Neisti - 01.06.1968, Side 47

laus 1 vetur, þrátt fyrirþaÖ að slíkt brjótii bága við iðnfræðslulögin,
og er það eitt, mjög alvarlegt. Þessi upplausn 1 öllum iðnaði, hefur
nú sett kjaramál iðnnema 1 brennipunkt.
Annað kemur líka til, sem er mjög aðkallandi, að hagsmunasamtök iðn-
nema þ. e. Iðnnemasamband fslands fái staðfestan samningsrétt sinn.
En ákvæðið um heimild Iðnfræðsluráðs til að ákveða lámarl skaup iðn-
nema, hefur verið fellt út úr nýju lögunum um iðnfræðslu. En gamli lá-
markstaxtinn mim að meira eða minna leiti gilda þar til samið hefur
verið um annað. Þessi kauptaxti, þar sem iðnnemum er skömmtuð smánar-
lega lág prósenta af fyrstaárs sveinskaupi, er löngu úreltur, eins og
sézt bezt á því að á undanförnum árum hefur stór hluti meistara ekki borg-
að eftir honum. Þegar svo er komið getur hann hæglega virkað sem vopn
á iðnnemana sjálfa, eins og komið hefur á daginn nú f vetur. En þar á
ég við.að meistari gerir námssamning viðiðnnema þar sem þessi lámarks-
ákvæði eru staðfest og samþykkt af Iðnfræðsluráði. Síðan lætur meistar-
inn nemann hafa einhver fríðindi, s. s. yfirborgun á þetta lámarkskaup,
án þess að gerður sé um það sérstakur samningur, þegar þessum meist-
ara býður svo við að horfa, brýtur hann hin ýmsu ákvæði iðnfræðslulag-
anna, og treður á rétti iðnnemans, t.d. með þvf að láta iðnnemann vera
atvinnulausan og kauplausan tímunum saman. Þetta getur hann með þvi
að hafa x hótunum um að færa viðkomandi nemanda ofan á lámarkskaup-
ið, ef hann reyni að sækja lagalegan rétt sixm. Þannig eru lámarksákvæð-
in 1 sumum tilfellum notuð sem svipa á iðnnemana og auðvelda ófyrir-
leitum meisturum að brjóta iðnfræðslulögin. Þetta ætti því að vera öll-
um góðixm mönmxrn næg ástæða til þess að rétta iðimemum hjálparhönd
við að fá leiðréttingu á kjörum sxhum.
Á undanfömum árum hefur Iðnnemasamband Islands margsinnis kraf-
ist ýmissa kjarabóta til handa iðnnemum, svo sem að prósentuhlutfall
það sem kaup þeirra er reiknað eftir verði hækkað. Og hafa umi'æður
á þingum og öðrum fundum sambandsins löngum snúist um kröfugerðina
sjálfa. En nú með tilkomu nýju iðnfræðslulaganna, þar sem samnings-
ákvæðið er tekið úr höndum Iðnfræðsluráðs, hefur skapast nýr vettvang-
ur innan ramma kjaramálanna. Og voru fyrstu viðbrögð Iðimemasam-
bandsins þau að hafa samband við forustmenn nokkurra stærstu iðnaðar-
mannafélaganna, til að kanna möguleika á þvf að sveinafélögin tækju
upp kröfur iðnnema. Þeir forustumenn sem talað var Við tóku þessari
málaleitan vel, og er ég fullviss um að þessir aðilar verði okkur iðn-
nemum innan handar, ef með þarf. Annars höfum við 1 Iðnnemasam-
bandinu mikið rætt það hvernig iðnnemar gætu sjálfir samið um laun
síh. Og hefur stjórn sambandsins unnið að því* að kanna hver styrkur
Iðnnemasambandsins gæti verið 1 hugsanlegri kjarabaráttu.þar sem það
væri beinn samningsaðili. Ýmsar hugmyndir hafa verið ræddar f því
sambandi, þótt sérstaklega hafi verið rætt, hvaða árangri iðnnemar
gætu náð með þvf að beita sér fyrir vinnustöðvim iðnnema á yfirvinnu
( en iðnnemar hafa sem kunnugt er ekki verkfallsrétt) f vissum iðn-
greinum eða einstökum vinnustöðvum, á þeim tfma sem þeir eru yfir-
hlaðnir verkefnum.
Við iðnnemar verðum f vaxandi mæli, að við að okkur allskyns gögn-

47