Samvinnan - 01.12.1971, Blaðsíða 49

að Víetnam-hreyfingin í Svíþjóð
sé pólitískt lituð, þá á ég við
tiltekin atriði sem við hljótum
öll að skilja. Hún er notuð í
ákveðnum pólitiskum tilgangi
af ákveðnum pólitískum öflum
i Svíþjóð. Svokölluðum vinstri-
öflum eða sósíalískum hreyf-
ingum. Hún er eingöngu tæki í
þeirra höndum, ekkert annað.
SAM: Eru ekki prestar starf-
andi i henni?
Sigurður Örn: Jú, mikil ósköp,
það er fullt af prestum í Sví-
þjóð sem eru sósíaldemókratar
og sósíalistar af öllum stigum
og tegundum.
SAM: Semsagt dyggir fylgis-
menn Krists.
Sigurður Örn: Það er annar
handleggur.
Séra Sigurður: Hvað meinarðu,
Sigurður, með hlutleysi, þegar
Martin Schongauer: Krossfestingin.
þú varpar því hér inni umræð-
una?
SAM: Það er einmitt það sem
við erum að tala um núna:
hlutleysi kirkjunnar gagnvart
vissum málum sem eru
„óhrein", sem eru ófín og kirkj-
unnar menn geta ekki verið
þekktir fyrir að koma nærri.
Sigurður Örn: Kiikjan er lík-
lega sú stofnun í heiminum sem
sízt af öllu hefur veigrað sér
við að snerta á neinum ófin-
um málum.
SAM: Nú er ég vel að merkja
að tala um íslenzku kirkjuna.
Sigurður Örn: Kirkjan öll, ís-
lenzka kirkjan þarmeð talin,
er virkilega sú stofnun sem
hefur snert á öllum ófínum
málum r heiminum.
Hólmfríður: Er Víetnam ófint?
Er það ekki frekar fint?
Sigurður Örn: Víetnam-hreyf-
ingin er mjög fín hreyf-
ing, og það er stöðutákn að
taka þátt í henni.
SAM: Þetta er sennilega ein-
hver fámennasta hreyfing á ís-
landi. Ef það væri stöðutákn að
taka þátt i henni, þykir mér lík-
legt að hún væri fjölmennari.
Hún er öllum opin, líka prest-
um og guðfræðingum. Spurn-
ing mín er í sjálfu sér einföld:
Eru einhver ákveðin svið mann-
lífsins sem kirkjan á að vera
hlutlaus gagnvart?
Sigurður Örn: Má ég benda á
eitt, áður en við skiljumst við
Víetnam-hreyfinguna, og það
er, að þátttaka í henni er ekki
skilyrði fyrir afstöðu manns til
stríðsins í Víetnam. Hinsvegar
er mjög mikið gert að því að
auglýsa hreyfinguna sem þann
einasta vettvang þar sem menn
geti látið í ljós skoðun á þessu
máli.
Árni: Ef menn láta í ljós af-
stöðu sína á öðrum vettvangi,
er ekkert á móti því. En gera
þeir það?
SAM: Það er það sem ég er að
auglýsa eftir. Mér finnst hlut-
leysið, afskiptaleysið, einkenna
afstöðu íslenzku kirkjunnar til
þessara viðkvæmu mála.
Dr. Björn: Þú hlýtur líka að
líta svo á, að viss afstaða felist
í því að taka ekki þátt í göng-
unni. Sumir kjósa að taka þátt
í göngu og aðrir kjósa að vera
virkir í að greiða atkvæði eða
láta sína skoðun í ljós með öðr-
um hætti á opinberum vett-
vangi. Það er rétt, að kannski
mætti búast við því að finna
guðfræðinga eða presta í ýms-
um göngum, enda held ég að
það hafi nú gerzt hér — ekki
endilega í Víetnam-göngu.
Séra Sigurður: Hundrað ára af-
mæli Menntaskólans og svo-
leiðis!
