Samvinnan - 01.12.1971, Page 25

kirkjunnar, að minnstakosti
ekki höfuðviðfangsefni.
Séra Sigurður: Hún verður að
taka mið af kærleika Guðs. Og
hvort sem þar þarf að styðja
hægramegin eða vinstramegin,
það skiptir kirkjuna engu máli.
Hún getur hvorki verið vinstri-
né hægrisinnuð. Hún stendur
með manninum; hún er eini
mannvinurinn í heiminum.
Dr. Björn: í því er hún bylt-
ingarkennd, að hún stendur
með manninum, vegna þess að
hún sér manninn í þessu ljósi,
sem er Jesús Kristur. Þar sér
hún manninn í hnotskurn, og
hún sér líka heiminn í hnot-
skurn í Kristi, sérstaklega á
krossinum, vegna þess að það
er svar heimsins. En það er
ekki hið endanlega svar, vegna
þess að Kristur er upprisinn,
og „svo elskaði Guð heim-
inn ...“ sem er í rauninni hið
endanlega svar. Afþví hér hefur
verið talað um, að kirkjan eigi
að vera byltingarsinnuð, þá
finnst mér endilega að kirkjan
hljóti og eigi að vera fleinn í
holdi samfélagsins. Hvert ein-
asta valdakerfi, hvort sem það
stendur til vinstri eða hægri,
þarf að hafa þennan flein í
holdi sér, þessa stöðugu gagn-
rýni sem ekki beinist einvörð-
ungu að brestum einstaklings-
ins sem syndara, heldur að
manninum í sínu samfélagi og
þarafleiðandi að samfélaginu í
manninum.
Árni: Ef við víkjum að kirkj-
unni á íslandi í þessu sam-
hengi, þá fæ ég með engu móti
komið auga á, hvernig hún er
fleinn í holdi samfélagsins. Mér
finnst hún miklu fremur vera
„stuðpúði".
Dr. Björn: Ég get verið þér
talsvert mikið sammála.
Séra Sigurður: Hvað þekkið þið
til kirkjunnar, þegar þið kveðið
upp slíkan dóm?
Árni: Maður hlyti að verða var
við það, ef um raunverulegan
flein væri að ræða.
Séra Sigurður: Sumir verða
varir við það.
SAM: Við erum partur af sam-
félaginu, og við verðum ekki
varir við að kirkjan sem slík
fordæmi spillinguna í samfé-
laginu, fjármálaspillinguna,
pólitísku spillinguna, réttarfar-
ið, skattsvikin, þó einstakir
prestar minnist stundum á þessi
mál.
Hólmfríður: Hvað áttu við með
kirkjunni sem slíkri?
SAM: Til dæmis prestastefnu
eða kirkjuráð. Taka þessir að-
ilar upp baráttu gegn spilling-
unni í þjóðfélaginu, misréttinu,
rangindunum? Þeir láta þetta
afskiptalaust.
Hólmfríður: Einn og einn prest-
ur lætur sér þó sæma að minn-
ast á það.
SAM: Að vísu, en þeir gera það
alltof fáir, að mínu viti, og fyr-
ir bragðið verður kirkjan á-
hrifalítil og utangarna í þjóð-
lífinu.
Dr. Björn: Ég held að kirkjuna
hér á landi skorti talsvert mik-
ið málefnalega þekkingu. Kirkj-
an og prestar hennar eru
kannski feimnir við að taka
eins afdráttarlausa afstöðu og
æskilegt væri, einfaldlega
vegna þess að til þess að taka
slíka afstöðu og koma fram
með rökstudda gagnrýni þarf
að vera fyrir hendi málefna-
leg þekking. Kirkjan á íslandi
er það veik og illa á vegi stödd
fjárhagslega, að hún hefur
ekki sömu skilyrði til að vinna
á þennan markvissa hátt eins-
og vera bæri og æskilegt væri.
Ég á við, að eðlilegt væri að
innan kirkjunnar störfuðu
ýmsir starfshópar, og þá ekki
bara prestar, alls ekki, heldur
væri þarna rekið starf á ýms-
um sviðum. Þú minntist á
skattamál. Kirkjan þarf tvi-
mælalaust að leggja orð í belg
í sambandi við skattamálin, en
það þýðir ekki að hún geri það
af vanþekkingu, heldur verður
hún að gera það þannig, að sú
gagnrýni hitti i mark.
