila nokkuð af því bezta, sem rit- að hefur verið á íslenzku, þá á að vera auðvelt að bæta við, af öðrum útgáfum, allri þeirri margbreytni, sem bókaforlög komandi ára geta látið í té. Á þeim vettvangi verða smátt og smátt mikil skilyrði fyrir Þýðingar, þó að fáar bækur af því tagi muni eiga er- lndi til 14 þúsund heimila. Þegar kemur að hinni innfluttu erlendu andans fæðu, verður að taka tillit til þess, að smekkur manna er mjög breytilegur. En á Þeim vettvangi eru hin margbreyttu atvinnuskilyrði nlrnennrar bóksölu. Menntamálaráð og Þjóðvinafélagið byrjuðu að gefa nt Islendinga sögur og er ætlun útgáfustjórnarinnar a& halda því áfram, þar til félagsmenn hafa fengið allt það bezta úr fornbókmenntunum. Njála og Egils Saga eru komnar til félagsmanna, og verður þeirri ðtgáfu haldið áfram, þegar lokið er við Heimskringlu. Aður en þessi útgáfa af Njálu kom á markaðinn, voru til heilar byggðir og kauptún á landinu, þar sem þetta sögufræga verk var nálega ekki til, en er nú svo að segja á hverju heimili. Útgáfa Sigurðar Kristjánsson- ar hefur gert ómetanlegt gagn og gerir það enn. Samt Þurfti nýtt átak til að koma íslendinga sögum inn á hvert heimili. Og það átak er nú að gerast. Næsta sumar gefur norska þjóðin íslendingum veg- legt minnismerki, myndastyttu Vigelands til minn- lngar um Snorra Sturluson. Þetta er mikil viður- Þenning til handa frægasta rithöfundi íslenzku þjóð- urinnar. Hitt var ekki jafn ánægjulegt, að frægasta ritverk eftir íslending hefur ekki verið prentað í heilu lagi á íslandi fyrr en árið 1944 og þá í útgáfu handa víkisfóiki. Sú bók mun hafa kostað nokkuð á þriðja Þundrað krónur. Má nærri geta, að slíkt hirðuleysi um Neimskringlu hlaut að leiða til þess, að hún væri sjMdséður gripur í íslenzkum heimilum. Mátti heita, að Þessi vanræksla væri þjóðarskömm, og þjóðhættu- leS fyrir menningu íslendinga, þar sem stíll og frá- sagnarform Snorra er ein af hinum fáu sígildu fyrir- myndum um meðferð móðurmálsins. Ég tók þess Vegna að hreyfa þeirri hugmynd í menntamálaráði og við stjórn Þjóðvinafélagsins, að Heimskringla yrði fé- lagsmannabók þjóðarútgáfunnar það ár, þegar Snorramyndin yrði reist í Reykholti. En þetta var ekki auðveit verk. Árgjald fyrir allar bækur þjóðarút- gáfunar hafði verið 10 krónur, en er nú 30 kr. Fyrir það áttu félagsmenn að fá margar bækur, en útgáfa Helgafells á þessari einu bók hafði kostað nokkur hundruð krónur. Ég leitaði þá til Alþingis og fékk samþykkta heimild handa ríkisstjórninni til að veita 60 þús. kr. til útgáfu Heimskringlu á fyrrgreindan hátt. Fjármálaráðherrann, Pétur Magnússon, brást vel við þessari þjóðarnauðsyn. Dr. Páll E. Ólason býr Heimskringlu undir prentun. Fyrsta bindið er kom- ið út. Tvö hin síðari koma út í ár. Eftir 700 ár sættist norska konungsættin við Snorra Sturluson og sendir krónprins Noregs til að heiðra minningu hins mikla rithöfundar á þeim stað, þar sem hann ritaði sitt ó- dauðlega verk. Sama ár opnar íslenzka þjóðin á virðu- legan hátt heimili sín fyrir sínum mesta rithöfundi. Viðurkenningin á verkum og gildi Snorra Sturluson- ar er til sæmdar báðum þeim þjóðum, sem eiga þess- um snillingi mesta þakkarskuld að gjalda. Samhliða útgáfn hinna fornu sígildu bókmennta, var hafizt handa u.m úrvalsútgáfu hinna yngri rithöfunda. Hafa félagsrnann nú fengið úrval, aðallega ljóð, eftir Jónas Ha’igrímsson, Bólu-Hjálmar, Hannes Hafstein, Matthías Jochumsson og Grím Thomsen. Úrval af ljóðum Stefáns Ólafssonar og Bjarna Thorarensen eru í undirbúningi. Hvert bindi er í litlu broti og prentað á góðan pappír. í hverri bók er mynd skálds- ins og ritgerð um æviferil hans og bókmenntagildi. Menn gagnrýndu allmjög þetta útgáfuform í fyrstu. Menn sögðu, að pappírinn væri of þunnur. Bókin væri of lítil. Auk þess væri hér ekki nema úrval. Menn heimtuðu heildarútgáfu af verkum skáldanna o. s. frv. Öll var þessi gagnrýni byggð á óheilbrigðum grund- velli. í öllum þorra íslenzkra heimila var ekki um að ræða heildarsöfn af íglenzkum ljóðum. Þess var held- ur ekki að vænta. Til þess eru ljóðabækur of dýrar, og stundum með öllu ófáanlegar. Æska landsins hefur í bili hneigzt nokkuð frá ljóðagerð, þannig, að þjóðin er í allmikilli hættu í þeim efnum. Þjóðar- útgáfan gat vitanlega ekki komizt yfir að gefa út handa félagsmönnum heildarútgáfu af verkum stór- skáldanna, sem kosta mörg hundruð krónur hjá for- leggjurum. Þjóðarútgáfan tók það ráð að gefa út úr- yal af frægustu verkum skáldanna, í handhægri út- gáfu, sem væri létt að halda á í rúmi sínu eða koma fyrir í vasa sínum til ígripa. Mynd og ævisaga skálds- ins færir höfundinn og verk hans nær lesandanum. Áhugasömustu mennirnir kynnast á þennan hátt stórskáldum þjóðarinnar og fá þá löngun til að 275

x

Samvinnan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Samvinnan
https://timarit.is/publication/340

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.