Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.04.1909, Síða 74

142
Hafi viðskiptaveltan t. d. verið 50,000 kr. en hinn skipt-
anlegi ágóði 2,500 kr., þá er kaupendaágóðinn 5 %. Sá
sem hefir keypt fyrir 200 kr. fær 10 kr. o. s. frv.
Mörg ensk kaupfjelög geta úthlutað 12 — 15%. Meðal
annars er þetta sprottið af því að hvert fjelag hefir nær
því allar vörur til sölu og fjölda fjelagsmanna fær svo
ágæt kaup fyrir meðalgöngu sambandsfjelagsins.
Góður fjelagsmaður lætur ágóðann vera kyrran í fje-
laginu og ávaxtast þar og safnar sjer þar stofnfje. Eigi
fjelaginu fljótlega að vaxa fiskur um hrygg, þurfa sem
flestir að fara þannig að ráði sínu.
Svör gegn mótbárum.
1. Kaupfjelögin eyðileggja smásalana. Pó svo kunni
að fara, má eigi í það horfa, þar sem annarsvegar er um
svo mikinn hagnað að ræða. Sjerstakir hagsmunir einn-
ar stjettar mega eigi standa í vegi fyrir alþjóðlegum hags-
munum. Kaupfjelögin gera eiginlega ekki undirboð, nema
það megi telja undirboð: að selja ófalsaðar vörur með
föstu og almennu verðlagi.
Utbreiðsla kaupfjelaganna er að vísu örugg, en eigi
svo hraðfara, að snögglega lendi neinn fjöldi af smásöl-
um á flæðiskeri. Ef eiginverzlun þykir eigi álitleg til fram-
búðar, geta kaupmenn búið börn sín undir einhverja aðra
lífsstöðu. Um margt er að velja. Verzlunarmannafjöldinn
er óhæfilega mikill, sem stendur. í Kristjaníu t. d. hefir
sjötti hver húsráðandi vöruverzlun fyrir atvinnuveg.
2. „Pað er ekki ómaksins vert fyrir mig að ganga i
kaupfjelag, eg kaupi svo lítið.“
Þetta segja ýmsir menn, en þeir gá eigi þess, að þó
ágóðinn skipti eigi tugum króna, þá er hann hlutfalls-
legur, og munar því jafnmikið um hann, eptir ástæðum.
Par að auki eru nægar ástæður aðrar fyrir hendi: góðar
vörur, skuldlaus verzlun, fræðsla og fyrirlestrar m. fl.
Eigi er minnst vert um þá meðvitund að taka þátt í