Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.04.1909, Blaðsíða 68

136
borginni. F’að voru sveitamenn sem tóku hugsuninni með á-
huga, og eitt kaupfjelagið reis upp á fætur öðru. Frá
kaupfjelögunum komu svo hvatirnar tii annars samvinnu-
fjelagsskapar, meðal landbúnaðarmanna, sem nú er orð-
inn svo margbreyttur. Arið 1896 var »Samband danskra
kaupfjelaga« stofnað; eru nú í því um 1200 kaupfjelög
og árleg vöruvelta þess er allt að 40 mil. kr. Það ligg-
ur í augum uppi, að þetta volduga samband getur náð
ólíkt betri vörukaupum í stórkaupum en hverju einstöku
fjelagi væri unnt að fá, ef þessi 1200 fjelög væru að
bauka hvert út af fyrir sig. Sambandið hefir aðalforða-
búr sín í Höfn, en 11 útibú í helztu bæjum landsins.
F*rátt fyrir hina miklu útbreiðslu og framfarir samvinnu-
fjelagsskaparins í Danmörku, á hann þar enn á margan
hátt í vök að verjast.
Nú er það einna efst á dagskrá fjelaganna að stofna
sjerstakan banka fyrir öll samvinnufjelög landsins. Málefni
þetta hefir marga 'mótstöðumenn, einkum innan kaup-
hallarflokksins, en bankinn hlýtur að komast á fót, því
hann er ómissandi Iyptistöng fyrir fjelögin, eins og nú
er öllu háttað.
F>ví miður kemur það optlega fyrir að ný hreifing á
sína bitrustu mótstöðumenn í flokki þeirra manna, sem
hún á að veita mest gagn.
Aðfinnslur manna um vörur og verðlag eru miklu meiri
gagnvart kaupfjelögum en kaupmannaverzlunum, og þess
vegna verða þær opt rangsleitnar. Með þessu er alls eigi
sagt að aðfinnslur geti eigi verið á rökum byggðar, en
það þarf talsverða þekkingu og sjálfsmenning til þess að
vera góður samvinnufjelagsmaður.
Kaupfjelögin vilja alls ekki fylgjast með í sumuni þeim
brellum, sem kaupmenn nota, t. d. að selja eina vöru
mjög ódýrt, en hafa það þá aptur »bakvið eyrað«^ að
aðrar dýrari muni fljóta með, þegar farið er að verzla.
í ýmsu öðru, sem kaupfjelögin geta eigi talið sjer sam-