Samvinnan


Samvinnan - 01.11.1946, Blaðsíða 36

Samvinnan - 01.11.1946, Blaðsíða 36
SAMVINNAN 9. HEFTI og neita næstum að bera hann. Hann langar til að hvíla sig, en þorir það ekki, því hann veit, að ef hann gerir það, nær hann ekki hólnum í tæka tíð. Sólin bíður ekki eftir honum, hún lækkar á lofti smátt og smátt. Hefi ég misreiknað mig, og farið of langt, segir hann við sjálfan sig. „Hvað á ég að gera, ef ég er orðinn of seinn?“ Hann horfir í áttina til hólsins, og síðan til sólar. Hóllinn er ennþá langt í burtu, en sólin nálgast sjóndeildarhringinn meir og meir. Hann brýzt áfram með erfiðleikum, en þó hrað- ar og hraðar, og loks fer hann að hlaupa. Hóllinn er þó ennþá langt í burtu. Hann varpar frá sér, blúss- unni, vasapelanum, stígvélunum og húfunni, en held- ur eftir skóflunni og reynir að létta sér hlaupin með því að nota hana fyrir staf. „Æ,“ segir hann við sjálfan sig. „Ég hefi ætlað mér of mikið, og nú hefi ég tapað öllu þess vegna.“ „Ég næ aldrei markinu fyrir sólsetur.“ Hann fær andköf af ótta, og hleypur nú beint á- fram sem mest hann má. Fötin límast við hann af svita, og munnurinn er þurr. Hann gengur upp og niður af mæði, og hjart- að berst ákaft í brjósti hans. Hann riðar á fótun- um, og finnur varla til þeirra. Pakhom verður ótta- sleginn. Hann er hræddur við að deyja, en þó getur hann ekki stanzað. Ef ég stanza nú, eftir að hafa hlaupið svona langt munu þeir kalla mig fífl, hugs- ar hann. Nú er hann líka kominn nálægt hólnum, og getur heyrt óp og köll Bashkeranna, og við það finnst honum hjartslátturinn verða ennþá sárari. Nú tekur hann á sínum síðustu kröftum. Sólin nemur næstum við sjóndeildarhring, og sýnist í hita- móðunni, stór blóðrauð skífa. Hún mun hverfa eftir nokkur augnablik, en nú er líka komið fast að hæð- inni. Pakhom getur séð mennina benda til sín, og sveifla höndunum. Hann sér loðhúfuna með pen- ingunum í, og hann sér höfðingjann sitja á jörð- inni, og halda höndunum um kviðinn, og Pakhom kemur í hug draumurinn nóttina áður, „Ég á mikið land nú,“ hugsar hann, „en ætli ég búi nokkurn- tíma á því, ég er búinn að vera, ég kemst aldrei alla leið.“ Pakhom lítur til sólar. Hún er þegar horfin að hálfu leyti niður fyrir sjóndeildarhring. Nú gjörir hann sitt allra síðasta átak, og hendist áfram, svo liggur við að hann steypist fram yfir sig. Hann nær hólnum, og um leið skyggir. Hann lítur upp, og sér að sólin er gengin til viðar. Allt er tapað hugsar hann og andvarpar. Hann er í þann veginn að stanza, en þegar hann heyrir hlátur og sköll Bash- Hefur Roosevelt skjátlast? Niðurlag í Rússlandi sást fyrst votta fyrir áhuga á lýðræði og einstaklingsfrelsi eftir innrás Napóleons í Rúss- land. Eftir sigurinn yfir Napólon höfðu rússnesku herirnir haldið alla leið til Parísar. í Frakklandi og Þýzkalandi sáu rússnesku liðsforingjarnir lífskjör, menningu, frelsi og hamingju, sem var á miklu hærra stigi en þeirra eigin, og allmargir hinna yngri for- ingja tóku síðan að efla leynifélög til umbóta á stjórn- arfarinu, þegar þeir komu aftur til Rússlands. Stefnu- mið allra þessara félaga var að afnema ánauðina, og félagið í Pétursborg samdi drög að stjórnarskrá snið- in eftir stjórnarskrá Bandaríkjanna. Þegar Alexander keisari lézt í desember 1825, varð deila um það, hver skyldi verða eftirmaður hans, og gaf það uppreisnarmönnum tækifæri til framkvæmda. Þeir skipulögðu uppþot í Pétursborg, en yfirmaður hersins sundraði liði þeirra á svipstundu. Hundrað og tuttugu „desembristar“ — en svo nefndust upp- reisnarmennirnir — voru teknir höndum og fimm líflátnir. En þær lýðræðisöldur, sem desembristarnir komu á hreyfingu héldu áfram að flæða yfir Rússland og kæfðu að lokum keisarastjórnina árið 1917. Keisar- inn og fjölskylda hans voru rekin í útlegð, og eftir að keranna upp á hólnum, dettur honum í hug. að enda þótt hann sjái ekki sólina lengur, þá sé hægt að sjá hana ennþá þar uppi. Pakhom hleypur því másandi upp brekkuna. og sér síðasta skin hinnar hnígandi sólar efst á hólnum. Þar er loðhúfan, og þarna situr höfðinginn í gras- inu, með hendurnar á maganum, og öskrar og hrist- ist af hlátri. Pakhom kemur í hug draumurinn, og stynur. Fset- urnir gefa eftir, og hann fellur á grúfu, og fálmar báðum höndum í húfuna. „Vel af sér vikið,“ öskrar höfðinginn. „Ég óska þér til hamingju. Þú átt orðið svei mér laglegan land- skika.“ Vinnumaður Pakhoms hleypur honum til hjálpar, en Pakhom þarf ekki framar hjálpar við. Hann er dáinn, og blóð vætlar úr vitum hans. Bashkerarnir hrista höfuðin, og láta þannig í ljós sorg sína, en vinnumaður Pakhoms tekur skófluna, og grefur honum gröf, nægilega stóra fyrir líkama hans, sex fet á lengd, og tvö á breidd. Nú þarf hann ekki meira landrými. Magnús Guömundsson þýddi. 268

x

Samvinnan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Samvinnan
https://timarit.is/publication/340

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.