Dr. Björn: Þessi þátttaka kirkj-
unnar, ef prestur tekur þátt í
slíkri göngu, sem vekur kannski
athygli, er vissulega mál sem
hann verður persónulega að
gera upp við sig. En þátttaka
kirkjunnar í stjórnmálum er
mikið vandamál, einsog fyrr
var vikið að, og vel má vera að
tímabært sé fyrir kirkjuna að
hvetja til þess að menn taki
þátt í vissri mótmælagöngu.
En þarmeð er ekki sagt að þeir
taki þátt í hvaða göngu sem er.
Árni: f sambandi við það að
taka ekki þátt í hvaða göngu
sem er finnst mér fróðlegt, að
hér var því haldið fram að
prestar eða kirkjunnar menn
gætu ekki tekið þátt í Víetnam-
göngum vegna þess að einungis
væri verið að mótmæla atferli
annars aðilans í flóknu póli-
tísku máli. Ég man ekki betur
en haldinn væri mótmæla-
fundur vegna innrásar Rússa í
Ungverjaland haustið 1956,
sem sjálfsagt voru mjög eðlileg
viðbrögð, og þá var núverandi
biskup íslenzku kirkjunnar að-
alræðumaður á Lækjartorgi.
Hér er það semsé spurning um,
í hvaða mótmælaaðgerðum
menn vilja taka þátt. Þið talið
um að mótmælafundir og mót-
mælagöngur séu einungis
augnabliksæsingar. í Ungverja-
landi gerðist vissulega margt
svívirðilegt, en allavega týndi
þar ekki yfir milljón manns lífi
í loftárásum, napalmsprengj-
um og eiturhernaði.
Séra Sigurður: Við förum okk-
ar göngur, góði. En okkar göng-
ur eru til sjúklinga og fanga og
gamalmenna, og það eru göng-
ur sem er ekki alltaf gaman að
fara í. Og enginn vill fara með
okkur. Þetta eru aðalatriði í
okkar göngum. En viðvikjandi
Víetnam, þá vitum við að
þetta stríð er borið uppi af
tveimur stórveldum, og við
verðum þá að fara í göngur
gegn þessum stórveldum. Ann-
arsvegar eru Bandaríkjamenn,
hinsvegar Rússar.
SAM: Rússar berjast að vísu
ekki í Víetnam, hvað sem ann-
ars má illt um þá segja.
Séra Sigurðu’r: Rússar fjár-
magna og vopna Víetnama, svo
að það er alveg sama málið.
Dr. Björn: Ég hefði viljað taka
þátt í göngu sem væri mótmæli
gegn styrjöldinni í Víetnam.
Hinsvegar skortir mig þekkingu
til að taka eindregna afstöðu
og segja, að annar aðilinn sé
morðingi og hinn ekki.
SAM: Sennilega hefur engin
styrjöld í veraldarsögunni verið
betur skjalfest eða sök annars
aðilans eins rækilega sönnuð
og i Víetnam, og það af Banda-
ríkjamönnum sjálfum. Það er
það einstæða í þessu stríði.
Sagnfræðingar í Bandaríkjun-
um ásamt hershöfðingjum og
allskyns sérfræðingum hafa
fært sönnur á, að stríðsrekstur
Bandarikjastjórnar í Víetnam
sé höfuðglæpur.
Séra Sigurður: Látið okkur sjá
þessi skjöl, og þá getum við
tekið afstöðu til málsins.
SAM: Eruð þið ekki að reyna
að taka ykkur frí frá þeirri
frumskyldu nútímamannsins
að reyna að fylgjast með því
sem er að gerast í heiminum,
ekki sízt í málum sem varða
líf okkar og dauða? Skjölin um
Víetnam-striðið eru tilgengileg
öllum sem nenna að setja sig
inní þessi mál. Ég minni bara
á bækur nokkurra þekktustu
höfunda í Bandaríkjunum, svo-
sem The Arrogance of Power
49