Samvinnan - 01.12.1971, Blaðsíða 50

Siguröur Örn, séra Bernharður, SAM og Árni.
eftir William Fulbright, Abuse
of Power eftir Theodore Draper,
einn kunnasta sagnfræðing
sem nú er uppi, tvær bækur
eftir Mary McCarthy um Víet-
nam, aðra um norðurhlutann,
hina um suðurhlutann, og
þannig mætti lengi telja. Hef-
ur verið framinn meiri glæpur
á síðasta aldarfjórðungi en
stríðsrekstur Bandaríkjanna i
Víetnam? Og getur íslenzka
kirkjan látið sem henni sé
ókunnugt um hann? Ég spyr.
Séra Sigurður: Mér er það al-
gerlega óljóst, hvort um svo
stóran glæp er að ræða. En ég
held að við getum ekki farið
að ráðska í heimspólitik fyrr
en við getum áttað okkur dá-
lítið betur á okkar eigin póli-
tík og vandamálum hérna
heimafyrir.
Dr. Björn: Aukþess dreg ég
mjög í efa, að hægt sé að
leggja slíkan mælikvarða á
glæpi mannkynsins, hver sé
mesti glæpur mannkynsins á
síðasta aldarfjórðungi. Það sem
er að gerast núna í Indlandi
með átta hundruð þúsund börn
eða eina milljón barna er líka
hræðilegt. Það er hægt að tala
um þetta fram og til baka, gera
allskonar samanburð, en raun-
verulega er glæpur gagnvart
einu barni í eðli sínu jafnmikill
og gagnvart þúsund börnum.
Maður getur í rauninni ekki
gert upp dæmið á neinn ein-
faldan hátt, og aukþess held ég
það sé einmitt kristilegt við-
horf, að við eigum ekki von á
því, að maðurinn komi fram
öðruvísi en hann gerir: hann er
syndugur, hann kemur oft fram
sem morðingi gagnvart náung-
anum; og að segja í sambandi
við styrjöld, sem er mjög marg-
slungið mál og margir hags-
munir sem þar koma við sögu,
að sökin sé algerlega hjá öðr-
um aðilanum, það held ég að sé
mjög erfitt að standa við. Það
má vera að til séu skjöl í stöfl-
um, sem sýna framá gríðarlega
mikla sök hjá öðrum aðilanum,
en þarmeð er ég ekki kominn
til með að samþykkja að hinn
aðilinn beri enga sök. Eru það
ekki staðreyndir mannlegs lífs,
að sökin er ekki öll á annan
veginn?
SAM: Því neitar víst enginn, að
Hitler og Stalín áttu sér máls-
bætur, en má ekki fella dóm
um atferli þeirra fyrir þvi?
Dr. Björn: Þetta má ekki skilja
svo, að ég sé að segja: „Allt í
lagi, heimurinn er nú einusinni
svona; það er tilgangslaust að
gera neitt.“ Það væri vel hægt
að draga þá ályktun af orðum
mínum. Þetta er mikil sam-
vizkuspurning fyrir kirkjuna,
hvernig hún bregzt við ýmsum
þjóðfélagsvandamálum og ekki
sízt styrjöldum. Mörg svör hafa
verið gefin, og varla nokkurt
þeirra endanlegt eða rétt. Þó
er rétt að gera sér grein fyrir
því, að við lifum í föllnum
heimi og erum að því leyti
hvorki algerir bölsýnismenn
né fullkomnir bjartsýnismenn.
Það þarf að koma til þetta
raunsæja mat á veruleikanum,
sem ætíð hefur báðar þessar
hliðar fyrir augum.
Hólmfríður: Það hlýtur lika að
skapa íslenzku kirkjunni aukna
ábyrgð í sambandi við skoð-
anamótun og uppeldi ungs
fólks, að stríð hefur aldrei verið
raunveruleiki fyrir íslendinga
fyrr en nú, og það verður jafn-
brýnt vandamál fyrir íslenzk-
um unglingum einsog í löndum
þar sem er herþjónusta. Og í
þessu efni vantar allt sem þarf.
Kirkjan hefur ekkert i hönd-
unum á þeim vettvangi.
SAM: Kannski vantar íslenzku
kirkjuna friðarguðfræði ekki
síður en fermingarguðfræði.
Séra Sigurður: Öll guðfræði er
náttúrlega friðarguðfræði, en
ekki i pólitískum skilningi. —
Annars vildi ég að lokum segja
þetta: Vandræði eru bara hag-
ur fyrir kirkjuna, vegna þess
að í öllum vandræðum gerir
hún það sem henni hættir við
að gleyma, þegar ekki eru
vandræði: hún flýr til Guðs.
Kirkjan er veik þegar hún fjar-
lægist Guð, en hún er sterk
þegar hún nálgast hann, og
það gerir hún í vandræðunum.
Alyktun æskulýðsþings Alkirkjuráðsins
í júlímánuði 1968 efndi Alkirkjuráðið til allsherjarþings í
Uppsölum, sem vakti mikla athygli um víða veröld. Sam-
tímis því var haldið æskulýðsþing, sem meðal annars samdi
ýtarlega ályktun er lesin var upp á næturvöku í Uppsala-
dómkirkju og síðan lögð fyrir þing Alkirkjuráðsins. Fer álykt-
unin hér á eftir:
Drottinn allsherjar talar til mannkynsins í viðburðum sögunnar. Kristn-
um mönnum ber að leggja við hlustir þar sem orð sögunnar kemur til
móts við orð fagnaðarerindisins; þeim ber að túlka það sem þeir verða
áskynja þar og láta hendur standa framúr ermum. Einsog stendur á
mannkynið meiri auðlindir en nokkru sinni fyrr, bæði til upþbyggingar
og eyðileggingar. Við göngum eftir háum fjallshrygg; á aðra hönd gín
við okkur botnlaus gjá tortímingar, en á hina blasir við leiðin til réttlætis
og kærleika.
Vígbúnaðarkapphlaupið, ógnun kjarna- og vetnisvopna, styrjaldir til
að útkljá alþjóðleg deilumál — getum við sætt okkur við þetta í nafni
Guðs? Eða í nafni mannkynsins?
Einstaklingar og hópar manna sem standa utangarðs, menn sem
standa á mörkum mannfélagsins vegna hörundslitar eða félagslegrar
stöðu, menn sem verða að þola að mannleg virðing þeirra sé dregin
í efa — getum við lagt blessun okkar yfir þetta í nafni Guðs? Eða I
nafni mannkynsins?
Guð skapaði manninn í sinni mynd. Hann gerði okkur öll að systkinum.
Hann lét okkur í té sameiginlegan dvalarstað þar sem við ættum að
vinna saman að fullkomnun manns og heims. Hann birti okkur boðskap
kærleika, einingar og friðar.
Kristilegur kærleikur og bræðralag hafa lengi borið sterk einkenni
einstaklingshyggju: Einstaklingnum var hjálpað til að lifa við meiri
50