Árni: Ég hugsa, að margir, sem
væru kannski eitthvað skyldir
mér í viðhorfum, mundu undr-
ast þá kenningu, að kirkjan
þurfi fjárhagslega aðstöðu til
að vera fleinn i holdi samfé-
lagsins.
Dr. Björn: Þekking nú á dög-
um er verði keypt, hvort sem
mönnum líkar betur eða verr;
og það er tómur barnaskapur
að ætlast til þess að kirkjan
sem veraldleg stofnun, að því
marki sem hún er það, þurfi
ekki fjármagn einsog aðrar
stofnanir sem vilja láta til sín
taka. Hvað með valdakerfið að
öðru leyti? Hvað tfieð pólitísku
flokkana? Byggist ekki vel-
gengni þeirra og árangur ákaf-
lega mikið á fjármagni og fjár-
mögnun?
Séra Bernharður: Ég held að
margir sakni þess að kirkjan
hefur ekki málgagn eða vett-
SAM: Hún hefur tvo stærstu
fjölmiðla landsins til umráða,
bæði útvarp og sjónvarp.
Séra Bernharður: í fyrsta lagi
ráðum við nú ekki yfir þessum
tveimur stóru fjölmiðlum.
Útvarpstimi klukkan ellefu er
helgaður guðsþjónustu ein-
göngu. Og fólk, sem kemur
til guðsþjónustu, kemur ekki
endilega til að heyra hvað
þessi tiltekni prestur vill segja
um dægurmál á íslandi. Það sem
ég átti við er þetta: Ef kirkjan
hefði málgagn, þar sem hún
gæti tjáð sig um þessi dægur-
mál og látið uppi sína skoðun,
sem allur almenningur ætti að-
gang að, þá væri mikið unnið.
Þú segir, Sigurður, að þér hafi
ekki virzt prestar tala um tíma-
bær vandamál. Hvað hefur þú
heyrt í mörgum prestum?
SAM: Ég hef heyrt í þeim
mörgum, fleiri en þú kannski
heldur. Undanfarin þrjátíu ár
hef ég haft mjög mikinn áhuga
á kirkjulegum málum og fylgzt
með bæði útvarpsmessum og
sótt kirkjur víða um land, þeg-
ar svo bar undir.
Hólmfríður: Vel að merkja, þú
hefUr heyrt í mörgum prestum
í prédikunarstóli. En er prédik-
unarstóllinn rétti staðurinn til
að prédika yfir þeim frómu
sálum, sem komnar eru til
kirkju, um spillingu og önnur
dægurmál?
SAM: Nei, ég held að útvarp
og sjónvarp séu miklu heppi-
vang, þar sem hún getur sem
slík tjáð sig um ýmis viðfangs-
efni þjóðfélagsins.
legri vettvangur til þess. Mér
virðist kirkjan í rauninni hafa
mjög góða aðstöðu til að koma
boðskap sínum á framfæri.
Hún á bæði aðgang að tveim-
ur stærstu fjölmiðlum lands-
manna, báðum rikisreknum, og
einnig að tveimur stærstu dag-
blöðum landsins, Morgunblað-
inu og Tímanum, sem bæði
hafa vikulega þætti um kirkju-
leg málefni.
Hólmfríður: Þessir þættir eru
persónulega bundnir við þá
presta, sem annast þá.
SAM: Ég trúi ekki öðru en
kirkjan gæti fengið meiri ráð
yfir þessum þáttum, ef hún
legði sig fram um það. Væri
ekki hægt að skipuleggja þessi
kirkjulegu skrif í blöðin með
skynsamlegri og markvissari
hætti?
Hólmfríður: Það hefur verið
reynt að komast í sjónvarp, og
þá á ég við tímann utan hinn-
ar venjulegu dagskrár á sunnu-
dögum, en sjónvarpið er alls
ekki eins opið og menn virðast
ætla.
Séra Bernharður: í hverri viku
er stundarfjórðungur sem
nefndur er „Helgistund", og
það nafn gefur til kynna hvað
þar á að fara fram. Guðsþjón-
ustan klukkan ellefu á sunnu-
dagsmorgnum í útvarpinu er
tekin úr kirkju. Hún er trúar-
iðkun, og ég held að tjáning
á viðhorfum kirkjunnar hljóti
Hólmfríður Pétursdóttir og séra Sigurður Palsson.
Kirkjan og fjölmiölarnir
25